Kültür Mirasının Sürekliliği İçin Anıtsal Binaların Yeniden Kullanılması Bağlamında Ermenek Tol Medrese

Medreseler Türklerin İslamiyet Döneminde geliştirdikleri en önemli yapı türlerindendir. Karaman’ın Ermenek ilçesinde yer alan Ermenek Tol Medrese, merkezi açık avlulu plan şemasına sahip olan, Karamanoğlu mimarisinin günümüze kadar ulaşabilmiş en güzel örneklerinden biridir. Ermenek Tol Medrese, mimarlık tarihi ve sanat tarihi açısından üzerinde durulması, korunması gereken bir yapıdır. Tarihsel süreç içerisinde, toplumun sosyal ve ekonomik yapısındaki değişimin sonucu olarak mimari ve kentsel oluşumu da değişmektedir. Bu değişim süreci içerisinde, kültürel ve estetik değer taşıyan yapıtların korunması kavramı ortaya çıkar. Koşulların ve değer yargılarının hızla değiştiği bir toplumda , zaman içerisinde yapıların işlevleri de değişebilmektedir. Tol Medrese; bu bağlamda ele alınarak koruma ve yeniden kullanım kapsamında değerlendirilmiştir. Günümüze kadar birkaç kez onarım görmüş olan yapı, şu an kullanılmamaktadır. Kültür mirasımızın bir ürünü olarak bakmak zorunda olduğumuz bu yapının, gelecek kuşaklara aktarılması kültür mirasının sürekliliğin sağlanması açısından önem taşımaktadır. Temennimiz, Vakıflar Genel Müdürlüğünce yapının restorasyonu yapılarak; yeri, konumu, mekansal özellikleriyle bağdaşan yeni bir fonksiyon verilerek kullanıma açılmasıdır. Yapılan bu çalışmada işlev dönüşümüyle ilgili olarak öneride bulunulmuştur. Bir an önce gerekli önlemler alınıp, yapıya bir fonksiyon verilerek yaşatılması sağlanmazsa, mimarlık tarihi açısından büyük bir kayıp olacağı ilgili çevrelere iletilmek istenmiştir.
Anahtar Kelimeler:

tarihi yapılar, kültürel miras

The madrasas are the most important structures that have been developed by Turks after Islam. The Ermenek Tol Madrasa having an open court plan diagram at the center and taking place in the Ermenek district of the Karaman city is one of the most beautiful samples of the Karamanoglu Architecture and was able to reach today. Within the historical process, as a result of the alterations in the society’s social and economical structures, the architectural and urban formations have also changed and the concept of the protection of the works of art that carry the cultural and esthetical values has come on the scene. In a society in which the conditions, the standards of judgment and many kinds of these things change rapidly, also the functions of the buildings change by the time. The Tol Madrasa taking place in the Ermenek district of Karaman was evaluated in the protection scope by considering it in that context. The structure has been subjected to several repairs until it reached today but it is not used now. We should look after this structure in the view of being our cultural heritage for ensuring the continuity of the cultural heritage to the future generations. Our wish is to give a new function to the structure that agrees with its place, location and residental properties and it should be opened for the man use by making its restoration immediately by the Directorship of the Regional Wakfs. In this study there was also given a suggestion related with the functional transformation of the structure. And it was desired to announce to the concerning environments that if this structure was not kept alive by giving it a suitable function and taking the necessary precautions immediately, it would be a great loss in terms of the history of architecture.

___

ALTINOLUK Ü.,(1991), “ Özgün İşlevini Tamamen Yitiren Yada İşlevsel Olarak Eskiyen Yapıların Yeniden Kullanımı”; Tasarım Dergisi, Sayı 14, S:102-104, İstanbul.

BARDAKÇI H. ,(1976), Bütün Yönleriyle Ermenek, Konya, S: 151-163.

DÜLGERLER O.N.,(1995), Karamanoğulları Dönemi Mimarisi, Doktora Tezi, İTÜ S:128, İstanbul.

FEİLDEN, M.B. (1994), Consevation of Historic Buildings, Formerly Director, İnternational Centre for the Study of the Preservation and the Restoration of Cultural Property (ICCROM), S: 263-267, Rome.

GÖÇER, P.Ö. (2003). “Devingen Toplum Esnek Mekanlar İster”, Arredemonto Mimarlık Dergisi, Sayı 2003/02, İstanbul.

KONYALI İ.H., (1967), Abideleri ve Kitabeleri ile Karaman Tarihi, İstanbul, S:715-721.

KÖROĞLU H., (1999), Konya ve Anadolu Medreseleri, Konya, S:76-151.

KUBAN D., (1994), 100 Soruda Türkiye Sanatı Tarihi, İstanbul, S:124-125.

KULELİ E., (1998), Özgün İşlevini Sürdüremeyen Anıtların Yeniden Kullanım Sorunları , Yüksek Lisans Tezi, DEÜ , S:138, İzmir.

KURAN, A. (1969), Anadolu Medreseleri, Cilt I., ODTÜ,Mimarlık Fakültesi Yayını, Yayın No:9, Ankara.

ÖDEKAN A., (1977), Osmanlı Öncesi Anadolu Türk Mimarisinde Mukarnaslı Taç kapı Örtüleri, İstanbul, S:171.

ÖNGE Y.,(1966), “Ermenek’te Karamanoğlu Emir Musa Bey Medresesi (Tol Medrese)”. Ön Asya, C.5. S: 9-11, Ankara.

ÖZER B., (1989), “Olumlu ve Olumsuz Uygulanışlarıyla Mimari Yaratmada Tarih ve Geleneğin Yeri”, Yapı Dergisi, Sayı 35, S:36-38, İstanbul.

SÖZEN M.,(1970), Anadolu Medreseleri, İstanbul, C. 1 S: 131-134 .

TEKELİ İ., (1989), “Kentsel Korumada Değişik Yaklaşımlar Üzerine Düşünceler”, Türkiye II. Dünya Şehircilik Günü Kollogyumu, Ankara.