Sharenting ve Velayet Hakkının Sınırları

İnternetin hızlı gelişimi sonucu sosyal medya platformlarının artışı tümüyle yeni istismar türlerinin de kapısını aralamıştır. Hem ana babaların hem de çocukların bu teknolojiye erişimi kolaylaşmıştır. Sosyal medya platformlarında yapılan paylaşımların kontrolü zor olduğundan dolayı ihlaller de daha kolay gerçekleşmektedir. Bazı hallerde bu ihlaller üçüncü kişiler tarafından yapılırken, bazı hallerde ise ana babalar farkında dahi olmaksızın çocuklarına sosyal medya paylaşımları yoluyla zarar verebilmektedirler. Bu duruma sharenting adı verilmektedir. Problemin ana temeli, aslında bireylerin sosyal medyaya ilişkin gereği kadar bilgi sahibi olmamaları ve çocuklara ilişkin bu paylaşımların normalleştirilmesidir. Bu sayede aileler çocuklarının günlük aktivitelerini, rutinlerini, yaşadıkları yeri farkında dahi olmaksızın ifşa etmekte ve istemeden de olsa çocuklarını istismar tehlikesi ile karşı karşıya bırakmaktadırlar. Bu konu hakkında farkındalık yaratılmalı ve doğan hukuki sorunlara çözüm önerileri getirilmelidir.

Anahtar Kelimeler:

sharenting, velayet, çocuk, dijital kaçırma, sosyal medya

SHARENTING and LIMITS of CUSTODY

The increase in social media platforms as a result of the rapid development of the Internet has opened the door to completely new types of abuse. Access to this technology has become easier for both parents and children. Since it is difficult to control the shares made on social media platforms, violations are also easier. In some cases, these violations are committed by third parties, while in some cases, parents may harm their children through social media posts without even realizing it. This situation is called sharenting. The main basis of the problem is that individuals do not have enough information about social media and the normalization of these shares about children. In this way, families unwittingly reveal their children's daily activities, routines and place of residence, and unintentionally expose their children to the danger of abuse. Awareness should be raised on this issue and solutions should be offered to the legal problems that arise.

Keywords:

