Dünya Ticaret Örgütü Tarım Anlaşması ve Türkiye

DTÖ (Dünya Ticaret Örgütü) Tarım Anlaşması, tarımsal ticarete dönük üç düzenleme getirmektedir. Bu düzenlemeler pazara giriş, ihracat sübvansiyonları ve iç desteklerle ilgilidir. DTÖ'nün getirdiği bu düzenlemeler, gelişme yolundaki ülkeleri, gelişmiş ülkelere oranla daha olumsuz yönde etkilemektedir. Ancak Anlaşmanın, tarım sektörünü serbestleştirme adına bazı olumlu yanları da mevcuttur. Çalışma bu düzenlemelerin Türkiye tarım politikaları ve tarımsal ticareti üzerindeki etkilerini ortaya koymayı amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Türkiye, tarımsal ticaret, tarım ekonomisi, sübvansiyon

Agricultural Agreement of the World Trade Organization (WTO) makes arrangements in three areas of agricultural trade. These arrangements made by WTO affects the developing countries negatively if compared with developed countries. The agreement also has some positive effects from the point of liberalization of agriculture. The objective of this work is to put forth the effects of these factors on Turkish agricultural policies and agricultural trade.

Keywords:

Turkey, agricultural trade, agricultural economics, subsidies,

PDF

___

Alpar, C. & Ongun T. (1988). Dünya Ekonomisi ve Uluslararası Ekonomik Kuruluşlar, Azgelişmiş Ülkeler Yönünden Değerlendirme. İstanbul.

Anonim (2002). DTÖ Üyelerinin Ticaret Politikası Eğilimleri. İnternetten 23.02.2004 tarihinde elde edilmiştir: http:/ /www. turkishtime. org/ ekim/ 6_2_tr. htm.

Ay, A. & Karaçor, Z. (2005). GATTtan Dünya Ticaret Örgütüne. Yayınlanmamış Çalışma.

Brinard, H. G. (1975). Uluslararası İlişkiler. Ankara.

Çakmak, E. & Akder, H. (1999). Dünya Ticaret Örgütü-Tarım Anlaşması'nın Yeni Görüşme Dönemi ve Türkiye: Olanaklar, Kısıtlar, Stratejiler. Ankara: Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Tarımsal Ekonomi Araştırma Enstitüsü Yayını.

Çakmak, E. (2004). Tarımda Liberalizasyon Politikaları. Türktarım Dergisi, 155, 16-19.

Çakmak, E., Kasnakoğlu, H. & Akder, H. (1999). Tarım Politikalarında Yeni Denge Arayışları ve Türkiye. İstanbul: TÜSİAD Yayını.

Çıplak, U. & Yücel, E. M. (2004). İthalatta Koruma Önlemleri ile Tarım ve Gıda Fiyatları. İnternetten 30.06.2004 tarihinde elde edilmiştir: http://www.tcmb.gov.tr/research/discus/WP0401TUR.pdf.

DPT (2000). Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı Türkiye'nin Dış Ekonomik İlişkileri Özel İhtisas Komisyonu Raporu. Ankara: DPT Yayını.

DPT (2001a). Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı Gıda Sanayii Özel İhtisas Komisyonu Raporu Et ve Et Ürünleri Sanayii Alt Komisyon Raporu. Ankara: DPT Yayını.

DPT (2001b). Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı Gıda Sanayii Özel İhtisas Komisyonu Raporu Süt ve Süt Ürünleri Sanayii Alt Komisyon Raporu. Ankara: DPT Yayını.

DPT (2001c). Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı Gıda Sanayii Özel İhtisas Komisyonu Raporu Şeker Sanayii Alt Komisyon Raporu. Ankara: DPT Yayını.

DTM (2002). DTÖ Mal Ticareti Anlaşmaları: Tarım Anlaşması. İnternetten 31.10.2003 tarihinde elde edilmiştir: http://www.dtai.gov.tr/anl/dto/TARIM-ANL.htm.

DTM (2004a). 31 Temmuz 2004 Tarihinde Yayımlanan Genel Konsey Taslak Karar Metnine İlişkin Not. İnternetten 03.08.2004 tarihinde elde edilmiştir: http://www.dtm.gov.tr/anl/DTO/TEMMUZ-2004.htm.

DTM (2004b). Türkiye Tarım Ürünleri Ortalama Tarife Oranları. T.C. DTM İthalat Genel Müdürlüğü'nden 26.11.2004 tarihinde elde edilmiştir.

Ertuğrul, C. (2003). Tarım Ürünleri Dış Ticaretinde Korumacılık ve Dünya Ticaret Örgütü. Tarım ve Mühendislik Dergisi, 66-67, 80-94.

Ertürk, E. (1993). Ekonomik Entegrasyon Teorisi. Bursa: Ezgi Kitabevi.

Ethier, W. J. (1984). International Economics. London.

