YUSUF UÇAR, Abdullah KADAYIFÇI, H. İbrahim YILMAZ, Nevruz YARDIMCI

Isparta koşullarında fasulyenin (Phaseolus vulgaris L.) su tüketimi

Süleyman Demirel Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Kuleönü Araştırma ve Uygulama çiftliğinde 2001 ve 2002 yıllarında yapılan bu çalışmada fasulyenin bitki su tüketimi ölçülmüştür. Sulamalar her on günde bir yapılmış ve A sınıfı buharlaşma kabından on günlük periyotta ölçülen buharlaşma miktarının tamamı kadar sulama suyu uygulanmıştır. Su tüketimi ölçmeleri, toprak nemi azalmasının denetimi yoluyla onar günlük periyotlar için yapılmıştır. Ölçülen bitki su tüketimi değerleri, bitki su tüketimi tahminlerinde kullanılan, Penman F AO modifikasyonu (P-FAO), Kap Buharlaşması FAO modifikasyonu (A-FAO), Jensen-Haise (J-H), Penman-Monteith (P-M), Hargreaves (H) ve A sınıfı kap buharlaşması yönteminin Christiansen-Hargreaves modifikasyonu (A-CH) yöntemleriyle hesaplanan kıyas yada potansiyel bitki su tüketimi değerleriyle karşılaştırılmıştır. Karşılaştırmada; Ölçülen bitki su tüketimi ile tahmin edilen bitki su tüketimleri arasındaki ilişkinin korelasyon katsayısı (r), tahmin yöntemleriyle hesaplanan bitki su tüketimi değerlerinin gerçek bitki su tüketimini karşılama yüzdesi (% ET), hata kareler ortalaması (RMS) ve mevsimlik ortalama bitki katsayısı $(k_c)$ göz önüne alınmıştır. Sonuçta, deneme koşulları için en yakın tahminin Jensen-Haise (J-H) yöntemi ile elde edilebileceği saptanmış ve bu yönteme ilişkin bitki katsayısı $(k_c)$ eğrisi hazırlanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Phaseolus vulgaris, su tüketimi, evapotranspirasyon, sulama, tahmin, bitki su ilişkileri, Isparta

Evapotranspiration of beans (Phaseolus vulgaris L.) for Isparta conditions

This study was conducted to measure actual evapotranspiration (ET) of beans (Phaseolus vulgaris L.) in the Experiment Farm of the Agricultural Faculty, the University of Süleyman Demirel. Irrigation was performed every ten-day-period and amount of evaporation from class A pan during this period was applied as the amount of irrigation water. Actual ET values were obtained by measuring changes in soil water content for decade periods during whole growing season. Measured actual ET values were compared with the reference or potential ET values calculated by the methods of FAO modification of Penman (P-FAO), FAO modification of Class A Pan Evaporation (A-FAO), Jensen-Haise (J-H), Penman-Monteith (P-M), Hargreaves (H) and Christiansen-Hargreaves modification of Class A pan (A-CH). In the comparison; correlation coefficients of the relationships between actual ET and estimated ET, ratio of calculated ET using different methods to the measured actual ET as percentage, root mean square error (RMS) and seasonal mean crop coefficients $(k_c)$ were the criteria to evaluate suitability of the methods. As a result, it was found that most suitable estimation method was Jensen-Haise method (J-H). In addition, the crop coefficient $(k_c)$ curve has been prepared for this method.

Keywords:

Phaseolus vulgaris, water consumption, evapotranspiration, irrigation, estimates, plant water relations, Isparta,

