ISAURA ANTİK KENTİNDEKİ HAÇ TEMALI MEZAR STELLERİ

Isauria bölgesi; güneyinde Kilikia, kuzeyinde Lykaonia ve Phrygia, batısında ise Pisidia ile çevrelenmiş, ilk çağdan yeni çağa kadar iskan görmüş, kendi içinde oluşturduğu kültür ve sosyal hayatının yansımaları olan ve günümüze kadar varlığını korumuş eserleriyle önemli bir antik kenttir. Kendi içinde yaşadığı düzen, Hristiyanlığın Anadolu’ya girmesi ile yeni bir boyut almış, kültürü, sosyal hayatı ve inanç sistemi farklı bir etkileşim içine girmiştir. Bu etkileşimin kendini gösterdiği alanlardan biriside mezar öğesi olan stellerdir. Bu çalışmada Isauria bölgesinin başkenti olan Isaura antik kentinin güney nekropolünde bulunan, Hristiyanlığın sembolü olan haç motifinin steller üzerindeki yansıması değerlendirilecektir. Çok fazla sayıda tespit edilemeyen steller daha sonra ortaya çıkacak benzer örneklere tipoloji oluşturma açısından katkı sağlayacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Isauria, Isaura, Nekropol, Stel, Haç motifi

THE CROSS THEMED FUNERARY STELES IN ISAURA ANCIENT CITY

Isaura region is an important ancient city that was surrounded with Cilia in the south, Lykaonia and Phrygia in the north, and Pisidia in the west and was populated from the first age to the new age. It continued its existence till today with its artifacts which are the reflections of the culture and social life of the city and which were preserved till today. The system/order of this city took a new dimension by the entrance of Christianity into Anatolia and so the culture, social life and belief system of this city found itself in a different interaction. One of the areas that this interaction shows itself is the stele, a grave element. In this study, the cross design found on steles in the south necropolis of Isaura ancient city, the capital of the Isauria region, and which is the symbol of the Christianity will be evaluated. The huge number of undetectable steles will contribute in terms of forming a typology for the similar samples to be found.

Keywords:

