AYHAN AKIŞ, BAŞTÜRK KAYA, Rehman SEFEROV, Hasan Ozan BAŞKAN

Harran Ovası ve Çevresindeki Tarım Arazilerinde Tuzluluk Problemi ve Bu Problemin İklim Özellikleriyle İlişkisi

Araştırma sahasında geçmiş dönemlerde, önemsiz düzeylerde var olan tuzluluk problemi, 1995 yılında baraj sulamasının başlamasından sonra tarım arazilerinde ciddi bir problem halini almıştır. Sahada yer alan Harran Ovası'nda, farklı derecelerde tuzluluk problemi çeken topraklar yaklaşık 15.000 hektardır. Sahada tuzluluğun nedenlerini; iklim koşulları, toprak özellikleri, taban suyunun yüksek olması, sulama sularının kaliteli olmayışı, yanlış ve aşırı sulama, morfolojik özellikler, arazi kullanımındaki yanlışlıklar ve sulama sonucu biriken suların tarım arazilerinden dışarıya tahliye edilememesi oluşturur.

Anahtar Kelimeler:

tuzluluk, iklim, çevresel etki, Türkiye, sulama, Harran Ovası

Salinity Problem, existing in the past at insignificant levels, in the area of research has become a serious problem in the agricultural fields with the commence of dam-water irrigation in 1995.The amount of the area in the Harran Plain, having salinity problem at differing levels, is about 15,000 hectares. Following factors have been determined for salinity: climate factors, soil features, high level of bedrock-water, irrigation water of poor quality, excessive and amiss irrigation, morphological features, misuse of the soil, and the lack of drainage systems for the irrigation water.

Keywords:

salinity, climate, environmental impact, Turkey, irrigation, Harran Plain,

PDF

___

Ağca, N. (1999). Topraklarda Çoraklaşma ve Sürdürülebilir Tarım. 26-28 Mayıs GAP I. Tarım Kongresi, 2, 915-922, Haz. Harran Ü. Ziraat Fakültesi, Şanlıurfa.

Biggar, J.w., Rolston, D.E. & Nielsen, D.R. (1984). Transport of Salts by Water. California Agriculture, 38 (10), 10-12.

Çullu, M. A., Almaca, A., Şahin,Y. & Aydemir, S. (2002). Application of GIS for Monitoring Salinization in the Harran Plain, Turkey, international Conference on Sustainable Land Use and Management, 326- 331, Çanakkale.

Çullu, M.A., Almaca, A., Öztürkmen, A. R., İnce, F., Seyrek, A., Alkan, A., Kızılgöz, İ. & Ağca, N. (1993). Harran Ovası Topraklarında Tuzluluğun Mevsimsel Değişimi. 26-28 Mayıs GAP I. Tarım Kongresi, Der. Harran Ü. Ziraat Fakültesi, 2, 901-908, İstanbul.

DSİ. (1971). Aşağı Fırat Projesi Urfa-Harran Ovası Planlama Arazi Tasnif Raporu. DSİ X. Bölge Müdürlüğü Proje No: 2108.03.01, Diyarbakır.

Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü'ne (DMİGM) Ait Şanlıurfa ili Akçakale ilçesinin 2000 yılına kadarki meteorolojik verileri.

GUPTA, A. (1993). Üçüncü Dünya Ülkelerinde Çevre ve Kalkınma. Çev. ALPAGUT, Ş., 1. Basım, İstanbul: Kabala Yayınları.

Haktanır, K, Arcak, S. & Karaca, A. (1999). Tarımsal Çevre Sorunları ve Sürdürülebilir Tarım. Türkiye Ziraat Mühendisliği IV. Teknik Kongresi, 1, 379-415. Ankara.

Kaynak, L, İmamgiller, B., Ersoy, N. & Yazıcı, K. (2000). Tarım Topraklarında Tuzluluk Sorunu. 16-18 Ekim GAP Çevre Kongresi, Haz. Harran Ü. Müh. ve Ziraat Fakülteleri, Der. AKIN, M. S., 1, 555-562, Şanlıurfa.

Özkutlu, F. & İnce, F. (1999). Harran Ovası'nm Mevcut Tuzluluğu ve Potansiyel Yayılım Alanı. 26-28 Mayıs GAP I. Tarım Kongresi, Haz. Harran Ü. Ziraat Fakültesi, 2, 909-914, Şanlıurfa.

Sönmez, B. (1990). Tuzlu ve Sodyumlu Topraklar. T.O.K.B. Köy Hizmetleri Şanlıurfa Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Yayınları, No: 62, Şanlıurfa.

Tümertekin, E. & Özgüç, N. (1997). Ekonomik Coğrafya (Küreselleşme ve Kalkınma). İstanbul: Çantay Kitabevi.

Toprak Su. (1971). Şanlıurfa İli Toprak Kaynağı Envanter Raporu. Yayın No: 224, Ankara.

Toprak Su. (1978). Türkiye Arazi Varlığı. Toprak Su Genel Müdürlüğü Toprak Etüdlerı ve Haritalama Daire Başkanlığı, Ankara.