Pınar SARP, Tuğçe KUMRAL, Serdar BOZKURT

Babacan Liderlik ve İşte Var Olamama İlişkisinde İş Güvencesinin Aracı Rolü

Günümüz organizasyonlarında hem lider hem de yöneticilere özelliklerini barından bireylere ihtiyaç artmaktadır. Bu özellikleri bir arada barındıran diğer bir ifadeyle, görevlerini yerine getiren çalışanını destekleyen aynı zamanda da cezai uygulamaları ön plana alan babacan liderlik tarzı ve bu tarzın etkileri dikkati çekmektedir. Bu etkinin çalışan davranışlarına yansıdığı temel kavramlardan biri çalışanların işte varol a masıdır. Bu durumla ilişkili olduğu düşünülen organizasyonel unsurlardan biri de iş güvencesidir ve bu kavramın rolü ve önemi günden güne daha da artmaktadır. Bu çerçevede çalışmanın temel amacı, babacan liderlik ve işte var olamama ilişkisinde iş güvencesinin aracı rolü olup olmadığının belirlenmesidir. Ayrıca çalışma, ülkemiz işletmelerinde sıklıkla görüldüğü belirlenen babacan lider davranışlarının, çalışanların işte varol a ması üzerindeki etkilerinin gösterilebilmesi açısından önemlidir. Bu etki de iş güvencesinin varlığının hissedilmesi de süreci etkileyebilecek önemli değişkenlerden biridir. Çalışma, özellikle ulusal literatür bağlamında öncü nitelikte denilebilir. Çünkü iş güvencesinin en çok hissedilebileceği kesimlerden biri de araştırma görevlileridir. Bu çerçevede çalışılan üniversitede iş güvencesinin varlığının algılanması önemli bir sorunsalın temel vurgusu olarak düşünülmüştür.Çalışma üç ana kavram üzerine odaklanmıştır. Bu kavramlar, babacan liderlik, işte var olamama ve iş güvencesi olarak belirlenmiştir. Araştırma, Türkiye’deki kamu ve vakıf üniversitelerinde 33A ve 50D kapsamında çalışan araştırma görevlilerine yönelik olarak gerçekleştirilmiştir. Çalışmada veri toplama aracı olarak anket tekniği kullanılmıştır. Veriler Windows için IBM-SPSS 24.0 istatistiksel paket programı kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre; babacan liderliğin işte var olamama eğilimini azalttığı bulgusuna ulaşılmıştır. Bunun yanı sıra babacan liderliğin iş güvencesi üzerinde etkisinin olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca, iş güvencesinin işte var olamama eğilimi üzerinde bir etkisinin olduğu ve babacan liderlik ile işte var olamama ilişkisinde iş güvencesinin kısmi aracılık rolüne sahip olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Çalışmada; öncelikle babacan liderlik, daha sonrasında işte var olamama ve iş güvencesi kavramları açıklanmıştır. Ardından da bu kavramlar arasındaki ilişkileri ölçmek amacıyla gerçekleştirilen araştırmanın bulgu ve yorumlarına değinilmiştir. Son olarak araştırma sonuçlarından hareketle gelecekte bu konuyu çalışmak isteyen araştırmacılara önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Paternalist Liderlik, İş Güvencesi, Presenteeizm

The Role of Job Security in the Relationship between Paternalist Leadership and Presenteeism

In today's organizations, there is an increasing need for both leaders and managers. In this sense, it is noteworthy that the paternalistic leadership style and the effects of this style, which support the employees who carry out their duties, and which puts the criminal practices at the same time. One of the basic concepts in which this effect is reflected in employee behavior is the presenteeism. One of the organizational factors that are thought to be related to this situation is job security and the role and importance of this concept is increasing day by day. The purpose of this study is to determine whether there is a mediator role in the relationship between paternalist leadership and presenteeism. In addition, the study is important in terms of showing the effects of paternalist leadership behaviors, which are frequently seen in our country enterprises, on the existence of the employees. This effect is one of the important variables that can affect the process. The study is particularly pioneering in the context of national literature. Because one of the areas where job security can be felt most is the research assistant. In this framework, the perception of the existence of job security in the university is considered as the main emphasis of an important problem. This study focuses on three main concepts. These concepts are defined as paternalist leadership, presentism, and job security. The study was conducted in public and private universities in Turkey as a research assistant for the employees covered by 33 and 50D. The questionnaire was used to collect data. The data were analyzed using the IBM-SPSS for Windows 24.0 statistical package program. According to the research results; paternalist leadership has been shown to reduce the tendency of presentism. In addition, paternalist leadership has an effect on job security. In addition, it was concluded that job security had an impact on the tendency of presentism, and that job security had a partial mediating role in the relationship between paternalist leadership and presentism. Study; firstly, the concepts of paternalist leadership, presentism and job security are explained. Then, the findings and interpretations of the research conducted in order to measure the relationships between these concepts are mentioned. Finally, based on the results of the research, suggestions were made to the researchers who want to study this subject in the future

Keywords:

