Sosyal bilimler alanında en çok tartışılan konulardan biri hiç kuşkusuz düşünce özgürlüğü kavramıdır. Bunun da temel nedeni, toplumların gelişmişlik düzeylerinin düşünce özgürlüğünün güvence altına alınıp alınmaması sorusuyla doğrudan ilişkili olarak görülüp değerlendirilmesidir. Bu bağlamda, demokrasinin kurumsallaşmasının düşünce özgürlüğüne bağlı olduğu rahatlıkla söylenebilir. Türkiye açısından konuyu değerlendirilecek olursak, kavramın her açıdan önemli ve hatta kilit kavramlardan biri olduğunu söylemek olanaklıdır. Türkiye 1999'da Helsinki Zirvesinde aday ülke statüsünü elde ettikten sonra, Kopenhag siyasi kriterlerinin sağlanabilmesi için düşünce özgürlüğünün önündeki engellerin kaldırılması ve düşünce özgürlüğü alanının genişletilmesi gündemdeki yerini almıştır. Yol haritası olarak nitelendirilebilecek Katılım Ortaklığı Belgesi ve buna koşut hazırlanan Ulusal Program ilan edildikten sonra 2001 yılında üyelik kriterlerinin sağlanabilmesi için düşünce özgürlüğünü de düzenleyen anayasanın bazı maddelerinde değişiklikler olmuş ve bir dizi uyum yasaları çıkarılmıştır. Bu çalışmada, 2001 yılında yapılan yasal düzenlemeler bağlamında, düşünce özgürlüğünün Türk hukuk sistemi içindeki yeri ve önemi ele alınacaktır.
Certainly, the freedom of thought has been the most debatable subject in social sciences. The main reason of this is that the question of whether development level of society secures the freedom of thought or not has been evaluated directly. In this context, it s clearly stated that the institutionalizing democracy depends on the freedom of thought. For Turkey side, it is possible to say that this subject is an important in every aspect and even one of the key subjects. Having gained the membership status in Helsinki Summit of 1999, maintaining Copenhagen criteria's and removing the barriers into the freedom of thought and expanding the context of freedom of thought have dominate the agenda in Turkey. After accession partnership document as a map of way for integration and announcement of National Program prepared for the condition of document, some amendments of constitution has been made for the regulation of freedom of thought in order to successes of membership criteria's in 2001 and some adaptation laws have been issued. In this study, in context to legal regulation in 2001, the context and importance of freedom of thought in Turkish law system has been studied
___
Alacakaptan, Uğur (2000), "Fikir ve Düşünce Özgürlüğü ve Tehlike Suçları Çağdaş Batı Hukukunda Bu Konudaki Uygulamalar Türk Uygulaması ve Değerlendirilmesi", Hukuk Kurultayı 2000, Cilt. 2, Ankara Barosu Yayını, Ankara
Aliefendioğlu, Yılmaz (1998), "Bir Temel İnsan Hakkı: Düşünce Özgürlüğü", Yeni Türkiye, Sayı. 22, Yıl.4, ss. 804-813
Aliefendioğlu, Yılmaz "2001 Yılı Anayasal Değişikliklerinin Temel Hak ve Özgürlükleri Sınırlandırılmasında Getirdiği Yeni Boyut", Anayasa Yargısı 19, http: //www .anayasa. gov.tr/eskisite/anyargl9/aliefendioglu.pdf). (Erişim Tarihi: 15.01.2009)
