Konya'da kentsel gelişimlerin tarımsal alan kayıplarına etkileri üzerinde bir araştırma

Konya Kenti ve yakın çevresinde 1980'li yıllardan itibaren eğitim, ticaret ve sanayide görülen gelişmeler kente göçü hızlandırarak, yerleşim alanının genişlemesine sebep olmuştur. Hızlı kentsel büyüme kent çevresinde yer alan tarım alanlarının kaybına ve tahribine yol açmıştır. Bu çalışmada kentsel gelişmeler ile tarım toprakları arasındaki ilişkiler incelenmiş ve kentsel gelişmelerin tarım alanları bünyesinde yol açtığı kayıplar tespit edilmeye çalışılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre, son 35 yılda kentsel yerleşim alanı 1728 ha'dan 29568 ha'a ulaşmıştır. İmara açılan alanlar içinde arazinin % 65.83'ünü I. ve II. sınıf tarım arazileri, % 79.55'ini ise işlenebilir tarım arazileri oluşturmaktadır. Bu bakımdan Konya'da taran alanlarının korunması amacıyla kentin kapsamlı" sosyo-ekonomik, kültürel, ekolojik araştırmaları yapılmalı ve uygulayıcı kuruluşların koordinasyon içinde çalışmaları sağlanmalıdır.

Anahtar Kelimeler:

kırsal yerleşim, Türkiye, tarım arazisi, arazi kullanımı, kırsal kalkınma

A study on the effect uncontrolled development of the urban areas upon the losses of cultivated agricultural lands in Konya

Beginning with 1980's, educational commercial and industrial developments in the city of Konya and its surroundings resulted in an accelerated immigration from towns towards the city center concomitent with an expansion in the areas accupied and an decrease in the acreage of the cultivated agricultural land. This study investigated the relationship between the exponsion of the city and agricultural land losses and also revealed the area accupied in the city it self that has reached to 29568 ha from 1728 ha in the last 35 years. It was found that the proportions of the highly cultivated lands comprised the soil classes of I and II, and also the avable lands that have been converted into the urban areas by the uncontrolled urbanization were 65.80 % and 79.55 % respectively. it was suggested that various comprehensive studies must be carried out about socio-economical, cultural and ecological perpectives of the city in a proper coordination. With the responsible institutions involved.

Keywords:

rural settlement, Turkey, agricultural land, land use, rural development,

___

Alkan, A., 1990. Tarihi Kentin Planlama Sorunu. S.Ü. Mühendislik Mimarlık Fakültesi Doçentlik Tezi (Yayınlanmamış), s : 220, Konya. Çalgüner, T., O., Dede, 1997. Tanm Topraklarının Kentsel Amaçlı Kullanımı. Tanm ve Köy Dergisi, Sayı : 16, Sayfa : 35-39, Yayın Dairesi Başkanlığı Matbaası, Ankara. Çevikbaş, R., 1991. Türkiye'de Tanm Topraklarının Amaç Dışı Kullanım Sorunu ve Çözüm önerileri. Tabiat ve İnsan Dergisi, Yıl: 25, Sayı: 2, Sayfa : 9-13, Doğuş Matbaası, Ankara. Devlet İstatistik Enstitüsü, 1994. Genel Nüfus Sayımı. Nüfusun Sosyal ve Ekonomik Nitelikleri. İli: Konya. Devlet İstatistik Enstitüsü Matbaası, Ankara. İller Bankası Genel Müdürlüğü, 1964. Konya İl Analitik Etüdleri. Şehircilik İşleri Genel Müdürlüğü Yayını, Şark Matbaası, Ankara. Konya İmar Planı Yarışması, 1965. Mimarlık Dergisi, Mimarlar Odası Yayın Organı. Yıl: 7. Sayı: 21, Sayfa: 15-21, İstanbul. Konya Kentinin 1967 -1998 yıllan arasında yapılmış 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planlan. Kömürcüoğlu, A., 1946. Konya İmar Planları Son İzah Raporu. Arkitekt Dergisi, Sayı : 169-170, s : 14-17, Cumhuriyet Matbaası, İstanbul. Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü, 1992. Konya İli Arazi Varlığı. Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü Yayınlan, İl Rapor No : 42, Ankara. Resmi Gazete, 11 Mart 1989, Sayı: 20105. Sayfa: 11-15. Taşçı, Y., Berksan, H., 1965. Konya imar Planmı Kazanan Müsabıkın İzah Notu. Taşçı, Y., 1981. Konya Çevre Düzeni Plan Raporu (Yayınlanmamış) Yavuz Taşçı Mimarlık ve Planlama Stüdyosu, Ankara. Yücel, M., F. Altunkasa, C. Uslu, N., Peker, 1996. Adana Kenstel Alanının Tarihi Süreç içerisinde Tarımsal Alan Kayıplarına Etkisi. Tarım ve Çevre İlişkileri Sempozyumu. Bildiriler Kitabı, Sayfa : 599-607, Mersin.