VELED ÇELEBİ’NİN HAYRU’L-KELÂM ADLI ESERİ

1869’da Konya’da doğan ve 1950’de Ankara’da vefat eden Veled Çelebi İzbudak, Türk dili araştırmacısı, milletvekili, şair ve Mevlevîliğin son dönem temsilcilerindendir. Hem Konya Mevlana Dergâhında postnişinlik yapmış hem de 20 yıl boyunca Yozgat ve Kastamonu milletvekili olarak Türkiye Büyük Millet Meclisinde görev yapmıştır. Atatürk ile yakın ilişkileri olmuş, çalışmalarında Atatürk’ün desteğini görmüştür. Hayru’l-Kelâm, Veled Çelebi’nin yazdığı ilk eserdir. Konusu Mevlana Celaleddin-i Rumi’nin vasiyetnamesinin şerhidir. Mevlana’nın yaklaşık bir sayfalık Arapça vasiyetnamesi, Veled Çelebi İzbudak tarafından kelime kelime, cümle cümle açıklanarak 76 sayfalık Hayru’l-Kelâm isimli eser meydana gelmiştir. Bu bildiride Veled Çelebi İzbudak’ın Hayru’l-Kelâm isimli eseri genel hatlarıyla incelenecektir. Eserin bazı yazma nüshaları bulunmakla birlikte 1330 yılında İstanbul Necm-i İstikbal matbaasında yayımlanan metni bu inceleme için esas kabul edilecektir. Eserdeki nasihatlerden yola çıkarak şerh için anılan ayet ve hadisler ile meşhur şiirler ortaya konacak, Veled Çelebi İzbudak’ın gençlik dönemlerindeki ilmî durumu ortaya çıkarılmaya çalışılacaktır.

VELED ÇELEBİ’S WORK NAMED HAYRU’L-KELÂM

Walad Chalabi Izbudak who was born in Konya in 1869 and died in Ankara in 1950, was a Turkish Langauge researcher, parliamentary, poet and last period representatives of Mavlawiyah. He performed both postnishin (head of mavlawi dervishes) in Konya Mawlana Dergâh (Dervish Convent) and Yozgat and Kastamonu Parliamentary for 20 years in Turkish Grant National Assembly. He had close relations with Ataturk; he was supported by Ataturk for his works. Hayru’l-Kelâm is the first written work of Walad Chalabi. Its subject is testament explanation of Mawlana Jalaluddin Rumi. Nearly one page testament of Mawlana in Arabic was explained by Walad Chalabi Izbudak word by word, sentence by sentence and at last 40 pages Hayru’l-Kelâm work was composed. In this declaration, work of Walad Chalabi Izbudak in title of ‘Hayru’l-Kelâm’ will be explained in its general lines. In fact, there are some hand-writing copies of work, but the text published by Istanbul Necm-i İstikbal Print house in 1330 will be the basis for this research. Arising from suggestions at the work, verses and hadiths that were mentioned for explanations and famous poems will be set forth and knowledge of Walad Chalabi Izbudak at his youth period will be tried to be set forth.

___

  • EFLAKİ, Ahmet (1995). Ariflerin Menkıbeleri. çev.Tahsin Yazıcı. İstanbul: MEB Yay.
  • İZBUDAK, Veled Çelebi (1330/1912). Hayru’l-Kelâm, İstanbul: Necm-i İstikbâl Matbaası.
  • KARA, Mustafa (2001). “İzbudak, Veled Çelebi”. İslam Ansiklopedisi. C. XXIII. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay.
  • KEMÂL-İ HOCENDÎ. Dîvân-ı Kemâl-i Hocendî. Dorj 6.
  • KORUCUOĞLU, Nevin (1994). Veled Çelebi İzbudak, Ankara:Kültür Bakanlığı Yay.
  • MEVLÂNÂ CELÂLEDDÎN-İ RÛMÎ (1993/1372 hş). Dîvân-ı Şems. Tahran: İntişârât-ı Emîr-i Kebîr.
  • MEVLÂNÂ CELÂLEDDÎN-İ RÛMÎ (2004). Mesnevî I-VI, çev. Veled İzbudak. İstanbul: Konya Büyükşehir Belediyesi Yay.
  • SA‘DÎ-İ ŞÎRÂZÎ (1992/1371 hş). Gulistan, be-ihtimâm-ı Alî-yi Kûçekî. Tahran: İntişârât-i Mehtâb.
  • TEVETOĞLU, Fethi (1972). Türk Ansiklopedisi. C. XX. Ankara: MEB Basımevi.