Ana Britannica (1984), Cilt.7
Beydoğan, Ayhan T. (2003), Türk Hukukunda Siyasi İfade Hürriyeti, Liberal Düşünce Topluluğu, Ankara
Bıçak, Vahit (2001), Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararlarında İfade Özgürlüğü, Liberal Düşünce Topluluğu, 1. Basım, Ankara
Birtek, Fatih (2007), "İfade Özgürlüğü ve Türk Ceza Kanunu'nun 301. Maddesinin Bu Kavram Işığında Değerlendirilmesi", İstanbul Barosu Dergisi, Cilt 81, Sayı 2, ss. 611-629
Burry, John (1978), Düşünce Özgürlüğünün Tarihi, Çev. Durul Bartu, İstanbul Can, Osman (2001) "Düşünceyi Açıklama Özgürlüğü: Anayasal Sınırlar Açısından Neler Değişti?", Liberal Düşünce, Yıl. 6, Sayı. 24, Güz, ss. 89-116
Can, Osman (2002), "Anayasa Değişiklikleri ve Düşünceyi Açıklama Özgürlüğü", Anayasa Yargısı, Anayasa Mahkemesinin 40. Kuruluş Yıldönümü Nedeniyle Düzenlenen Sempozyumda Sunulan Bildiriler, Anayasa Mahkemesi Yayınları 49, Antalya, ss. 503-532
Canbolat, İbrahim S. (2002), Avrupa Birliği: Uluslarüstü Bir Sistemin Tarihsel, Kurumsal, Jeopolitik Analizi ve Genişleme Sürecinde Türkiye İle İlişkiler, Alfa Yayınları: 1226, Dizi No: 50, 3. Baskı, Bursa
Çalış.Şaban (2001), Türkiye Avrupa Birliği İlişkileri: Kimlik Arayışı, Politik Aktörler ve Değişim, Nobel Yayınevi, Yayın No: 320, 1. Basım, Ankara
Danışman, Ahmet (1982), Basın Özgürlüğünün Sağlanması Önlemleri (Devletin Basın Karşısındaki Aktif Tutumu), Ankara
Dönmezer, Sulhi (1976), Basın ve Hukuku, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, 4. Baskı, İstanbul
Duran, Hasan (2006), "İfade Özgürlüğü ve Türkiye", Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt .14, Sayı 1, ss. 57-81
Erdem, Fazıl H. (1998), "Düşünce Özgürlüğü ve Demokrasi", Ankara Barosu Dergisi, Yıl. 54, Sayı. 1
Erdoğan, Mustafa (2001), Dersimiz Özgürlük, Vmar Yayınları, 1. Basım, İstanbul
Erdoğan, Mustafa, "Türkiye'nin İnsan Hakları Konsepti Var Mı?", Açık Toplum e dergi, http: //www.liberal-dt.org.tr/at/merdogan/at-me8.htm (Erişim Tarihi: 23.09.2002)
Fedayi, Cemal (1998), "Özgürlük ve Hukuk", Yeni Türkiye, Sayı. 22, Yıl. 4, ss. 707-711
Gemalmaz, Mehmet S. (1999), İnsan Hakları Açısından İfade Özgürlüğü, Prof. Dr. Sahir Erman'a Armağan, İstanbul
Girit, Hasan (1998), "Düşünce ve Anlatım Özgürlüğünün Ulusalüstü Ölçütleri", Yeni Türkiye, Sayı. 22, Yıl. 4, ss. 860-870
Gökçen, Ahmet (2001), Halkı Kin ve Düşmanlığa Açıkça Tahrik Cürmü (TCK m. 312/2), Liberal Düşünce Topluluğu, Ankara
Güran, Sait (1969), İfade Hürriyeti Üzerinde İdarenin Yetkileri, İstanbul
Hacaloğlu, Algan (1998), "Düşünce ve Düşünceyi İfade Özgürlüğü Demokrasinin Omurgası-dır...", Yeni Türkiye, Sayı. 22, Yıl. 4, ss. 776-779
http://www.abgs.gov.tr/index.php?p=195&l=l (Erişim Tarihi: 15.01.2009)
http: //www.belgenet.com/arsiv/sozlesme/aihs 01.html (Erişim Tarihi: 20.01.2009)
