Vardiyalı Çalışmanın Kadının Aile ve Sosyal Yaşamına Etkisi

Vardiyalı çalışma, özellikle öğleden sonra ve gece vardiyaları, işçilerin aile ve sosyal yaşamlarına zarar vericidir. Bundan dolayı, etkin vardiya sistemleri programlanırken psiko-sosyolojik, psikolojik, sosyal ve çevresel değişkenler dikkate alınmalıdır. Makale, tekstil ve gıda sanayiinde çalışan 117 kadın işçi örnekleminde vardiyalı çalışmayla ilgili çalışma ve yaşam koşullarını değerlendirmek amacıyla oluşturulmuş bir anketin sonuçlarına yer vermektedir.

The shift systems, particularly afternoon and night shifts, disrupt workers' family and social lives. Therefore, for designing effective shift systems, physiological, psychological, social and environmental variables should be taken into account. This paper is based on the results of a study designed to assess working and living conditions related to the industrial shift workers consisting of a sample of 117 female workers, employed in a textile and food sectors.

PDF

___

AKAN, Yaşar/SOĞANCIOĞLU, Şeniz/PAMUKÇU, Fehmi (1989); "Vardiya Çalışmasının Yarattığı Stres", 2. Ulusal Ergonomi Kongresi, MPM Yayın No: 379, Ankara.

AYTAÇ, Serpil / SEVÜKTEKİN, Mustafa /IŞIĞIÇOK, Özlem / BAYRAM, Nuran / YILDIZ, Selver / ERYİĞİT, Kadir Yasin (Mart 2002); Çağdaş Sanayi Merkezlerinde Kadın İşgücünün Konumu: Bursa Örneği, TİSK Yayın No: 219, Ankara.

BARLING, Julian (1994); "Work and Family: In Search of More Effective Workplace Interventions", Ed.: Carry L. Cooper/Denise M. Rousseau, Trends in Organizational Behavior, Vol. 1, Chichester.

BOULIN, Jean-Yves (June 1993); "The Social Organization of Time", Futures, Vol. 25, No: 5.

BOULIN, Jean-Yves/CETTE, Gilbert/TADDEI, Dominique (June 1993); "A Major Change in Working Time", Futures, Vol. 25, No: 5.

CORE, Françoise (February-March 1994); "Women and the Restructuring of Employment", The OECD Observer, No: 186.

DAY, Peter R. (1993); Sociology in Social Work Practice, Hong Kong.

ERENSAL, Yasemin Claire (1993); "Vardiya Çalışmasının Fizyolojik, Psikolojik ve Sosyolojik Kriterler Eşliğinde Ergonomik Tasarımı", 4. Ergonomi Kongresi, MPM Yayın No: 509, Izmir.

ERENSAL, Yasemin Claire (1995); "Vardiya Çalışmasına Uyumu Etkileyen Faktörler ve Bu Faktörlerin Ergonomik Vardiya Tasarım Modellerinde Gösterimi", 5. Ergonomi Kongresi, MPM Yayın No: 570, İstanbul.

ERKAN, Necmettin (1995); Ergonomi, MPM Yayın No: 373, Ankara.

GÖNEN, Emine/HABLEMİTOĞLU, Şengül/ÖZMETE, Emine (1998); "Kadının İş Rolleri ve Stres", 6. Ergonomi Kongresi, MPM Yayın No: 622, Ankara.

GREENHAUS, Jelfery H. (1989); "The Intersection of Work and Family Roles; Individual, Interpersonel and Organizational Issues", Edt.; Elizabeth B. Goldsmith, Work and Family: Theory, Research and Applications, London.

İNCİR, Gülten (1998); Çoklu Vardiya Çalışmasının Ergonomik Tasarımı, MPM Yayın No: 624, Ankara.

KARAGÜVEN, M. Hülya/BERK, Şaban (2001); "Türkiye ve Almanya'da Üretim Sektöründe Çalışanlarda Vardiyalı Çalışma Sisteminin Kaygı ve Öfke Düzeyine Etkisi", 8. Ulusal Ergonomi Kongresi, 25-26 Ekim 2001, DEÜ., İİBF., İzmir.

KHALEQUE, A. (February 1999); "A Sleep Deficiency and Quality of Life of Shift Workers", Social Indicators Research, Vol. 46, Issue: 2.