Paternalist Leadership, Job Security, Presenteeism,

PDF

___

Artz, B. & Kaya, İ. (2014). “The Impact of Job Security on Job Satisfaction In Economic Contractions Versus Expansions”, Applied Economics, 46 (24): 2873-2890.
Aycan, Zeynep. (2015). Paternalistic Leadership. In The Encyclopedia of Management. (Vol. 6, pp. 30- 50) New Jersey: Wiley & Sons.
Aycan, Zeynep & Kanungo, Rabindra. N. (2000). Toplumsal Kültürün Kurumsal Kültür ve İnsan Kaynakları Uygulamaları Üzerine Etkileri. In The Encyclopedia of Management (pp. 25-53). Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları.
Baron, R. M. & Kenny, D. A. (1986). “The Moderator-Mediator Variable Distinctionin Social Psychological Research: Conceptual, Strategic, And Statistical Considerations”, Journal of Personality and Social Psychology, 51 (6): 1173-1182.
Batmanghlich, Cameron A. Why Leaders Fail Ethically, Switzerland, Springer International Publishing, 2015.
Berger, M.L., Murray, J.F., Xu J. & Pauly, M. (2001). “Alternative Valuations of Work Loss and Productivity”, Journal of Occupational and Environmental Medicine, no: 43, p. 18-24.
Biron, C., Brun, J. P., Ivers, H., & Cooper, C. (2006). “At work but ill: psychosocial work environment and well-being determinants of presenteeism propensity”, Journal of Public Mental Health, 5 (4): 26-37.
Cheng, B-S., Boer D., Chou, L-F., Huang, M-P., Yoneyama, S, Shim,D., Sun,J-M, Lin, T-T. Chou, W.J., & Tsai, C-Y. (2013). “Paternalistic Leadership in Four East Asian Societies: Generalizability and Cultural Differences of the Triad Model”, Journal of Cross-Cultural Psychology, 20 (10): 1–9.
Coşkun, Ö. (2012). ‘‘İki işyerinde işe devamsızlık ve kendini işe verememede etkili faktörlerin değerlendirilmesi’’. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Halk Sağlığı Anabilim Dalı.
Çetin, Ö, & Wasti, A. (2002). “İş Güvencesi Endeksi ve İş Güvencesi Memnuniyeti Ölçeği: Güvenirlik ve Geçerlik Analizi”, Yönetim Araştırmaları Dergisi, 2 (1): 23-47.
Çiftçi, B. (2010). “İşte Var Ol(Ama)Ma Sorunu ve İşletmelerin Uygulayabileceği Çözüm Önerileri”, Çalışma ve Toplum, sayı: 1, s. 153-174.
Çiftçi, B. Presenteeism. A. Keser, G. Yılmaz & S. Yürür (Ed), Çalışma Yaşamından Davranış, İzmit, Umuttepe Yayıncılık, 2018.
Eren, Erol. Örgütsel Davranış ve Yönetim Psikolojisi, İstanbul, Beta Yayıncılık, 1998.
Gosselin, E., Lemyre, L. & Corneil, W. (2013). ‘‘Presenteeizm and Absenteeism: Differentiated Understanding of Related Phenomena’’, Journal of Occupational Health Psychology, no: 18, s. 75-86.
Howel, Jon P. & Costley, Dan L. Understanding Behaviors for Effective Leadership, New Jersey, Pearson Prentice Hall, 2006.
Jackson, T. (2016). ‘‘Paternalisticleadership: Themissing link in cross-cultural leadership studies?’’, International Journal of Cross Cultural Management, 16 (1): 3-7.
Johns, G. (2010). ‘‘Presenteeizm in the Workplace: A Review and Research Agenda’’, Journal of Organizational Behavior, no: 31, 519-542.
Kayış, Aliye. Güvenirlik Analizi. Ş. Kalaycı (Ed), SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, Ankara, Asil Yayıncılık, 2009.
Koçoğlu, M. (2007). ‘‘İşletmelerde presenteeism sorunu ve insan kaynakları yönetimi çerçevesinde mücadele yöntemleri’’. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı.
Koopman, C., Pelletier, K. R., Murray, J. F., Sharda, C. E., Berger, M. L., TurpIn, R. S., Hackleman, P., Gibson, P., Holmes, D. M. & Bendel, T. (2002), “Stanford Presenteeism Scale: Health Status and Employee Productivity”, Joeb, 44 (1): 14-20.
Leung, William (2009). “Job security and productivity: evidence from academics”. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, California Üniversitesi İktisat Anabilim Dalı.
Özmen, G. (2011). ‘‘Presenteizm ile örgütsel bağlılık ilişkisi: tekstil çalışanları üzerine bir araştırma’’. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı.
Pellegrini E.K. & Scandura T.A. (2008). “Paternalistic leadership: a review and agenda for future research”, Journal of Management, 34 (3): 566–593.
Rhodes, S. M., & Collins, S. K. (2015). “The Organizational Impact of Presenteeism. Radiology Management”, 37 (5): 27-32.
Willingham, J.G. (2008). ‘‘Managing Presenteeizm and Disability to Improve Productivity’’, Benefits & Compensation Diges, 45 (12): 10-14.
Zekic, N. (2016). “Job Security or Employment Security: What’s in a Name?”, European Labour Law Journal, 7 (4): 549-576.