İnam, Ahmet (1998) "Düşünce Özgürlüğünden Özgür ve Özgürleştirici Düşünceye...", Düşünce Özgürlüğü, (Haz. Hayrettin Ökçesiz), Hukuk Felsefesi ve Sosyolojisi Arkivi Yayınları: 3, Afa Yayıncılık, İstanbul, ss. 37-46
Kaboğlu, İbrahim Ö. (1998), "Türkiye'de Düşünce Özgürlüğü", Yeni Türkiye, Sayı. 22, Yıl. 4, ss. 1502-1535
Kale, Nesrin (1992), "Potansiyel Özgürlükten Eylemsel Özgürlüğe", Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, Cilt 25, Sayı 2, ss. 753-761
Kapani, Münci (1981), Kamu Hürriyetleri, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, 6. Baskı, Ankara
Karagöz, Yıldız (2002), "Liberal Öğretide Adalet, Hak ve Özgürlük", C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt. 26, ss. 267-295
Kıllıoğlu, İsmail (1998) "İnsan ve Özgürlük Üstüne Bir Deneme", Yeni Türkiye, Sayı. 22, Yıl. 4, ss. 690-695
Kuçuradi, İonna (1998) "Düşünce Özgürlüğü: Nedir Acaba?", Düşünce Özgürlüğü, (Haz Hayrettin Ökçesiz), Hukuk Felsefesi ve Sosyolojisi Arkivi Yayınları: 3, Afa Yayıncılık, İstanbul, ss. 17-26
Kurt, Senem (2006), "Hayek'in Özgürlük ve Adalet Teorisi", ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi Cilt 2, Sayı 3, ss. 199-213
Ökçesiz, Hayrettin (1998), "Düşünce Özgürlüğü" İstanbul Barosu Dergisi, Cilt. 72, Sayı. 1-2-3, ss. 23-26
Öner, Necati (1990), İnsan Hürriyeti, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara Sadurski, Wojciech (2002), İfade Özgürlüğü ve Sınırları, Çev. M. Bahattin Seçilmişoğlu, Liberal Düşünce Topluluğu Yayınları, 1. Baskı.
Schauer, Frederick (2002), İfade Özgürlüğü: Felsefi Bir İnceleme, Çev. M. Bahattin Seçilmişoğlu, Liberal Düşünce Topluluğu Yayınları, Ankara
Selçuk, Sami (1997), "Düşün Özgürlüğü", Yeni Türkiye, Sayı. 17, Yıl. 3, ss. 234-250
Sunay, Reyhan (2001), Avrupa Sözleşmesinde ve Türk Anayasasında İfade Hürriyetinin Muhtevası ve Sınırları, Liberal Düşünce Topluluğu, Ankara Şahin, Kemal (2008), "Farklı Özgürlük Anlayışları Çerçevesinde İfade Özgürlüğünün Temellendirilmesi ve Sınırlandırılması", Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kamu Hukuku Anabilim Dalı
Şenel, Alâeddin (1998), "Simgesel Araçlar, Düşünce Özgürlüğü ve Dinsel İdeoloji", Düşünce Özgürlüğü, (Haz. Hayrettin Ökçesiz), Hukuk Felsefesi ve Sosyolojisi Arkivi Yayınları: 3, Afa Yayıncılık, İstanbul, ss. 47-55
Tanör, Bülent (1969), Siyasi Düşünce Özgürlüğü ve 1961 Anayasası, Öncü Kitapevi, İstanbul
TDK, (2005), Türkçe Sözlük, 10. Baskı, Ankara
Teziç, Erdoğan (1990) "Türkiye'de Siyasal Düşünce ve Örgütlenme Özgürlüğü", Anayasa Yargısı 7, Anayasa Mahkemesinin 28. Kuruluş Yıldönümü Nedeniyle Düzenlenen Sempozyumda Sunulan Bildiriler, 18-19 Nisan 1990, Ankara
Üzeltürk, Sultan T. (1998), "İnsan Haklan Avrupa Sözleşmesinin (İHAS) 10. Maddesi, İfade Özgürlüğü", Yeni Türkiye, Sayı. 22, Yıl. 4, ss. 1316-1324
Yaman, Seval (2001), "İfade Özgürlüğü Neden Önemlidir?", Serbest Çizgi, Sayı. 16, Güz, ss. 6-7
Yayla, Atilla (2002), "İfade Hürriyetine Muhtacız!", Zaman Gazetesi, 20. 03. 2002