GAMZE BAYRAM, MEVLÜT TÜRK, EMİNE BUDAKLI ÇARPICI, Necmettin ÇELİK

Azot, fosfor, potasyum ve çinko eksikliklerinin mısır bitkisinin kök ve gövde gelişimi üzerine etkileri

Bu araştırma, önemli bir kültür bitkisi olan mısır (Zea mays L.) 'da başlıca makro besin elementlerinden azot, fosfor ve potasyum ile mikro besin elementi çinkonun eksiklik problemlerini saptamak amacıyla yapılmıştır. İki yıllık araştırma sonuçlarına göre, besin elementlerinin elcsildiği mısır bitkisinde büyüme ve gelişmeyi genel olarak kısıtlamıştır. Ancak birbirleri ile kıyaslandığında incelenen bitki özellikleri üzerinde (bitki boyu, bitkide yap-rak sayısı, yaprak eni, yaprak boyu, gövde çapı, gövde ve kök yaş ağırlığı, gövde/kök oranı) eksikliği en fazla etkili olan element azot olmuş bunu sırasıyla fosfor ve potasyum izlemiştir. Çinko eksikliği farklı sonuçlar sergilemiştir. Çinkonun erikliğinin etkisi bitki boyu, gövde yaş ağırlığı ve gövde/kök oranı bakımından tam besin çözeltisinin sonuçlarına göre olumsuz, bitkide yaprak sayısı, yaprak eni, yaprak boyu ve gövde çapı bakımından tam besin çözeltisinin sonuçları ile aynı, yaş kök ağırlığı bakımından ise tam besin çözeltisinin sonuçlarına göre olumlu olmuştur. Netice olarak, mısır bitkisinin gübreienmesinde birinci derecede azotun, ikinci derecede de fosforun ve potasyumun ve nihayet çinkonun dikkate alınması gerektiği sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

kökler, mısır, bitki gelişimi, bitki besin maddeleri, gövde, çinko, bitki beslenmesi, fosfor, besin maddesi noksanlığı, azot, potasyum

The effects of the deficiency of nitrogen, phosphorus, potassium and zinc on the development of the root and stem of the corn plant

This research has been done in order to determine the deficiency problems of nitrogen, phosphorus and potassium which are of main macro plant nutrients and of zinc which is main micro nutrient on maize (Zea mays L.). The results of a two-year-research have shown that the deficiency of nutrient elements has restricted the growth and development of the corn plant in general. But, when the nutrients are compared to each other, it has been seen that on the characteristics of the plant examined (plant height, leaf number per plant, leaf width, leaf lenght, the diameter of the stem, fresh stem weight, fresh root weight and the proportion of stem/root) the deficiency of nitrogen has the biggest effect and it has been followed by phosphorus and potassium. The deficiency of zinc has shown differents results. When compared to complete nutrient solutions, the effect of zinc deficiency on plant height, fresh stem weight and the proportion of stem/root has been negative; it has been the same on leaf number per plant, leaf width, leaf lenght and the diameter of the stem; and it has been positive on fresh root weight. As a result, as far as the fertilization of com plant is concorned, the emphasis must be put firstly on nitrogen fertilizer, secondly on phosphorus and potassium and then zinc.

Keywords:

roots, maize, plant development, plant nutrients, stems, zinc, plant nutrition, phosphorus, nutrient deficiencies, nitrogen, potassium,