Isauria, Isaura, Nekropol, Stel, Cross design,

PDF

___

ALBAYRAK, Kadir (2004). “Dinsel Bir Sembol Olarak Haç’ın Tarihi”. Dinî Araştırmalar 7 (19): 105-129.
ALTUN, Savaş (2016). Isaura Nekropolleri ve Mezar Tipleri. Doktora Tezi. Konya: Selçuk Ü.
BALDIRAN, Asuman (2015). “Seydişehir 2013 Yılı Yüzey Araştırması”. Araştırma Sonuçları Toplantısı 32 (1) 385-398.
BALDIRAN, Asuman (2005). “Taşkent-Avşar Ostothekleri”. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Dergisi 22 (2): 67-86.
BALDIRAN, Asuman (2008). “2005 Yılı Taşkent (Konya) Yüzey Araştırması”. Araştırma Sonuçları Toplantısı 25 (1): 27-42.
BALDIRAN, Asuman (2009). “Taşkent İlçesi ve Civarı 2007 Yılı Yüzey Araştırması Raporu”. Araştırma Sonuçları Toplantısı 26 (1): 313-332.
BALDIRAN, Asuman (2010). “Taşkent-Seydişehir 2008 Yılı Yüzey Araştırması”. Araştırma Sonuçları Toplantısı 27 (1): 121-134.
BALDIRAN, Asuman (2011). “Taşkent-Seydişehir 2009 Yılı Yüzey Araştırması”. Araştırma Sonuçları Toplantısı 28 (1): 221-230.
BALDIRAN, Asuman–BÜYÜKÖZER, Aytekin vd. (2012). “Taşkent Seydişehir 2010 Yılı Yüzey Araştırması”. Araştırma Sonuçları Toplantısı 29 (1): 69-90.
BALDIRAN, Asuman-BÜYÜKÖZER, Aytekin vd. (2013). “Taşkent-Seydişehir 2011 Yılı Yüzey Araştırması”. Araştırma Sonuçları Toplantısı 30 (2): 85-96.
BALDIRAN, Asuman-BÜYÜKÖZER, Aytekin vd. (2014). “Seydişehir 2012 Yılı Çalışmaları”. Araştırma Sonuçları Toplantısı 31(1): 395-410.
ÇELGİN, Vedat (1990). Termessos Kenti Nekropolleri. Doktora Tezi. İstanbul: İstanbul Ü.
DİODOROS (1947). Bibliotheka Historika. ed. T. E. Page. London.
DOĞANAY, Osman (2005). Ermenek ve Yakın Çevresindeki Antik Yerleşim Birimleri. Konya: Çizgi Kitabevi Yay.
DOĞANAY, Osman (2009). Isauria Bölgesi Kaya Mezarları ve Ölü Gömme Gelenekleri. Konya: Çizgi Kitabevi.
DOĞANAY, Osman (2012). “Zengibar Kalesi (Bozkır/Konya) 2010 Yılı Yüzey Araştırması”. Araştırma sonuçları Toplantısı 29 (3): 403-422.
DOĞANAY, Osman (2013). “Zengibar Kalesi (Bozkır/Konya) 2011 Yılı Yüzey Araştırması”, Araştırma sonuçları Toplantısı 30 (2): 97-104.
DOĞANAY, Osman-KÖKER, Emine (2014). “Zengibar Kalesi (Bozkır/Konya) 2012 Yılı Yüzey Araştırması”. Araştırma sonuçları Toplantısı 31 (1): 207-213.
DOĞANAY, Osman-SUNAY, Serkan vd. (2015). “Zengibar Kalesi (Bozkır/Konya) 2013 Yılı Yüzey Araştırması”. Araştırma sonuçları Toplantısı 32 (1): 431-436.
ER, Yasemin-SÖĞÜT, Bilal (2005). “Dağlık Kilikya’da Olba-Diocaesarea Nekropollerindeki Kaya Mezarları”. Türk Arkeoloji ve Etnografya Dergisi (5): 97-110.
HAMİLTON W., John (1842). Researches in Asia Minor, Pontus and Armenia; with some Account of their Antiquites and Geology II. London.
JULIUS, Jüthner-FRİTZ, Knoll vd.(1903). Vorläufiger Bericht über eine Archäologische Expedition nach Kleinasien. Prag.
KURTZ, Donna - BORDMAN, John (1971). Grek Burial Custom. New York: Cornell University Press.
MERAL, Korkmaz (1995). Adapazarı Müzesindeki Mezar Stelleri. Yüksek Lisans Tezi. Erzurum: Atatürk Ü.
ÖZGEN, Murat Hüseyin (2009). Anadolu’da Roma Dönemi Takları ve Tak Biçimli Kent Kapıları. Doktora Tezi. İstanbul: İstanbul Ü.
ROOSEVELT H., Christopher (2006). “Symbolic Door Stelae and Graveside Monuments in Western Anatolia”. American Journal of Archaeology (110): 65-91.
ROSENBAUM, Elisabeth Alföldi (1980). “The Necropolis of Adrassus (Balabolu) in Rough Cilicia (Isauria)”, Österreichische Akademieder Wissenschaften, Ergänzungsbände zu den Tituli Asiae Minoris, No: 10.
SARAÇOĞLU, Aslı (1997). Antakya Yöresi Mezar Stelleri. Doktora Tezi. Erzurum: Atatürk Ü.
SCARBOROUGH ER, Yasemin (1991). The Funerary Monuments of Cilicia Tracheia. Doktora Tezi. New York: Cornell Ü.
SCARBOROUGH ER, Yasemin (1996). “1994 Isauria Yüzey Araştırması”. Araştırma sonuçları Toplantısı 13 (1): 339–355.
SCARBOROUGH ER, Yasemin (1998). Dağlık Kilikya-Lamotis Mezarları. Olba I: 77-85.
STERRETT, J. R. Sitlington (1888). The Wolfe Expedition to Asia Minor. Boston
STRABON (1993). Coğrafya-Anadolu. Kitap: XII, XIII, XIV. çev. Adnan Pekman. İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınevi.
SWOBODA, Heinrich - KEİL, Josef vd. (1935). Denkmäler aus Lykaonien, Pamphylien und Isaurien. Wien.
ŞAHİN, Mustafa (2000). Miletopolis Kökenli Figürlü Mezar Stelleri ve Adak Levhaları. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yay.
TAŞ, Tuğba-ÖZCAN, Fikret (2015). “M.S. 4.-7. Yüzyıllar Arasında Haç Motiflerinin Gelişimi”. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 21: 247-275.
TEMİZSOY, İlhan-VEHBİ Uysal vd. (1984). Zengibar Kale 1984 Yılı Kazı Çalışmaları. Karaman Müzesi Yıllığı 2: 1-23.
TEMPLE, Çiğdem (2013). Konya/İkonion ve Çevresinde Bulunan Bizans Dönemi Taş Eserleri. Doktora Tezi. Ankara: Hacettepe Ü.
TEXİER, Charles (1862). Küçük Asya, Coğrafyası, Tarihi ve Arkeolojisi. çev. Ali Suat 2002. Ankara: Enformasyon ve Dokümantasyon Hizmetleri Vakfı.
YAYLALI, Abdullah (1986). “Hellenistik Devir İzmir Mezar Stelleri”. IX. Türk Tarih Kongresi Ankara 21-25 Eylül 1981 Kongreye Sunulan Bildiriler I: 473-489.
YILMAZ, Mustafa (2005). Bozkır Çevresinin (Hadim-Ahırlı-Yalıhüyük) Antik Tarihi ve Eserleri: Isauria. Konya: Selçuk Üniversitesi Basımevi.