Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğrenenlerin Bağdaşıklık Araçlarını Kullanma Düzeyinin Değerlendirilmesi

Bağdaşıklık, metnin yüzey yapısıyla ilgili olup dil bilgisel unsurlarla kendini gösteren bir metinsellik ölçütüdür. Çalışmanın genel amacı; yabancı dil olarak Türkçe öğrenenlerin, yazılı anlatımlarında bağdaşıklık araçlarını kullanma düzeylerinin değerlendirilmesidir. Çalışmada ayrıca, öğrencilere yazdırılan iki ayrı metnin bu düzeyler açısından karşılaştırılması ve belirlenen değişkenler açısından incelenmesi de hedeflenmiştir. Çalışma, türü açısından betimsel nitelikte olup tarama yönteminde gerçekleştirilmiştir. Metinler üzerinde doküman incelemesi yapılmıştır. Çalışmaya, altı farklı üniversitenin Türkçe öğretim merkezinden; B2 düzeyinde 163, C1 düzeyinde ise 117 olmak üzere toplam 280 öğrenci katılmıştır. Veriler, öğrencilere sunulan üç farklı form aracılığıyla toplanmıştır: birey tanıma formu, yönlendirilmiş yazma formu ve serbest yazma formu. Toplanan verilerin analizi için, nitel verilerin sayısallaştırılmasına başvurulmuştur. Çalışma sonucunda; iki metnin toplamında öğrenci başına düşen bağdaşıklık ögesi kullanımı 50,32 olarak tespit edilmiştir. Serbest konuda yazılan metinlerde bağdaşıklık araçları kullanımının, yönlendirilmiş olarak yazılmış metinlere göre daha fazla olduğu saptanmıştır. Sonuçlar, bağdaşıklık araçlarını kullanma düzeyinin bazı değişkenler açısından farklılaştığını göstermektedir.

Anahtar Kelimeler:

Yabancı dil olarak Türkçe, yazılı anlatım, bağdaşıklık araçları

Evaluation of Cohesive Device Uses of Learners of Turkish as a Foreign Language

Cohesion is related with the surface level of text and can be inferred through grammatical features. The main aim of this study is to determine the level of cohesion of texts written by international students learning Turkish as a foreign language. Furthermore, this study aims to compare and contrast the two different texts written by the learners based on level of cohesion, and investigate the differences with determined variables. This study can be identified as a descriptive research that follows survey method. Document analysis was carried out on the learner texts. The participants of the study are 280 international students from six different universities. There were 163 students with B2 and 117 students with C1 language proficiency levels. The data were gathered through three different forms given to the participants: general background information form, guided-writing form, and free-writing form. In order to carry out the data analysis procedure, qualitative data were digitalized. The results of the study; including both of the texts, the use of cohesion element per student was determined as 50,32. The results show that the level of cohesion in free-writing was higher than the level of cohesion in guided-writing. The results show that the level of using cohesive devices varies in terms of some variables.

Keywords:

