SİND'DE İSLÂM FETİHLERİ I

Eski devirlerden itibaren Umman Denizi’nin karşı kıyılarıyla ticaret geleneğini sürdürmek için Hindistan sahillerinde oturan Arap tüccarlar ile buralardan iktisadî, askeri vs. nedenlerle Arabistan’a gelip yerleşen kesimler; evlilik vb. yollarla yakın bir ilişki içerisindeydiler. Dolayısıyla Araplar, İslâm’a girdikten sonra tebliğ ve fetih gibi ulvî gayeleri de ekleyerek yabancısı olmadıkları bu coğrafyaya gazaya çıkmışlardır. İndus Nehrine dayanan akınlarını İslâm devletinin hudutlarının hızla genişlediği Hz. Ömer, Osman ve Ali dönemlerinde sürdürmüşlerdir. Batıda Bizans karşısında ilerlerken doğuda da hareketli birliklerle taarruzlarını; Hint alt kıtasındaki tarihî bölgede yani bugünkü Pakistan’ın Sind (Sindh) eyaletinde Karaçi (Dibal) ve civarında yoğunlaştırmışlardır. 659'larda Kîkan Dağlarına ulaşan Müslümanlar; zaferlerinin tadını çıkaramadan Hz. Ali’nin şehadet haberiyle harekât üssü Mekran’a dönmüşlerdir. Sızma harekâtı ve yıpratma savaşları tarzındaki başarıların yanı sıra belli oranda Sind Bölgesinin fethedilip yollarının kontrol altına alınmasıyla, Hint alt kıtasına İslâm’ın yayılmasının önündeki engeller kaldırılmıştır. Hulefâ-yi Râşidîn Döneminde, ihtiyat terkedilmeksizin bahsedilen yerlerin; birer İslâm beldesi olma sürecinin ve Muhammed b. Kasım’ın başarılarının zemini hazırlanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

İslâm, Hz. Ömer, Hz. Osman, Sind, Hindistan

ISLAMIC CONQUESTS IN SIND I

Since the ancient times, in order to continue the tradition of trade in the opposite shores of the sea of Oman, Arab merchants who were living in Indian shores were in close contact like marriage, similar to those that had moved in Arabia due to economic, military and similar needs. After accepting Islam, Arabs who aimed adding conquest and reporting to their goals in these geographical areas that were not unfamiliar to them, were directed and turned to Gaza. The expansion of Islamic state along the flow of the river Indus continued during the caliphs Umar, Uthman and Ali. While they were fighting against the Byzantine Empire in the west, they concentrated their attacks on Karachi (Dibal) and vicinity which is in the state of Sindh in Pakistan now with active mobile troops in the east. In the 659’s, Muslims, who climbed to the Mount Kikan (Kaikan), without being able to enjoy the victory with the news of the death of Ali the Caliph, turned to Makran, the operation centre. Successes with cohesive unit and exhausting wars, the seizure of a substantial part of the environment of Sindh and holding control in their hands helped to remove the obstacles against the spread of Islam in the sub-Indian continent. At the time of Hulefa Rashid, the process of these regions’ becoming Islamic locations and the background of the success of Mohammad b. Kassim were prepared.

Keywords:

