VERGİ AFLARINDA VERGİ BORCUNU SONA ERDİREN BİR SEBEP OLARAK “YENİLEME”

Ülkemizdeki vergi borçlarına (kamu alacağı) ilişkin vergi affı düzenlemelerine bakıldığında mevcut vergi borçlarının sonlandırılmasını ifade etmek üzere genel olarak vazgeçme kavramı kullanılmasına rağmen hukuki nitelikleri itibarıyla vazgeçmeden farklı sona erme sebeplerine yer verildiği görülmektedir. Bu nedenle vergi affı kapsamında ortaya çıkan vergi borcunun sona erme sebeplerinin hukuki nitelendirmesi, işleyişi ve sonuçları üzerinde durulması gerekir. Vergi affı düzenlemelerinde vergilerin sona erme sebeplerinden biri de -ismen belirtilmese de- yapılandırma içeriğinde ortaya konan yeni bir idari işlemle (yeni borcun) eski idari işlemin (eski borcun) etkisinin ortadan kaldırılması şeklinde karşımıza çıkan “yenileme” sebebidir. Özel hukuktaki yenilemenin kendine has kuralları vergi hukukunun kendine has kuralları çerçevesinde yorumlanarak “vergide yenileme” vergi borçlarının sonlanmasında bir sebep olarak da değerlendirilebilecektir. Yenilemeyle oluşan borcun gereği gibi ifa edilmemesine bağlı sonuçların eski işlem (borcun) üzerindeki etkileri, zamanaşımı ve fer’ileri konularının ortaya konmasına ihtiyaç gösterir. Vergide yenileme vergi borcunu sonlandırma çeşitli sebeplere benzer yanları olsa da kendine has bir sona erme sebebi olarak değerlendirilmelidir.

RENEWAL AS A REASON THAT ENDS THE TAX LIABILITY IN TAX AFFAIRS

Considering the tax amnesty regulations regarding tax debts in our country, it is seen that although the concept of withdrawal is generally used to express the termination of existing tax debts, different reasons for termination without waiver are included in terms of legal characteristics. For this reason, it is necessary to focus on the legal characterization, functioning and consequences of the reasons for the termination of the tax debt arising within the scope of tax amnesty. In the tax amnesty regulations, one of the reasons for expiration of taxes although not specified - is the reason for ‘‘renewal’’; which is the elimination of the effect of the old administrative transaction (the old debt) with a new administrative transaction (new debt) introduced in the structuring context. Many unique rules of renewal in private law can be interpreted within the framework of specific rules of tax law, and “tax renewal” can be evaluated as a reason for the termination of tax debts. The effects of the consequences of not performing the debt due to the renewal on the old transaction (debt), the statute of limitations and its accessories need to be put forward. Termination of renewal tax debt in tax should be considered as a specific reason for termination, although there are similar aspects to various reasons.

___

  • BALCI Mustafa, “Güncel Yargı Kararları Işığında Yapılandırmanın Hukuki Durumu ve İhlali Sonrasında Yaşanan Hukuki Tartışmalar” https://vergialgi.net/guncel-yargi-kararlari-isigindayapilandirmanin-hukuki-durumu-ve-ihlali-sonrasindayasanan-hukuki-t (Erişim Tarihi: 03.03.2021).
  • EREN Fikret, Borçlar Hukuku (Genel Hükümler), 10.b., Beta Basım Yayıncılık, İstanbul-2008.
  • GÖZLER Kemal, İdare Hukuku, C.I, 3. b., Ekin Basım Yayın Dağıtım, Bursa-2019.
  • GÖZLER Kemal, "Karşılaştırmalı Anayasa Hukukunda Af Yetkisi", Anayasa Yargısı, Ankara, Anayasa Mahkemesi Yayını, 2001, Cilt 18, s.298-330 (wwww.anayasa.gen.tr/af.htm; 1.5.2004); Erişim 20.03.2021.
  • KANGAL Zeynel T., Kabahatler Hukuku, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul-2011.
  • KILIÇOĞLU Ahmet M., Borçlar Hukuku (Genel Hükümler), 22. b., Turhan Kitabevi, Ankara-2018.
  • REİSOĞLU Safa, Borçlar Hukuku (Genel Hükümler), 14.b., Beta Basım Yayıncılık, İstanbul-2000.
  • OĞUZMAN Kemal, Borçlar Hukuku (Genel Hükümler), C. I, 11.b., Vedat Kitapçılık, İstanbul-2013.
  • ÖNAY Işık, Yenileme, Onikilevha Yayıncılık, İstanbul- 2016.
  • ŞENYÜZ Doğan, YÜCE Mehmet, GERÇEK Adnan; Vergi Hukuku, (Genel Hükümler) 12. b., Ekin Kitabevi, Bursa-2021, s.225.
  • YÜCER İpek, “Yenileme (Tecdit)” Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi Cilt: 9, Sayı: 1, 2007, s. 233-259, https://hukuk.deu.edu.tr/dosyalar/dergiler/DergiMiz9- 1/iyucer.pdf(03.04.2021)
  • AYM, Esas No: 2019/100, Karar No: 2020/62, Karar Tarihi: 22.10.2020, Resmî Gazete Sayısı: 31356.