Turkish as a foreign language, written discourse, cohesive devices,

PDF

___

Altunkaya, F. (1987). Cohesion in Turkish a survey of cohesive devices in prose literature (Doktora tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/giris.jsp.
Altunkaya, H. & Ateş, A. (2017). Yabancı dil olarak Türkçe öğrenenlerin yazma özyeterlikleri ile yazılı anlatım becerileri arasındaki ilişki. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(3), 86-103. doi: 10.17556/erziefd.338356.
Aramak, K. (2016). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde bağdaşıklık araçlarının kullanım düzeyi üzerine bir araştırma (Yüksek lisans tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/giris.jsp.
Aşkın-Balcı, H. (2018). Metindilbilimin ABC’si. İstanbul: Say Yay.
Ayata-Şenöz, C. (2005). Metindilbilim ve Türkçe. İstanbul: Multilingual.
Aydın, İ. (2012). İlköğretim 8. sınıf Türkçe ders kitabı’nın ‘duygular’ temasında yer alan okuma metinlerine metindilbilimsel bir yaklaşım. Turkish Studies, 7(3), 381-407. doi: 10.7827/TurkishStudies.3377.
Bae, J. (2001). Cohesion and coherence in children’s written English: Immersion and English-only classes. Issues in Applied Linguistics, 12(1), 51-88. Erişim adresi: https://escholarship.org/uc/item/3hb2z0s4.
Bamberg, B. (1983). What makes a text coherent? College Composition and Communication, 34(4), 417-429. doi: 10.2307/357898.
Baykul, Y. (2010). Eğitimde ve psikolojide ölçme: klâsik test teorisi ve uygulaması (2. bs). Ankara: Pegem.
Beaugrande, R. A. & Dressler, W. U. (1986). Introduction to text linguistics (3. bs). New York: Longman.
Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2015). Bilimsel araştırma yöntemleri (19. bs). Ankara: Pegem.
Cohen, L. & Manion, L. (1998). Research methods in education (4. bs). Routledge: London.
Connor, U. (1984). A study of cohesion and coherence in English as a second language students’ writing. Paper in Linguistics, 17(3), 301-316. doi: 10.1080/08351818409389208.
Coşkun, E. (2005). İlköğretim öğrencilerinin öyküleyici anlatımlarında bağdaşıklık, tutarlılık ve metin elementleri (Doktora tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/giris.jsp.
Coşkun-Ögeyik, M. (2008). Metinlerarasılık ve yazın eğitimi. Ankara: Anı Yay.
Çelik, A. & Demirbilek, S. (2006). Metin bilgisi. Cümle ve metin bilgisi içinde (s. 79-205). İstanbul: Lisans Yay.
Demir, T. (2004). Türkçe dilbilgisi. Ankara: Kurmay Yay.
Dilidüzgün, Ş. (2017). Metindilbilim ve Türkçe öğretimi uygulamalı bir yaklaşım. Ankara: Anı.
Dillon, T. (1992). Nuclear sentences: Teaching cohesion to L2 business writers. The Bulletin, 55, 9-15. doi: 10.1177/108056999205500103.
Elyıldırım, S. (2008). Ömer Seyfettin öykülerinde artgönderim kullanımı. A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 36, 121-146. Erişim adresi: http://www.turkiyatjournal.com/Makaleler/536182238_Selma%20ELYILDIRIM.pdf.
Ergin, M. (2009). Edebiyat ve eğitim fakültelerinin Türk dili ve edebiyatı bölümleri için Türk dil bilgisi. İstanbul: Bayrak.
Erkul, R. (2007). Cümle ve metin bilgisi (2. bs). Ankara: Anı.
Günay, V. D. (2013). Metin bilgisi (4. bs). İstanbul: Papatya.
Gürbüz, S. & Şahin, F. (2018). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri (5. bs). Ankara: Seçkin.
Güven, A. Z. (2014). Mustafa Kutlu’nun hikâyelerinde bağdaşıklık ve tutarlılık. International Journal of Language Academy, 2(4), 599-609. doi: 10.18033/ijla.153.
Halliday, M. A. K. & Hassan, R. (1987). Cohesion in English (8. bs). Singapore: Longman Singapore Publishers.
İmer, K., Kocaman, A. & Özsoy, A. S. (2011). Dilbilim sözlüğü. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.
İşeri, K. (2017). Sözden yazıya dile gelen metin (2. bs). Ankara: Pegem.
Jin, W. (2001). A quantitative study of cohesion in Chinese graduate students’ writing: Variations across genres and proficiency levels. The Symposium on Second Language Writing at Purdue University. September 15-16, 2000. Indiana: EDRS, 3-34.
Kafes, H. (2012). Lexical cohesion: An issue only in the foreign language?. English Language Teaching, 5(3), 83-94. doi: 10.5539/elt.v5n3p83.
Karabağ, S. & İşsever, S. (1996). Edinim sürecinde bağdaşıklık. IX. Dilbilim Kurultayı Bildirileri Kitapçığı içinde (s. 221-235). Bolu: Abant İzzet Baysal Üniversitesi Yay.