sharenting, custody, child, digital kidnapping,

PDF

___

AKGÜL, Aydın, “Kişisel Verilerin Korunmasında Yeni Bir Hak: “Unutulma Hakkı” ve AB Adalet Divanı’nın “Google Kararı”, TBB Dergisi, Sayı:116, 2015, s. 11- 38.
AKINTÜRK, Turgut/ ATEŞ KARAMAN, Derya, Aile Hukuku, İstanbul, 2016.
AKİPEK, Şebnem, “Özel Hukuk ve İnternet”, http://inet-tr.org.tr/inetconf5/tammetin/hukuk.html, (Erişim Tarihi: 14.07.2021).
AKKURT, Sinan Sami, “Çocuğun Kişiliğinin Korunması ve Velâyetin Belirlenmesinde Çocuğun Menfaati Olgusu”, Prof. Dr. Rona Serozan'a Armağan, Cilt I, Editör: ENGİN, Baki İlkay, İstanbul, 2010, s. 91- 120.
AKYÜZ, Emine, Çocuk Hukuku, Çocukların Hakları ve Korunması, Ankara, 2016, (Kısaltılmışı: AKYÜZ, 2016).
AKYÜZ, Emine, Ulusal ve Uluslararası Hukukta Çocuğun Haklarının ve Güvenliğinin Korunması, Ankara, 2000, (Kısaltılmışı: AKYÜZ, 2000).
AKYÜZ, Emine, “Velâyet ve Çocuğun Korunması”, Prof. Dr. Ali Naim İnan'a Armağan, Editörler: ÜNAL, Mehmet/ BAŞPINAR, Veysel/ OZANOĞLU, Hasan Seçkin Ozanoğlu/ YILMAZ, Süleyman, Ankara, 2009, s. 111- 156, (Kısaltılmışı: AKYÜZ, 2009).
AKYÜZ BİLGE, Canan, Unutulma Hakkı ve Türk Hukuku’ndaki Görünümü, Yükseklisans Tezi, Ankara, 2019.
BARTHOLOMEW, Mitchell K/. SCHOPPE-SULLIVAN, Sarah J./ GLASSMAN Michael/ KAMP DUSH Claire M./ SULLIVAN Jason M., “New Parents’ Facebook Use At The Transition To Parenthood.” Family Relations Interdisciplinary Journal of Applied Family Studies, Sayı: 61, 2012, s. 455– 469.
BATTERSBY, Lucy, “Millions Of Social Media Photos Found On Child Exploitation Sharing Sites”, https://www.smh.com.au/national/millions-of-social-media-photos-found-on-child-exploitation-sharing-sites-20150929-gjxe55.html, (Erişim Tarihi: 24.06.2021).
BAYGIN, Cem, Soybağı Hukuku, İstanbul, 2010, s. 326.
BEARAK, Steven, “Digital Kidnapping: What It Is and How to Keep Your Kids Safe on Social Media, Digital kidnapping is growing rapidly, here's what you need to know”, https://www.parentmap.com/article/kidnappers-kids-photos-digital-kidnapping-social-media, (Erişim Tarihi: 24.06.2021).
BUCHER, Andreas, Natürliche Personen und Personlichkeitschutz, Basel, 2009.
ÇÖPÜR,Mazlum/ ÜNERİ, Özden Şükran/ AYDIN, Erkan/ BAHALI, Mustafa Kayhan/ TANIDIR, Canan/ GÜNEŞ, Hatice/ ERDOĞAN, Ayten, “İstanbul Ili Örnekleminde Çocuk ve Ergen Cinsel Istismarlarının Karakteristik Özellikleri”, Anadolu Psikiyatri Dergisi, 2012; Sayı: 13, s. 46-50. DURAK, Yasemin, “İnternet Yoluyla Kişilik Haklarına Saldırı ve Hukuki Koruma”, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 22, Sayı: 1, 2014, s. 101- 125.
DURAL, Mustafa/ ÖĞÜZ, Tufan, Türk Özel Hukuku Cilt II Kişiler Hukuku. İstanbul, 2017.
DURAL, Mustafa/ ÖĞÜZ, Tufan/ GÜMÜŞ, M. Alper, Türk Özel Hukuku, Cilt III Aile Hukuku, İstanbul 2018.
DÜLGER, Murat Volkan, “Sağlık Hukukunda Kişisel Verilerin Korunması ve Hasta Mahremiyeti”, İstanbul Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi Cilt:1, Sayı: 2, 2015, s. 43-80, s. 51.
ELÇİN, Evgen Gülçin, “Çocuğun Menfaati Gereği Çocukla İlgili Uyuşmazlıklarda Görüşünün Alınmaması Gereken Durumlar”, Çocuk Hakları Çalışmaları I, Editörler: ELÇİN, Evgen Gülçin/ GENÇ ARIDEMİR, Arzu, İstanbul, 2017, s. 1- 26. ELÇİN GRASSINGER, E. Gülçin, “Çocuğun Menfaati Gereği Görüşünün Alınmaması Gereken Durumlar”, Prof. Dr. Rona Serozan'a Armağan, Cilt I, Editör: ENGİN, Baki İlkay, İstanbul, 2010, s. 823- 846, (Kısaltılmışı: ELÇİN GRASSINGER, Çocuk).
ELÇİN GRASSINGER, Gülçin; Türk Medeni Kanununda Yer Alan Velayet Hükümleri Kapsamında Küçüğün Kişi Varlığının Korunması İçin Alınacak Tedbirler (MK md.346, md. 347, md.348), İstanbul, 2009, (ELÇİN GRASSINGER, Velayet).
EREN, Fikret, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Ankara, 2017.
