Engellilere Yönelik Yerel Sosyal Hizmetlerde Belediyelerin Yeri: Malatya Büyükşehir Belediyesi

1950’li yıllardan itibaren engellilere yönelik tıbbi bakım hizmetleri dışındaki diğer hizmetlerin de sunulmasına (Küçükali, 2015: 105) karşın toplum hayatında engelli bireyler kendi varlıklarını gösterebilme konusunda uzunca bir dönem geri planda kalmıştır. Bu durum engellilere yönelik politika ve hizmetlerde merkezi idare dışındaki diğer kurumların görev ve sorumlulukları çok fazla yüklenememesinden kaynaklı olduğu söylenebilinir. Ancak bu olumsuz olgu yerel sosyal politikalar konusunda belediyelere görev ve sorumluluklar verilmesiyle birlikte değişim göstermeye başlamıştır. Özellikle 2000’li yıllardan itibaren yerel yönetim alanında yapılan reformlarla engellilere yönelik yerel nitelikli hizmetlerde belediyelere bazı yetki ve görevler verilmiştir. Böylece engellilere sunulan yerel hizmet ve politika konusunda merkezi yönetimin yanında belediyeler de temel aktör olarak yerini almaya başlamıştır. Reform döneminde 5216 sayılı Büyükşehir Belediye Yasası, 5393 sayılı Belediye Yasası ile 2012 yılında çıkarılan 6360 sayılı yasa engelli alanında belediyelere yönelik emredici hükümler ile görevler yükleyerek çeşitli haklar ile hizmetleri ortaya koymuştur. Bu bağlamda belediyeler kendi imkânları dâhilinde hizmetlerin niteliğinden mekânların kullanıma kadar farklı hizmetleri engellilerin kullanımına sunmaya ve toplum hayatına uyum konusunda destek olmaya çalışmıştır. Dolayısıyla çalışmada engelli bireylere yönelik belediyelere verilen görev sorumluluklar ile hizmet ve uygulamalar Malatya Büyükşehir Belediyesi örneği üzerinden ele alınmıştır. Böylece yerel alanda belediyelerin engellilere yönelik sunduğu iyi hizmet uygulamalarını ortaya koymak, var olan eksiklikleri tespit etmek ve ileride yapılacak hizmetlere yol göstermek amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Engelli, Engelli Hizmetleri, Belediye, Sosyal Hizmet, Yerel Yönetimler

The Role of Municipalities in Local Social Work for the Disabled: The Metropolitan Municipality of Malatya

Although the disabled individuals have been offered various services along with medical care services since the 1950s (Küçükali, 2015: 105), they have fallen behind in society when it comes to prove and establish themselves. We might say that the reason for the case is due to the fact that institutions and organizations out of central government do not feel responsible enough for the policies and services for the disabled. However, this negative case started to change soon after municipalities were charged with duties and responsibilities regarding local social policies. Especially, during the years following 2000 when some innovative reforms were accepted in local government, the municipalities were given some duties and responsibilities regarding qualified local services for the disabled. Therefore, as well as central government, municipalities also started to play a critical role in duties and responsibilities for the disabled individuals. Following these changes and newly added laws like The Metropolitan Municipality Law numbered 5216, The Municipality Law numbered 5393 and the law 6360 enacted in 2012, the municipalities were given further duties and responsibilities for the disabled. In this sense, the municipalities, with their own means, have not only tried to support the disabled individuals with more quality services and the use of buildings, but they have also helped them accommodate themselves to the society. In our study, duties, responsibilities and services were illustrated by the example of the metropolitan municipality of Malatya. To do so, we aimed to clarify good services of the municipalities for the disabled, to find out the problems within current services and study potential services in the future.

Keywords:

The Disabled, Services for the Disabled, Municipality, Social Work, Local Governments,