Islam, Umar, Uthman, Sindh, India,

PDF

___

AHMED B. HANBEL (2014). Müsned. C. IX, XX. çev. Hasan–Hüseyin–Zekeriya Yıldız. İstanbul: Ocak Yay. 1. bs.
AHMED, Aziz (1995). Hindistan'da İslâm Kültürü Çalışmaları. çev. Latif Boyacı. İstanbul: İnsan Yay.
ALLAN, John Andrew–HAIG, Tomas Wolseley vd. (1969). The Cambridge Shorter History of India. ed. Henry Herbert Dodwel. Published by S. Chand and Company New Delhi.
ANSARI, Abdü’s-Samed Bazmee (1994). "Deybül". İslâm Ansiklopedisi. C. IX. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay. 262.
ARNOLD, Thomas Walker (1982). İntişar-ı İslâm Tarihi. çev. Hasan Gündüzler. Ankara: Akçağ Yay.
BALOCH, Nebî Bahş Hân (1990). “The Perspective: The South-Asian Subcontinent before the Advent of Islam”. Road to Pakistan (712-1858) C. I. ed. Hakim Muhammed Said & S. Moinu-ul-Haq vd. Karachi: Hamdard Foundation Pakistan. 28-45.
BAYUR, Yusuf Hikmet (1987). Hindistan Tarihi C. I. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yay.
BELÂZÜRÎ, Ahmed b. Yahya (1987). Fütûhu’l-Buldân. nşr. Abdullah Enîs et-Tabbâ–Ömer Enîs et-Tabbâ. Beyrut: Müessesetü’l Maarif.
BEVERIDGE, Henry (1858). A. Comprehensive History of India C. I. London: W.G. Blackie and Sons Ltd publications.
CÖHCE, Salim (1986). Şemsi Melikleri. Doktora Tezi. Elazığ: Fırat Ü.
ÇAĞDAŞ, Kemal (1974). Hint Eski Çağ Kültür Tarihine Giriş. Ankara: AÜDTCF Yay.
DAMES, M. Longworth (1997). “Hind”. İslâm Ansiklopedisi. C. V/1. Ankara: MEB: Eskişehir Anadolu Ü. Güzel Sanatlar Fakültesi Yay. 490-491.
DAUDÎ, Zaferullah (1995). Pakistan ve Hindistan'da Hadis Çalışmaları. İstanbul: İnsan Yay.
DOUIE, James McCrone (1916). The Panjab, North-West Frontier Province and Kashmir. London: Cambridge University Press.
EBU'L-FİDÂ (1840). Takvîmu’l-Buldân. nşr. M. Reinaud-M.Guckin de Slane. Paris–Beyrut: A L'imprimerie Royale-Dâru Sâdır.
EBU'L-FİDÂ (1997). el-Muhtasar fî Ahbâri’l-Beşer C. I. nşr. Mahmûd Deyyûb. Beyrut-Lübnan: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye.
EL-BEKRÎ, Ebû Ubeyd (1992). el-Mesâlik ve'l-Memâlik C. I. nşr. A.P. van Leeuwen–A. Ferre. Tunus: Dârü'l-Arabiyye li'l-Kitâb.
EL-BÎRÛNÎ, Ebu Reyhân (1958). Kitâbu fî Tahkîk-i Mâli’l-Hind. nşr. C. Edward Sachau. Haydarâbâd: Dâiretü’l-Maârifi’l-Osmâniyye.
EL-GÂMİDÎ, Saad Huzeyfe (1996). el-Fütûhâtü'l-İslâmiyyetü li-Bilâdi'l-Hindi ve's-Sind. Riyad: Merkezü’t-Dirâsâti ve’l-İ’lâm-Dâru İşbîliyâ.
EL-KÛFÎ, Ali b. Hâmid b. Ebû Bekir (1412/1992). Fethu’s-Sind : Çeçnâme, Fetihnâme-i Sind. çev. Süheyl Zekkâr. Beyrut-Lübnan: Dârü’l-Fikr. 1. bs.
FİRİŞTE, Muhammed Kâsım (1977). Tarih: History of the Rise of the Muhammadan Power in India. çev. John Briggs. Lahor: R. Cambray Company Publications.
GRENARD, Fernand (1992). Asya’nın Yükselişi ve Düşüşü. çev. Orhan Yüksel. İstanbul: MEB Yay.
GRUNEBAUM, Gustave Edmund Von (1993). İslâmiyet (III. Kitap). çev. Esat Nermi Erendor. Ankara: Bilgi Yay.
HAIG, Tomas Wolseley (1997). “Mekrân”. İslâm Ansiklopedisi. C. VII. Ankara: MEB: İstanbul: 650-651.
HASAN İBRAHİM HASAN (1991). İslâm Tarihi (Siyasî-Dinî-Kültürel-Sosyal) C. I. çev. İsmail Yiğit–Sadreddin Gümüş vd. İstanbul: Kayıhan Yay.
HEYD, Wilhelm (2000). Yakın-Doğu Ticaret Tarihi. çev. Enver Ziya Karal. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yay.
HOROVITZ, Josef (1997). “Deybül”. İslâm Ansiklopedisi. C. III. Ankara: MEB: İstanbul: 567.
İBN BATÛTA (1993). Seyahatnâme C. II. haz. Mümin Çevik. İstanbul: Üçdal Neşriyat.
İBN HAVKAL (1939). Kitâbu Sûreti'l-Arz. nşr. J. H. Kramers. Beyrut: Dâru Sâdır-Leiden Briil Matbaası. 2. bs.
İBN HURDÂZBİH (1889). el-Mesâlik ve’l-Memâlik. nşr. M. Jan de Goeje. Beyrut: Dâru Sâdır-Leiden Briil Matbaası.