KHLAT, Myriam/SERMET, Catherine/PAPE, Annick Le (June 2000); "Women's Health in relation with their Family and Work Roles: France in the Early 1990s", Social Science & Medicine, Vol. 50, Issue: 12.

KORAY, Meryem (1993); Çalışma Yaşamında Kadın Gerçekleri, Basisen Yayım, İstanbul.

KORAY, Meryem/DEMİRBİLEIC, Sevda/DEMİRBÎLEK, Tunç (Aralık 1999); Gıda İşkolunda Çalışan Kadınların Koşullan ve Geleceği, KSSGM Yayını, Ankara.

KOZAK, Meryem Akoğlan (2000); "Konaklama Sektöründe Esnek Çalışma: Yöneticilerin Part-Time Çalışanlarla İlgili Algılamaları Üzerine Bir Araştırma", Verimlilik Dergisi, Sa: 1.

McGLEN, Nancy E./O' CONNOR, Karen (1983); The Struggle for Equality in the 19th&20th Centuries Women's Rights, New York.

MILKOVICH, George T./BOUDREAU, John W. (1988); Personel/Human Resource Management, Fifth Edition, Homewood.

MOEN, Phyllis (1992); Women's Two Rolles: A Contemporary Dilemma, New York.

NAZLI, Aylin Ok (1998); "Evli Kadın, Çalışma Yaşamı ve Normatif Öncelik Sorunu", Sosyoloji Dergisi, E.Ü., Edebiyat Fakültesi Yayını, İzmir.

NOCK, Steven L. (1987); Sociology of the Family, New Jersey.

ÖZEVREN, Mina (1987); İşletmelerde Çalışma Saatleri Programları ve Marmara Bölgesindeki Uygulama, Basisen Sendikası Yayın No: 13, İstanbul.

PRESSER, Harriet B. (February 2000); " Nonstandard Work Schedules and Marital Instability", Journal of Marriage&the Family, Vol. 62, Issue: 1. (http://ehostgw3.epnet.com) (html formatında olduğundan sayfa numarası belli değildir)

PERRY-JENKINS, Maureen/REPETTI, Renal/CROUTER, Ann C. (November 2000); "Work and Family in the 1990s", Journal of Marriage & the Family, Vol. 62, Issue: 4. (wy s i wg://223/http://chostgw5. cpnct.com) (html formatında olduğundan sayfa numarası belli değildir)

SUTHERLAND, Valerie J./COOPER, Cany L. (1995); "Out of Frying Pan Into the Fire: Managing Blue-Collar Stress at Work", Ed.: Lois E. Tetrick/Julian Barling, Changing Employment Relations: Behavioral and Social Perspectives, Washington D.C.

SÜREKLİ, Derya (14-16 Elcim 1999); "İş Saatlerinin ve Eve Ait Sorumluluklannın Sübjektif Yorgunluk ve İş Tatmini Üzerindeki Etkisi", 7. Ulusal Ergonomi Kongresi, Adana.

TINAR, Mustafa Y. (1996); Çalışma Psikolojisi, İzmir.

TUNCAY, A. Can (1995); "Çalışma Süreleri ve İstihdam Türlerinde Esnekleştirme", Çalışma Hayatında Yeni Gelişmeler-Esneklik, Çimento Müstahsilleri İşverenleri Sendikası Yayını, Ankara.

VAYDANOFF, Patricia (1989); "Work and Family: A Review and Expanded Conceptualization", Edt.: Elizabeth B. Goldsmith, Work and Family: Theory, Research and Applications, London.

WASHINGTON, Sally (June-July 1992); "Women at Work", The OECD Observer, No: 176.

WHITE, Lynn/KEITH, Bruce (May 1990); "The Effect of Shift Work on the Quality and Stability of Marital Relations", Journal of Marriage&The Family, Vol 52, Issue: 2. (wysiwg://354/http://chostgw5 .cpnct.com) (html formatında olduğundan sayfa numarası belli değildir)

YERLİKAYA, Necla/YILDIRIM, Ufuk/BUMİN, M.A. (Temmuz- Eylül 1999); "Çalışan Kadınların Zamanı Kullanma ve Sağlık Açısından Sorunlarının Değerlendirilmesi", Sağlık ve Toplum Dergisi, Yıl: 9, Sa: 3.