PDF

___

Arıkan, Ç. (2001). Türkiye’de Görme Özürlü Kadınlar: Sorunlar, Beklentiler, Çözüm Önerileri. Körler Federasyonu Yayınları No: 3, Ankara.
Balcı, S. (2013). Osmanlı Devleti’nde Engelliler ve Engelli Eğitimi Sağır Dilsiz ve Körler Mektebi. Libra Yayıncılık. İstanbul.
Çarkçı, Ş. (2011). Engellilerin Mesleki Eğitimi ve İstihdamı, Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Çetin, I. B. (2016). “Antik Çağ’dan Sanayi Devrimi’ne Batı Dünyasında Engellilik Tarihi”, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19 (36-1), İİBF - 10. Yıl Özel Sayısı, s. 167-185
Çetin, I. B. (2017). “Sanayi Devrimi’nden 21. Yüzyıla Batı Dünyasında Engellilik”. Sosyal Güvenlik Dergisi, 7 (1), s. 91-121.
Danış, M. Z. (2005). Toplum Temelli Bakım Anlayışı. Özveri Dergisi, 2 (1), s.50–59. https://www.ailevecalisma.gov.tr/media/2627/3sayi-2005-cilt-2sayi-1.pdf Erişim Tarihi: 21.07.2019
Fırat, A. S. (2008). Belediyelerin Engellilere Dönük Sosyal Hizmet Projeleri. Toplum ve Sosyal Hizmet Dergisi, 19 (1), s. 89-100.
Gökmen, F. (2007). “Türkiye’de Özürlü Haklarının Gelişimi”, Özveri Dergisi, T.C. Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı, 4 (2), s. 1085- 1106.
Kalaycı, S. (2017). Belediyelerin Sosyal Hizmetlerin Sunumuna Yönelik Yasal Sorumlulukları. International Journal of Academic Value Studies, 3 (10), pp: 124-129.
Kesgin, B. (2014). Engellilere Yönelik Yerel Sosyal Politikalar. Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, 23 (4) Ekim, s. 1-15.
Kolat, S. (2009). Avrupa Birliği Sosyal Politikası Çerçevesinde Özürlülere Yönelik Ayrımcılıkla Mücadele ve Türkiye’deki Yansımaları, Yayınlanmış Uzmanlık Tezi, T.C. Başbakanlık, Ankara.
Köse, H. (2014). Kronolojik Engelli Tarihi ve Eğitimi. Engelliler Eğitiminin Tarihsel Gelişimi, İstanbul: İstanbul MEB Yayınları. s. 56-100.
Küçükali, A. (2015). Engellilere Uygulanan Sosyal Yardımlar. Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Dergisi, 16 (35), s. 100-115.
Onur İnce, H., Babaoğlu, C. ve Yaralı Akkaya, A. (2016). Belediye Hizmetleri ve Engelli Vatandaşların Beklentileri Üzerine Ampirik Bir Araştırma. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6 (2), s.86-109.
Önen, S. M. (2010). Yerel Yönetimlerin Yoksullukla Mücadelesi: Malatya Belediyesi Örneği. Sayıştay Dergisi, Ekim-Aralık, 79, s. 63-95.
Öztürk, M. (2011), “Türkiye’de Engelli Gerçeği”, Editör: Abdullah Serenli, MUSİAD Cep Kitapları: 30, İstanbul.
Şensoy, N. ve Karabekir, H. S. (2011). Evde Bakım: Olgu Serisi. Geriatri ve Geriatrik Nöropsikiyatri Dergisi, 2 (2-3), s. 21-27.
Tekeli, İ. (1983). Yerel Yönetimlerde Demokrasi ve Türkiye’de Belediyelerin Gelişimi. Amme İdaresi Dergisi, 16 (2), s. 3-22.
Malatya Büyükşehir Belediyesi (MBB) 2014 Yılı Faaliyet Raporu. (2015). http://www.malatya.bel.tr/yayin/2014_faaliyet_raporu/files/assets/basic-html/index.html#1 Erişim Tarihi: 17.07.2019
Birleşmiş Milletler Engelli Hakları Sözleşmesi, https://humanrightscenter.bilgi.edu.tr/media/uploads/2015/08/03/EngellilerinHaklarinaIliskinSozlesme.pdf Erişim Tarihi: 18.07.2019
1982 Anayasası.
5216 sayılı Büyükşehir Belediye Kanunu.
5393 sayılı Belediye Kanunu.5378 sayılı Engelliler Hakkında Kanun.
Büyükşehir Belediyeleri Engelli Hizmet Birimleri Yönetmeliği.
Malatya Büyükşehir Belediyesi (MBB) Organizasyon Şeması (2019). http://www.malatya.bel.tr/organization/11/0/organization.aspx Erişim Tarihi: 21.07.2019
Dünya Engelliler Vakfı (2018). Engelsiz Şehir Tasarım Raporu. http://www.devturkiye.org/Projeler/Engelsiz-Sehir-Planlamasi/Engelsiz-Sehir-Tasarim-Raporu/ Erişim Tarihi: 19.07.2019
World HealthOrganization -WHO- (2011). World Report on Disability, Malta. https://www.who.int/disabilities/world_report/2011/en/ Erişim Tarihi: 19.07.2019
https://www.ailevecalisma.gov.tr/eyhgm/mevzuat/uluslararasi-mevzuat/ Erişim Tarihi: 19.07.2019
Malatya Büyükşehir Belediyesi (MBB) 2018 Yılı Faaliyet Raporu. (2019). http://www.malatya.bel.tr/yayin/2018_faaliyet_raporu/faaliyet_raporu_2018.pdf Erişim Tarihi: 17.07.2019
Malatya Büyükşehir Belediyesi (MBB) 2017 Yılı Faaliyet Raporu. (2018). http://www.malatya.bel.tr/yayin/2017_faaliyet_raporu/files/assets/basic-html/index.html#1 Erişim Tarihi: 17.07.2019
Malatya Büyükşehir Belediyesi (MBB) 2016 Yılı Faaliyet Raporu. (2017). http://www.malatya.bel.tr/yayin/2016_faaliyet_raporu/files/assets/basic-html/index.html#1Erişim Tarihi: 17.07.2019
Malatya Büyükşehir Belediyesi (MBB) 2015 Yılı Faaliyet Raporu. (2016). http://www.malatya.bel.tr/yayin/2015_faaliyet_raporu/files/assets/basic-html/index.html#1 Erişim Tarihi: 17.07.2019
“Yaşlı Dostu Belediye” (2019). https://www.ankara.bel.tr/haberler/yasli-dostu-belediye/ Erişim Tarihi: 21.07.2019
https://rayhaber.com/2018/12/malatyada-ustgecitlere-engelli-ve-yaslilar-icin-asansor-yapiliyor/ Erişim Tarihi: 19.07.2019
http://malatyahaber.com/haber/yasli-ve-engelliler-icin-asansor/ Erişim Tarihi: 19.07.2019
http://www.malatyaengelliler.org/buyuksehir-belediyesi-engelsiz-yasam-merkezi-1-etabi-tamamlandi/ Erişim Tarihi: 19.07.2019
https://engellilerdostu.com/engelliligin-dunyadaki-tarihsel-gelisimi/Erişim Tarihi: 15.07.2019