PDF

___

Arnon, D.I., 1938. Microelements in Culture Solution Experiments With Higher Plants. Amer. Jour. Botany, 25: 322-325.
Camp, A.F., Chapman, H.D. and Parker, E.R., 1951. Symptoms of Citrus Malnutrition. In: Hunger Signs in Crops. The American Society of Agronomy and the National Fertilizer Association, Washington, D.C.
Çakmak, L, Ekiz, R, Yılmaz, A., Torun, B., Köleli, N., Gültekin, I., Aikan, A. And Eker, S., 1997. Differantial Response of Rye, Triticale, Bread And Durum Wheat To Zinc Deficiency in Calcareous Soils. Plant and Soil 180:1-10.
Çelik, H., Turgut, İ ve Turan, M.A., 2001. Farklı Dozlarda Uygulanan Çinko Sülfat Gübresinin Mısırda Verim Ve Yerim Öğeleri île Tanenin Kimyasal Bileşimi Üzerine Etkisi. Türkiye 4. Tarla Bitkileri Kongresi, S: 273-278, 17-21 Eylül, Tekirdağ.
Çokkızgm, A., 2001. Kahramanmaraş Koşullarında Farklı Azot Dozları İle Sıra Üzeri Ekim Mesafelerinin II. Ürün Mısır Bitkisinde Verim, Verim Unsurları ve Fizyolojik Özelliklere Etkisi, Türkiye 4. Tarla Bitkileri Kongresi, s:215-219, 17-21 Eylül, Tekirdağ.
Homer, G.N. and Krantz, B.A., 1951. Deficiency Symptoms of Corn and Small Grains. In: Hunger Signs in Crops. The American Society of Agronomy and the National Fertilizer Association, Washington, D.C.
Johnson, CM., Stout, P.R., Broyer, T.C. And Carlton, A.B.,1957. Comparative Chlorine Requirements Of Different Plants Species. Plant And Soil 8: 337-353.
Jones, H.A., Brown, B.E. and Hougland, G.V.C., 1951. Plant-Nutrient Deficiency Symptoms in the Patoto. In: Hunger Signs in Crops. The American Society of Agronomy and the National Fertilizer Association, Washington, D.C.
Kaçar, B., Çelebi, G., Günday, G. Ve Arat, A., 1973. Değişik Azotlu Gübrelerden Kültür Bitkilerinin Faydalanmaları Üzerine Farkh Toprak Reaksiyonlarının etkileri. Tübitak, Tarım Ormancılık Araştırma Grubu Yayınlan No:24, s: 125.
Kaçar, B. ve Katkat, A.V., 1998. Bitki Besleme. 3. Baskı. Uludağ Üniversitesi Güçlendirme Vakfı Yayın. No:127, S:168-175.
Lynch, J., Lauchi, A. and Epstein, E., 1991. Vegetative Growth of the Common Bean in Response to Phosphorus Nutrition. Crop Sci. 31:380-387.
Me Murtrey, J.E.Jr., 1951. Plant Nutrient in Tobacco. P: 19-58. In: Hunger Signs in Crops. The American Society of Agronomy and the National Fertilizer Association, Washington, D.C.
Nelson, W.L., 1968. Plant Factors Affecting Potassium Availability and Uptake. P: 355-383. In: The Role of Potassium in Agriculture. ( V.J. Kilmer, S.E. Young and N.C. Brady, eds) ASA, CSSA, SSSA, Madison, Wisconsin U.S.A.
Roy, R.K. and Sing, K.P., 1986. Response of Pop Corn (Zea mays everta) to Plant Population and Nitrogen. Indian Journal of Agronomy, 31 (1): 89-92.
Sachs, J,, I860. Vegetationservsuche Mit Ausschluss Des Bodens Über Die Nahrstoffe Und Sonstigen Ernahrungs-Bedingunden Von Mais, Bohnen, Und Anderen Pflanzen. Landw. Versusch-Stat. 2: 219-268.
Salem, M.S., Roshdy, A. and Gaballa, F.I., 1983. Gsain Yield of Maize in Relation to Variety, Plant Population and Nitrogen Application. Annals of Agric. Sci. Moshtohor, 20:91-105. Zazazig Univ., Egypt.
Sezer, İ., Yanbeyi, S., 1997. Çarşamba Ovasında Yetiştirilen Cin Mısırda (Zea mays L. everta) Bitki Sıklığı ve Azotlu Gübrenin Tane Verimi, Verim Komponentleri Ve Bazı Bitkisel Karakterler Üzerine Etkisi, Türkiye II. Tarla Bitkileri Kongresi, s: 128-133,22-25 Eylül, Samsun.
Thakur, D.R. and Malhotra, V.V., 1991. Response of Pop Corn (Zea mays everta) to Row Spacing and Nitrogen. Indian Journal of Agricultural Sciences. 61:8,586-587;4.