İBNÜ'L-ESÎR, İzzeddin (1870/1982). el-Kâmil fi’t-Târîh C. II-IV. nşr. C. J. Tornberg. Beyrut: Dâru Sâdır-Leiden Briil Matbaası.
İBNÜ'L-FAKÎH (1885). Kitâbu'l-Buldân. nşr. M.J. de Goeje. Beyrut: Dâru Sâdır-E. J. Brill.
İDRİSÎ, Şerif (1989). Nüzhetü'l-Müştâk fî İhtirâki'l-Âfâk C. I. nşr. Enrico Cerulli–Laura Veccia Vaglieri vd. Leiden-Beyrut: Âlemü'l-Kütüb.
İSTAHRÎ, Ebû İshâk İbrahîm b. Muhammed (1927). Mesâlik el-Memâlik. nşr. M. J. de Goeje. Beyrut: Dâru Sâdır-Leiden Briil Matbaası.
KAZVÎNÎ, Zekeriya (1960). Âsâru’l-Bilâd ve Ahbâru’l-‘İbâd. nşr. Wüstenfeld. Beyrut: Dâru Sâdır.
KULKE, Hermann-ROTHERMUND, Dietmar (2001). Hindistan Tarihi. çev. Müfit Günay. Ankara: İmge Kitabevi Yay. 1.bs.
MAHMUD HUSSAIN–Ishthiaq HUSSAIN QURESHI vd. (1960). A Short History of Hind-Pakistan. Karachi: Pakistan Historical Society Publishers.
MAKDİSÎ, Muhammed b. Ahmed (1906). Ahsenü't-Tekâsîm. nşr. M. J. de Goeje. Beyrut: Dâru Sâdır-Leiden Briil Matbaası.
MARKOPOLO (t.y.). Markopolo Seyahatnamesi C. II. haz. Filiz Dokuman. Tercüman 1001 Temel Eser.
MES‘ÛDÎ, Ali b. Hüseyin (1965). Mürûcü’z-Zeheb C. I, III. nşr. Charles Pellat. Beyrut: Menşûrâtü'l-Câmiati'l-Lübnâniyye.
MIQUEL, Andre (1991). İslâm ve Medeniyeti C. I. çev. Ahmet Fidan–Hasan Menteş. Ankara: Birleşik Dağıtım Kitabevi.
NESÂÎ (2011). es-Sünenü’l-Kübrâ. C. IV. çev. Zekeriya Yıldız. İstanbul: Ocak Yay. 1. bs.
NESÂÎ, Ebû Abdurrahman Ahmed b. Şuayb b. Ali (t.y.). Sünenü’n-Nesâî bi Şerhi’s-Suyûtî. C. VI. nşr. Hasan Muhammed el-Mesûdî. el-Matbaatü'l-Mısriyyetü bi Ezher.
NIJJAR, Bakhshish Singh (1968). Panjāb under the Sultāns 1000-1526 A.D. Delhi: Sterling Publishers.
NÜVEYRÎ, Ahmed b. Abdülvehhâb (1975-6). Nihâyetü’l-Ereb C. XIX-XXI. nşr. M.E. Fazl–A.M. el-Bicâvî vd. Kahire: Dârü’l-Kütüb–el-Hey'etü'l-Mısriyyetü'l-Amme li’l-Kitâb.
ÖZCAN, Azmi (2009). “Sind”. İslâm Ansiklopedisi. C. XXXVII. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay. 242-244.
QAYYUM, Abdul–BREVLI, Mahmud vd. (1951). A New History of India and Pakistan. Lahor: Ferozsons Publications.
STAMP, Laurence Dudley (1946). Asia a Regional and Economic Geography. London: Published by Dutton.
STRANGE, Guy Le (1905). The Lands of the Eastern Caliphate: Mesopotamia, Persia, and Central Asia from the Moslem Conquest to the Time of Timur. Cambridge University Press (: Ar. çev. Beşîr Fransis–Korkîs Avvâd [1985]. Buldânu’l-Hilâfeti’ş-Şarķıyye. Beyrut: y.y.).
ŞEMSEDDİN SAMİ (1314). “Deybül”. Kâmusu’l-'Alâm C. III. İstanbul: Mihran Matbaası. 2209.
TABERÎ, Muhammed b. Cerîr (1962-7). Târîhu’r-Rusûl ve’l-Mulûk C. I, IV, VI. nşr. M. Ebu'l-Fazl İbrahim. Kahire: Dârü’l-Maârif.
USLU, Recep (1990). Sind’de İslâm Fetihleri (15-240/636-854). Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Marmara Ü.
ÜREMİŞ, Ali (2001). “S. H. el-Gâmidî, el-Fütûhâtü'l-İslâmiyyetü li-Bilâdi'l-Hindi ve's-Sind ve Târîhü'd-Düveli'l-İslâmiyyeti fi'l-Maşrikı hatte'l-Gazvi'l-Moğolî, 711-1231 (711-1231 yılları Arasında Hind ve Sind Beldelerindeki İslâm Fetihleri ve Moğol Akınlarına Kadar Doğudaki İslâm Devletlerinin Tarihi), Riyad 1996, 617 s.”. Hindistan Türk Tarihi Araştırmaları I (1) Ocak-Haziran Malatya: 209-212.
ÜREMİŞ, Ali (2005). “Ali b. Hâmid b. Ebî Bekr el-Kûfî, Fathnamah-i Sind (Chachnāmah), nşr. N.A. Baloch, İslâmabad 1983, 284 s.; Ali Kûfî, Fethu's-Sind (Cac-nâme), nşr. S. Zekkâr, Beyrut 1992, 366 s.”. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Dergisi (42) Işın Demirkent Hatıra Sayısı: 305–312.
YÂKÛT el-HAMEVÎ (1989). Mu'cemu’l-Buldân C. I. III–V. nşr. Ferîd Abdülaziz el-Cundî. Beyrut-Lübnan: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye.
YAZICI, Tahsin (1993). “Çeçnâme”. İslâm Ansiklopedisi C. VIII. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay. 248.