TALİP APAYDIN’IN ROMANLARINDA DİN (İSLAM) ALGISI

İlk insandan bu yana inanç, toplumları şekillendiren etmenlerden biridir. İnsanı ve medeniyeti yaşatan en önemli unsurlardan biri niteliğindeki edebiyat da din ile ilişki içerisinde olmuştur. Müslüman ilk Türk devleti Karahanlılardan beri Türk inanç sistemi ağırlıklı olarak İslam’dır. Türk edebiyatına bakıldığı zaman sanatçıların eserlerinde bir şekilde İslam’a yer verdikleri, bazen sanatı bir enstrüman gibi kullanıp toplumun din algısını dönüştürmeye çalıştıkları bazen de dinî unsurları sanat eserinin bir malzemesi olarak kullandıkları görülür. Edebiyatımızın toplumcu-gerçekçi yazarlarından biri olan Talip Apaydın; köyde büyümesi, köy enstitülü bir öğretmen olması sebebiyle sosyal hayata tanıklık etmiştir. Özellikle romanlarında toplumun çeşitli değerlerini yansıtarak onlara ayna tutmaya çalışmıştır. Bu açıdan onun romanlarında din algısına bakmak köy enstitülü bir yazar olarak sanatçının toplumun dinî yapısını nasıl değerlendirdiğini görmek açısından önemlidir. Bununla beraber, aydınlanmacı ve epistemolojik yaklaşımın dikkat çektiği Apaydın romanlarının, ontolojik bir zıtlık yaratması adına dinî değerlere nasıl baktığı dikkate değer bir husustur.

Anahtar Kelimeler:

Talip Apaydın, Cumhuriyet Dönemi, din algısı, roman

PERCEPTION OF RELIGION (ISLAMIC PERCEPTION) IN TALIP APAYDIN’S NOVELS

Since the early ages of human, religion is one of the factors that shapes societies. Literature which is one of the most important component that conserves the human and the civilization has also been in contact with religion. Since the first Muslim Turkish state Karakhanids, Turkish belief system predominantly has been the Islam. When Turkish literature is examined, it is seen that artists include Islam in their works of art one way or another, sometimes they use art as an instrument and try to transform the sense of religion of the society and sometimes they use religious elements as a material of their work of art. Talip Apaydın, one of the socialist-realistic authors of our literature was acquainted with the social life as he grew up in the village and used to teach at a village institute. Especially in his novels, he tried to mirror the society by reflecting the various values of them and sometimes he used his novels as a tool to adopt his own thoughts to society. In this respect, it is important to look at the religious perception in his novels to comprehend how he evaluates the religious structure of the society as a village institute writer. In addition to this, in Talip Apaydın example, the manner of approaching of the artists and their relevance to the religion perception in line with the policy of the Republican period novel will be presented. Moreover, it is remarkable to see how Apaydın's novels which emphasize the enlightened and epistemological approach consider religious values by creating an ontological contrast.

Keywords:

Talip Apaydın, Republican period, religion perception, novel,

PDF

___

ALTUNTAŞ, Halil-ŞAHİN, Muzaffer (2011). Kur’an Meali. İstanbul: Diyanet İşleri Başkanlığı.
APAYDIN, Talip (1961). Emmioğlu. İstanbul: Remzi Kitabevi.
APAYDIN, Talip (1981). Vatan Dediler. İstanbul: Yalçın Yay.
APAYDIN, Talip (2000a). Köylüler. Ankara: T.C Kültür Bakanlığı Yay.
APAYDIN, Talip (2000b). Toz Duman İçinde. Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı Yay.
APAYDIN, Talip (2007a). Ortakçılar. İstanbul: Literatür Yay.
APAYDIN, Talip (2007b). Tütün Yorgunu. İstanbul: Literatür Yay.
APAYDIN, Talip (2008a). Define. İstanbul: Literatür Yay.
APAYDIN, Talip (2008b). Yarbükü. İstanbul: Literatür Yay.
APAYDIN, Talip (2008c). Yoz Davar. Ankara: Başak Basın Yay.
APAYDIN, Talip (2013). Sarı Traktör. İstanbul: Literatür Yay.
AŞIKOĞLU, Nevzat Yaşar (1998). “Toplum Hayatımızda Dinin Yeri ve Din Eğitiminin Önemi”. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (2): 45-49.
AYDIN, Ali Rıza (2009). “İnanma İhtiyacı ve Dini Ritüellerin Psikolojik Değeri”. Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi (3): 87-99.
BİLMEN, Ömer Nasuhi (2003). Büyük İslam İlmihali. İstanbul: Kitaş Yay.
BİNYAZAR, Adnan (Ağustos 1969). “Sanatçılarla Konuşmalar, Talip Apaydın’la”. Varlık Dergisi (743): 11.
BUZPINAR, Şerif Turan (2004). “Osmanlı Hilafeti Meselesi; Bir Literatür Denemesi”. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi (1): 113-131.
ÇAKIN, Kamil (2004). Ahlak Üzerine Kırk Hadis ve Açıklaması. Ankara: Motif Yay.
DEURASEH, Nurdeen (Kasım 2003). “İslam Hukuku Alkollü İçkinin Tedavi Amaçlı Kullanılmasına Müsaade Etmiş midir?”. çev. Abdullah Çolak., Arab Law Quarterly (3-4): 192-206.
DURAL, Gökhan (2002). “Apaydın Talip”. Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi C. 1. Ankara: AKM Yay. 408.
EL-MISRÎ, Abdus-semi (1977). “İslam’da Ticaret Adabı”. (çev. Ramazan Şimşek). El- Va’yu’l-Îslâmî Dergisi (150): 477-484.
KÖKSAL, Ahmet (Nisan 1969). “Türkiye’nin Haritası Gecelere Göre Yapılmamış/ Talip Apaydın”. Papirüs Dergisi (35): 70-76.
KÖSE, Ali-AYTEN, Ali (2009). “Batıl İnançlar ve Davranışlar Üzerine Psikososyolojik Bir Analiz”. Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi (3): 49-51.
ÖZBERK, Fevziye (2012). Ortakçı’nın Oğlu Talip Apaydın. Ankara: Kaynak Yay.
ÖZDEMİR, Rifat (1994). “Osmanlı Devletinin Tarikat, Tekye ve Zaviyelere Karşı Takip Ettiği Siyaset”. OTAM1 (5): 259-310.
RITZER, George (2013). Çağdaş Sosyoloji Kuramları. çev. Irmak Ertuna Howison. Ankara: Deki Yayınları.
TOPÇUOĞLU, Abdullah-Yasin Aktay (1999). Postmodernizm ve İslam Küreselleşme ve Oryantalizm. İstanbul: Vadi Yayınları.
YAŞAROĞLU, M. Kamil (2006). “Namaz”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi C. 32. İstanbul: İslam Araştırmaları Merkezi. 350-357.