ELMALICA, Hasan, “Bilişim Çağının Ortaya Çıkardığı Temel Bir İnsan Hakkı Olarak Unutulma Hakkı”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt:65, Sayı: 4, 2016, s. 1603-1636.
ERİŞİR, Rabia Merve/ ERİŞİR, Deniz, “Yeni Medya ve Çocuk: Instagram Özelinde “Sharenting” (“Paylaşanababalık”) Örneği, Yeni Medya, Sayı: 4-5, 2018, s. 50- 64.
GİRGİN, Ömer Ali/ GÖNAL, Seray, “Çocuğun Kişisel Verilerinin Sosyal Medyada Ebeveyn Tarafından Paylaşılmasının Hukuki Sonuçları”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, Sayı: 44, Ankara, 2020, s. 99- 128.
GÖRGEÇ, Başak, Türk Medeni Kanunu’nda Velayet Hükümleri ve Özellikle Çocuğun Korunması, Yayınlanmamış Yükseklisans Tezi, İstanbul, 2011.
GÜLENER, Serdar, “Dijital Hafızadan Silinmeyi İstemek: Temel Bir İnsan Hakkı Olarak “Unutulma Hakkı”, TBB Dergisi, Sayı:102, 2012, s. 219- 240.
GÜLTEKİN, Esra, “Çocuğun Kişilik Hakkının Ana-Baba Tarafından Sosyal Medya Aracılığıyla İhlalinin Hukuki Görünümü”, Çocuk ve Medeniyet, Sayı: 1, 2018, s. 103- 143.
HILL, Kashmir/ KROLIK, Aaron, “How Photos of Your Kids Are Powering Surveillance Technology, Millions of Flickr images were sucked into a database called MegaFace. Now some of those faces may have the ability to sue.”, https://www.nytimes.com/interactive/2019/10/11/technology/flickr-facial-recognition.html, (Erişim Tarihi: 24.06.2021).
HONSELL, Heinrich/ VOGT, Nedim Peter/ GEISER, Thomas, Basler Kommentar, Zivilgesetsbuch I, Basel- Genf- München, 2010.
İMAMOĞLU, Hülya, “Çocuğun Kişiliğinin Ana Babaya Karşı Korunması, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Ankara, 2005, Cilt: 4, Sayı: 2, s. 183- 218.
KANDİLLİ, Elif, Sağlık Hukukunda Etik Açısından Kişisel Veriler ve Mahremiyet Hakkı, Yayınlanmamış Yükseklisans Tezi, İstanbul, 2019.
KARABAĞ BULUT, Nil, “Basın Özgürlüğü ile Özel Yaşama Saygı Gösterilmesi Hakkı Arasında Kurulacak Dengenin, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin von Hannover v. Almanya Vakasına İlişkin 24 Haziran 2004 Tarihli Kararı Işığında Değerlendirilmesi”, Prof. Dr. Rona Serozan’a Armağan, Cilt: II, İstanbul, 2010, s. 1055-1112.
KARAN, Ulaş, İfade Özgürlüğü, Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru El Kitapları Serisi – 2, Avrupa Konseyi, Strasbourg Cedex- Ankara, 2018.
KESİCİOĞLU, Oğuz Serdar, “Instagramda “Okul Öncesi” Etiketiyle Yapilan Paylaşimlarin İncelenmesi”, 6. Uluslararası Okul Öncesi Eğitimi Kongresi Tam Metin Bildiri Kitabı, 30 Aralık 2019, Kars, s. 531- 538.
KILIÇOĞLU, Ahmet, “Basın Özgürlüğünün Suistimali”, TBB Dergisi, Sayı: 3-4, 1993, s. 385- 388, s. 386, (Kısaltılmışı: KILIÇOĞLU, 1993).
KILIÇOĞLU, Ahmet, “Kişilik Haklarına Basın Yoluyla Saldırılar Bakımından Medeni ve Borçlar Kanunumuzda Yapılan Değişiklikler”, TBB Dergisi, Sayı: 3, 1990, s. 371- 400, (Kısaltılmışı: KILIÇOĞLU, 1990).
KIRKEY, Shirley, “Do You Know Where Your Child's İmage İs? Pedophiles Sharing Photos From Parents' Social Media Accounts”, https://nationalpost.com/news/canada/photos-shared-on-pedophile-sites-taken-from-parents-social-media-accounts, (Erişim Tarihi: 24.06.2021).
LIVINGSTONE, Sonia / BLUM-ROSS, Alicia/ ZHANG, Dongmiao, “What do parents think, and do, about their children’s online privacy?, Parenting for a Digital Future: Survey Report 3”, https://www.lse.ac.uk/media-and-communications/assets/documents/research/preparing-for-a-digital-future/p4df-report-3.pdf, (Erişim Tarihi: 26.06.2021).
OĞUZMAN, Kemal/ SELİÇİ, Özer/ OKTAY-ÖZDEMİR, Saibe, Kişiler Hukuku (Gerçek ve Tüzel Kişiler), İstanbul, 2012.
ÖZBEY, Özcan, “Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Işığında İfade Özgürlüğü Kısıtlamaları”, TBB Dergisi, Sayı: 106, 2013, s. 41- 92.
ÖZBUDUN, Ergun, Türk Anayasa Hukuku, Ankara, 2010.
ÖZCAN BÜYÜKTANIR, Burcu G., Çocuğun Kişilik Hakkı ve Çocuğun Kişilik hakkının Hukuka Aykırı Fiillere Karşı Korunması, Ankara, 2019.