Karaca, A. (2002). Pamuk, Tekstil ve Konfeksiyon Sektörlerine İlişkin Düzenlemeleri İçeren Uluslararası Anlaşmalar: Dünya Ticaret Örgütü Tekstil ve Giyim Anlaşması, Tarım Anlaşması. İnternetten 06.11.2003 tarihinde elde edilmiştir: http://www.aeri.og.tr/Pamuksempozyumu2002/Word/ayhan%20karaca.doc.

Katırcıoğlu, Ş. (2002). Küreselleşme, Tarım ve Pamuğun Geleceği. İnternetten 06.11.2003 tarihinde elde edilmiştir: http://www.aeri.org.tr/Pamuksempozyumu2002/pamuksempozyumu2002.htm.

Kıymaz, T. (2000). Avrupa Birliği'nde ve Türkiye'de Temel Ürünlerde (Hububat, Şeker ve Süt) Uygulanan Tarımsal Destekleme Politikaları ve Bunların Hammadde Temini Açısından Gıda Sanayiine Etkileri. İnternetten 06.05.2004 tarihinde elde edilmiştir: http://ekutup.dpt.gov.tr/gida/ab/kiymazt/hammadde.pdf.

Potter, C. & Burney, J. (2002). Agriculturel Multifunctionality in the WTO -Legitimate Non-trade Concern or Disguised Protectionism?. Journal of Rural Studies, 18, 35-47.

Resmi Gazete, 25 Şubat 1995.

Sakarya, O. (2003). DTÖ Tarım Anlaşması ve Anlaşma Sonrasında Türkiye'nin İzlediği Müzakere Pozisyonu. İnternetten 17.02.2004 tarihinde elde edilmiştir: http://www.dtm.gov.tr/ead/DTDERGI/nisan2003/dto.htm.

Şahinöz, A. (2002). Dünya Ticaret Örgütü'nün Dönüşümü. Küreselleşme ve Türkiye Tarımı, Ankara: TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası Yayını, 177-189.

Şahinöz, A. (2003). AB ve Türkiye Tarım Politikalarında Değişim Eğilimleri. İnternetten 02.11.2003 tarihinde elde edilmiştir: http://www.zmo.org.tr/etkinlikler/abgst03/09.pdf.

TKB (2003). 2002 Tarifeleri. T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı'ndan 26.11.2004 tarihinde elde edilmiştir.

TKB (2004a). DTÖ Doha Kalkınma Gündemi, Tarım Müzakereleri Çerçeve Metninin Türk Tarımı Açısından Değerlendirilmesi. İnternetten 17.09.2004 tarihinde elde edilmiştir: http:/ /www. tarim.gov. tr/ arayuz / 9 /içerik. asp?efl=sanal_kutuphane/ sanal_ku tu phane.htrn&curdir:=\sanal_kutuphane&fl=../sanal_kutuphane2/dto/dto_kalki nma_gundemi.htm.

TKB (2004b). Türkiye'nin Dış Ticareti ve Dış Ticaretindeki Tarımın Payı. İnternetten 20.06.2004 tarihinde elde edilmiştir: www.tarim.gov.tr.

Turan, G. G. (1980). Uluslararası Para Sistemi, Dünü ve Bugünü. Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

Ülgüray, D. (2002). Türk Tarım Politikaları İle İlgili Reform Önerileri. İnternetten 08.04.2004 tarihinde elde edilmiştir: http://www.zmo.org.tr/etkinlikler/5tk02/02.pdf.

WTO (1995). Agreement on Agriculture. İnternetten 07.06.2005 tarihinde elde dilmiştir: http://www.wto.org/english/docs_e/legal_e/14-ag.doc.

WTO (1996,1997,1998,1999,2000,2001). WTO Notifications. İnternetten 29.06.2004 tarihinde elde edilmiştir: http://www.wto.org/english/thewto_e/countries_e/turkey_e.htm. 2004a

G/AG/N/TUR/1 (1996) ,

G/AG/N/TUR/5 (1997)

G/AG/N/TUR/7 (1998)

G/AG/N/TUR/9 (1999)

G/AG/N/TUR/11 (2000)

G/AG/N/TUR/13 (2001)

WTO (2000). Gren. Box Measures. İnternetten 19.06.2005 tarihinde elde edilmiştir: http://www.wto.org/english/tratop_e/agric_e/ngs2_e.doc.

WTO (2001).. WTO Negotiations on Agriculture: Proposal by Turkey. İnternetten 29.06.2004 tarihinde elde edilmiştir: http: / / www. wto. org/ english/ tratop_e/agric_e/negoti_e.htm.

WTO (2003). Agriculture: Fairer Markets for Farmers. İnternetten 07.06.2005 tarihinde elde edilmiştir: http://www. wto.org/english/thewto_e/whatis_e/tif_e/agrm3_e.htm.

WTO (2004). WTO Agriculture Negotiations, The Issues and Where We Are Now?, İnternetten 07.06.2005 tarihinde elde edilmiştir: http://www. wto.org/english/tratop_e/agric_e/agnegs_bkgrnd_e.doc.

Yayla, A. (2003). Cancun'un Sevindirici Sonucu. Piyasa Dergisi, 8,161-164.