191124

Beyşehir’in Huğlu Kasabasında Yaşayan Türkmenlerin Belirgin Ağız Özellikleri

Bir dilin tarihî gelişimini ve söz varlığını ortaya koyabilmek için ağız araştırmaları son derece önemlidir. Buna bağlı olarak Anadolu ve Rumeli ağızları ile ilgili son yıllarda birçok çalışma yapılmıştır. Bütün bu çalışmalara rağmen incelenmesi gereken daha pek çok bölge mevcuttur. Bu bölgelerden biri de Konya ili, Beyşehir ilçesine bağlı Huğlu kasabasıdır. Konya’nın güneybatısında yer alan 1.410 rakımlı ve 3.000 nüfuslu bu şirin kasabanın tarihi 70-80 yıl öncesine dayanmaktadır. Birbirine akraba iki sülaleden birinin Antalya’ya göç etmesi diğerinin de Huğlu’ya yerleşmesiyle kasabanın temelleri atılmıştır. Kendilerine özgü gelenekleri ve ağız özellikleri bulunan Huğlu’yla ilgili daha önce bir çalışma yapılmamış olması bir eksikliktir. Bu çalışmada, bu eksikliği gidermek için bölgede yaşayan Türkmenlerin ağızları incelenmiştir. Kasabada yaşayan çeşitli yaş gruplarındaki kaynak şahıslardan derlenen metinlerden hareketle bölge ağzının fonetik ve morfolojik özellikleri tespit edilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Ağız araştırması, Huğlu (Beyşehir/Konya), Türkmen ağızları, dil özellikleri.

The Dialect Characteristics of the Turkmenians Living in the Town of Huğlu of Beyşehir

Dialect research is extremely important in order to reveal the historical development and vocabulary of a language. Accordingly, a number of studies have been carried out in recent years about the dialects of Anatolia and Rumeli. Despite all of these studies, there are many more areas that need to be examined. One of these regions is the town of Huğlu in the Beyşehir district of Konya province. The history of this charming town with an altitude of 1,410 and a population of 3,000, located on the southwest of Konya, dates back 70-80 years. The fact that one of the two relative families migrated to Antalya and the other settled in Huğlu lay the foundations of the town. It is a shortcoming that there is no previous work on Huğlu, which has its own traditions and dialectical features. In this study, the dialect of the Turkmenians living in the region was examined. The phonetic and morphological features of the region have been determined by using the texts compiled from source persons in various age groups living in the town.

Keywords:

Dialect research, Huğlu (Beyşehir / Konya), Turkmenian dialects, language features,

PDF

___

BANGUOĞLU, Tahsin (2007). Türkçenin Grameri. Ankara: Türk Dil Kurumu Yay.
BURAN, Ahmet (2008). Makaleler. Ankara: Turkish Studies.
DEMİR, Nurettin (1996). “Ağız Araştırmalarında Kaynak Kişi Meselesi”. Uluslararası Türk Dili Kurultayı (23-27 Eylül 1996). Ankara: Türk Dil Kurumu Yay.
DEMİR, Nurettin-YILMAZ, Emine (2012). Türk Dili El Kitabı. Ankara: Grafiker Yay.
ERCİLASUN, Ahmet Bican (1983). Kars İli Ağızları. Ankara: Gazi Üniversitesi Yay.
ERDEM, Mehmet Dursun-GÜL Münteha (2006). “Kapalı e (ė) Sesi Bağlamında Eski Anadolu Türkçesi-Anadolu Ağızları İlişkisi”. Karadeniz Araştırmaları (11): 111-148.
ERGİN, Muharrem (1998). Türk Dil Bilgisi. İstanbul: Bayrak Basım Yayım Tanıtım.
GEMALMAZ, Efrasiyap (1999). “Ağız Bilimi Araştırmaları Üzerine Genellemeler”. Ağız Araştırmaları Bilgi Şöleni (9 Mayıs 1997). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. 4-13.
GÜLENSOY, Tuncer (1988). Kütahya ve Yöresi Ağızları. Ankara: Türk Dil Kurumu Yay.
GÜLENSOY, Tuncer (1999). “Ağız Araştırmalarının Bugünkü Durumu”. Ağız Araştırmaları Bilgi Şöleni (9 Mayıs 1997). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları: 16-21.
GÜLENSOY, Tuncer (2000). Türkçe El Kitabı. Ankara: Akçağ Yay.
KARAAĞAÇ, Günay (2015). Türkçenin Ses Bilgisi. İstanbul: Kesit Yay.
KARAHAN, Leyla (1996). Anadolu Ağızlarının Sınıflandırılması. Ankara: Türk Dil Kurumu Yay.
KARAMANLIOĞLU, Ali Fehmi (1994). Kıpçak Türkçesi Grameri. Ankara: Türk Dil Kurumu Yay.
KORKMAZ, Zeynep (1971). “Anadolu Ağızlarının Etnik Yapıyla İlgili Sorunu”. TDAY-Belleten: 21-32.
KORKMAZ, Zeynep (1994). Güney-Batı Anadolu Ağızları. Ankara: Türk Dil Kurumu Yay.
KORKMAZ, Zeynep (2003). Gramer Terimleri Sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu Yay.
KORKMAZ, Zeynep-ERCİLASUN, Ahmet Bican vd. (2010). Türk Dili ve Kompozisyon. Bursa: Ekin Yay.
KÜÇÜKBALLI, Fatih Numan-YASTI, Mehmet (2015). “Sarayönü Yörük ve Türkmen Ağızlarının Belirgin Dil Özellikleri”. Tarih, Kültür, Sanat, Turizm ve Tarım Açısından Uluslararası Sarayönü Sempozyumu. ed. Hasan Bahar. (24-26 Ekim 2014). Konya: Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Yayınları: 453-484.
SAĞIR, Mukim (2002). “Ses Olayları Bakımından Anadolu Ağızları”. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi (20): 1-7.
TEKİN, Talat (1995). Türk Dillerinde Birincil Uzun Ünlüler. Ankara: Simurg Yay.
TOPALOĞLU, Ahmet (1989). Dil Bilgisi Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
ÜÇOK, Necip (1951). Genel Fonetik. İstanbul: İbrahim Horoz Matbaası.
VURAL, Hanifi-BÖLER Tuncay (2012). Ses ve Şekil Bilgisi. İstanbul: Kesit Yay.
YAVUZ, Orhan (1991). “Türkçede Kapalı E”. Selçuk Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Edebiyat Dergisi (6): 271-306.
YILMAZ, Emine (1991). “Ana Türkçede Kapalı e Ünlüsü”. Türk Dilleri Araştırmaları: 151-156.