Karakoç-Öztürk, B. & Dağıstanlıoğlu, B. E. (2018). Yabancı dil olarak Türkçe öğrenen öğrencilerin yazdıkları öyküleyici metinlerin bağdaşıklık görünümlerinin incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 332-354. doi: 10.17860/mersinefd.356640.
Karasar, N. (2011). Bilimsel araştırma yöntemi (22. bs). Ankara: Nobel.
Karatay, H. (2010). Bağdaşıklık araçlarını kullanma düzeyi ile tutarlı metin yazma arasındaki ilişki. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(13), 373-385. Erişim adresi: http://docplayer.biz.tr/18597219-Bagdasiklik-araclarini-kullanma-duzeyi-ile-tutarli-metin-yazma-arasindaki-iliski-1.html.
Korkmaz, Z. (2007). Türkiye Türkçesi grameri şekil bilgisi (2. bs). Ankara: Türk Dil Kurumu Yay.
Malgwi, G. J. (2015). Report on a study of reference cohesion in texts of Nigerian Esl students: Implications for the classroom. International Journal of English Language Teaching, 3(5), 20-24. Erişim adresi: http://www.eajournals.org/wp-content/uploads/Report-On-a-Study-of-Reference-Cohesion-in-Texts-of-Nigerian-ESL-Students-Implications-for-the-Classroom1.pdf.
Mantı, M. İ. (2017). Türkçe öğrenen Mısırlı öğrencilerin yazılı anlatım çalışmalarında bağdaşıklık (Kahire örneği) (Yüksek lisans tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/giris.jsp.
Melanlıoğlu, D. (2017). Dil öğretiminde metin ve metin seçimi. H. Develi vd. (Ed.), Uygulamalı Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi el kitabı (C. 2 ) içinde (s. 111-186). İstanbul: Kesit Yay.
Neuman, W. L. (2016). Toplumsal araştırma yöntemleri / nitel ve nicel yaklaşımlar (C. 2). Ankara: Yayınodası.
Özbek, Ö. Y. (2011). Ölçme araçlarında bulunması istenen nitelikler. S. Tekindal (Ed.), Eğitimde ölçme ve değerlendirme içinde (s. 44-88). Ankara: Pegem.
Özkan, B. (2004). Metindilbilimi, metindilbilimsel bağdaşıklık ve Haldun Taner’in “Onikiye Bir Var” adlı öyküsünde metindilbilimsel bağdaşıklık görünümleri. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(1), 167-184. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/50160.
Palmer, J. C. (1999). Coherence and cohesion in the English language classroom: The use of lexical reiteration and pronominalisation. Relc Journal, 30(2), 61-85. doi: 10.1177/003368829903000204.
Seçkin, P., Arslan, N. & Ergenç, S. (2014). Bağdaşıklık ve tutarlılık bakımından lise ve üniversite öğrencilerinin yazılı anlatım becerileri. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 3(1), 340-353. doi: 10.7884/teke.269.
Struthers, L., Lapadat, J. C. & MacMillan, P. D. (2013). Assessing cohesion in children’s writing: Development of a checklist. Assessing Writing, 18, 187-201. doi: 10.1016/j.asw.2013.05.001
Subaşı-Uzun, L. (1995). Orhon yazıtlarının metindilbilimsel yapısı. Ankara: Simurg Yay.
Şimşek, P. (2017). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde, öğrencilerin ana dilleri ve mensup oldukları dil ailelerinin Türkçe yazma becerisine etkisi (Doktora tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/giris.jsp.
Tekşan, K. (2013). Yazma eğitimi. İstanbul: Kriter Yay.
Tierney, R. J. & Mosenthal, J. H. (1981). The cohesion concept’s relationship to the coherence of text (Technical Report No: 221). Urbana: Center for the Study of Reading.
Toptaş, H. (2016). Türkçe dersleri 2: sesbilgisi, tümce, anlatım, metin dilbilimi. İstanbul: Papatya.
Torusdağ, G. & Aydın, İ. (2017). Metindilbilim ve örnek metin çözümlemeleri. Ankara: Pegem.
Uzun, L. (2013). Metindilbilim: temel ilke ve kavramlar. A. S. Özsoy & Z. Erk Emeksiz (Ed.), Genel dilbilim-II içinde (s.152-180). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yay.
Uzun-Subaşı, L. (2004). Metin üretimi. C. İleri (Ed.), Türkçe sözlü ve yazılı anlatım içinde (s. 21-38). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yay.
Üstünova, K. (2002). Dil yazıları. Ankara: Akçağ Yay.
Yaylagül, Ö. (2015). Göstergebilim ve dilbilim. Ankara: Hece.
Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (8. bs). Ankara: Seçkin.
Yıldırım, S. (2016). B1 düzeyinde Türkçe öğrenen yabancıların yazılı anlatımlarının bağdaşıklık düzeyleri (Gazi Tömer örneği) (Yüksek lisans tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/giris.jsp.