PDF

___

Akçin A., 1988. Yemeklik Dane Baklagiller, Ders Kitabı. Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayın No: 8 Konya.
Akgül M, Başayiğit L., ve Uçar Y., 2002. Atabey Ovası Topraklarının Genel Özellikleri ve Sınıflandırılması. Süleyman Demirel Üniversitesi FenBilimleri Enstitüsü Dergisi 6 (1), 1-13.
Amatya, D.M., Skaggs, R.W. ve Gregory, J.D. , 1995. Comparison of Methods for Estimating Ref-ET. J. Irrig. and Drain. Eng., 121 (6), 427-435, ASCE, New York.
Anonim 2003. Isparta Meteoroloji Bölge Müdürlüğü Kayıtları Isparta.
Behnke, J. J. ve Maxey, G.B., 1969. An Empirical Method for Estimating Monthly Potential Evapotranspiration in Nevada. Jour. Hydrology,8(4); 418-430.
Christiansen, J.E., 1968. Evaporation and evapotranspiration from climatic data. Jour. Irrig. Drain.Div. 94(2); 243-265.
Doorenbos, J. ve Pruitt, W.O., 1977. Guidelines for Predicting Crop Water Requirements. FAO Irrig.and Drain. Paper 24. Rome.
Güngör Y., Erözel Z. A. ve Yıldırım O., 1996. Sulama. Ankara Üniv. Ziraat Fak. Yay. No:1443, 295s., Ankara.
Jensen M.E., Burman, R.D. ve Allen, R.G., 1990. Evapotranspiration and Irrigation Water Requirements. ASCE, 345 East 47 th Street New York 10017-2398,332.
Jensen, M.E., 1974. Consumptive Use of Water and Irrigation Water Requirements. ASCE, Irrig. Drain. Div., New York, N.Y. 10017, 215.
Kadayıfçı, A. ve Yıldırım, O., 1998. Ankara Koşullarında Ayçiçeğinin Su Tüketimi. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi 4(3), 9-14, Ankara.
Kodal, S., 1982. İç Anadolu da Bitki Su Tüketiminin Saptanması İçin Uygun Yöntemin Belirlenmesi Üzerinde Bir Araştırma. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Kültürteknik Bölümü Doktora Tezi, Ankara.
Lomas, J. ve Schlesinger, G., 1970. Actual and Potential Evapotranspiration from Lucern. Israel Meteorology Service 2/70, Bet Dagan.
Okman, C., 1969. Ankara Şartlarında Şeker Pancarının Su İstihlakının Tayini Üzerinde Bir Araştırma. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Kültürteknik Bölümü, Doktora Tezi, Ankara.
Orta, A.H., İstanbulluoğlu, A. ve Albut, S., 1997. Tekirdağ Koşullarında Mısırın Su Tüketimi. Ankara Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi 3(2), 38-43, Ankara.
Parmele, L.H. ve McGuinnes, J.L., 1974. Comparisons of Measured and Estimated Daily Potential Evapotranspiration in a Humid Region. Jour. Hydrology, 22(3/4); 239-251.
Selenay, F. ve Kadayıfçı, A., 1999. Ankara Koşullarında Yoncanın Su Tüketimi. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi 5(1), 71-76, Ankara.
Smith, M., 1991. Manual and Guidelines for Cropwat FAO Irrig. Drain. Paper 46. Rome.
Stephens, J.C. ve Stewart, E.H., 1963. A Comparison of Procedures for Computing Evaporation and Evapotranspiration. Sci. Hydrology, 62; 123-133.
Şener, M. 1999. Soğanın (Allium cepa L.) Sulama Zamanı Planlaması. Trakya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Tekirdağ.
Tekinel, O. ve Kanber, R., 1981. Çukurova Koşullarında Aylık ve Kısa Dönemli Bitki Su Tüketimi Tahmin Değerlerinin Karşılaştırılması. A.Ü., Zir.Fak., Yayın No:1129, Ankara.
Tülücü K., 2003. Özel Bitkilerin Sulanması. Ç. Ü. Ziraat Fakültesi Genel Yayın No: 254, Ders Kitapları Yayın No: A-82. Adana.
Yıldırım, Y. E., 1993. Ankara Koşullarında Mısır Bitkisinin Su-Verim İlişkileri. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarımsal Yapılar ve Sulama Anabilim Dalı, Doktora Tezi, Ankara.
Yurtsever, N., 1984. Deneysel İstatistik Metotlar. Köy Hizmetleri Gen. Müd. Yayınları No: 121, Ankara.
Yüksel, N. ve Erdem, Y. 1997. Kırklareli Koşullarında Bitki Su Tüketimi Tahmin Eşitliklerinin Karşılaştırılması. 6. Ulusal Kültürteknik Kongresi, 236-242, Kirazlıyayla-Bursa.