BEYŞEHİR KAZASI KURUCAOVA KÖYÜ'NDE YAŞANAN 1909 ve 1932 YILI AFETLERİ VE AFET SONRASINDA YENİDEN YAPILANMA FAALİYETLERİ

Bu çalışmada Konya Vilayeti Beyşehir Kazası'na bağlı Kurucaoua Köyü'nde XX. yüzyılın ilk yarısında uuku bulan olan sel ue yangın afetleri incelenmiştir. Söz konusu afetlerden ilki 1909 yılındaki sel hadisesidir. Set neticesinde köydeki eulerin büyük çoğunluğu sular altında kalmış, hayvanlar ue zahireler telef olmuştur. Afet sonrasında Çe§itli önlemler alınmış olmasına rağmen köy halkı uzun yıttar afetin etkileri altında kalmıştır. Köyde yaşanan ikinci felaket ise, 1932 yılındaki yangın hadisesidir. Söz konusu yangın, 1909 yılındaki sel felaketinden daha kötü sonuçlara yol açmıştır. Yangın neticesinde köyde bulunan 148 ev tamamen yandığından köylülerin evlerde bulunan €§yaları, nakit paraları, zahireleri, hayuanları, hayvanlara mahsus gıdaları, yiyecek, giyecek ve yakacak olarak hazırladıkları malzemeleri de telef olmuştur. 1932 yangını neticesinde büyük ölçüde yanan Kurucaoua Köyü'nün, eski yerinin yerle§ime uygun fiziki özelliklere sahip olmaması da göz önüne alınarak ye,ri değiştirilmiştir. Yeni yerle§imin kurulması sırasında bazı kriterler belirlenmiş; yeni konutların da afetlere dayanıklı yapılmasına gayret gösterilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Kurucaoua, Afet, Sel, Yangın, Beyşehir

DISASTERS AND THE RECONSTRUCTION AFTER THE DISASTERS iN KURUCAOVA VILlAGE iN BEYŞEHİR iN 1909 AND iN 1932

in this work, we haue studied the fire and the flood disasters in the Kurucaoua Village-Beyşehir in the Konya Proulnce in 1909 and in 1932. The flrst of the aforementioned dlsasters was the flood in 1909. This flood caused a great part of the uillage-residents to go under the water, the /iuestock and the cereals to be wast away. Desplte the fact that some precautlons were taken, the peasants continued to be affeded by the disaster for a long perlod. The next studied disaster in this work was the fire calamity in 1932. This fire brought about a greater disaster than the flood in 1909. 148 residences in the uillage were bumt down and the peasants property, cash, cereats, feed, food and equipments for heating were all wasted. After Kurucaoua uitlage was largely bumt down in 1932. Taking account of the unfauorable physical conditions of the former uillage, They had to change it's settlement place. Some new disaster criteria were designated and the new residence were built according to these principles.

Keywords:

Kurucaova, Dlsaster, Flood, Fire, Beyşehir,

PDF

___

A-Arşlv Kaynakları
l-Türkiye Cumhuriyet| Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA):
Dahiliye Nezareti Muhaberat—ı Umumiye İdaresi Belgeleri, (DH.MUİ). 1328. B20, Let 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17. 18, 19, 20, 21.
Ti'ırktye Cumhuriyeti Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (BCA):
Nr. 03010.120.852.17, lef 1, 2, 3, 4; Nr. 30111751”. S-Süreli Yayınlar
Konya Vilâyeti Sâlnâmest, Defa 29, Konya Vilâyet Matbaası, H.1322IM.1906.
B- Araştırma Eserleri ve ”Makaleler
AKOĞLU, Hayretin, (2003), "Alet Kavramı ve Meteorolojik Aletlerin Sosyal Yaşama Etkisi", III. Atmosfer Bilimleri Sempozyumu Bildirileri Kitabı, 19 -21 Mart 2003, İstanbul, 5. 466— 472.
ARIBAŞ, Kenan, Ahmet Duman, (2006), "Kurucuova Kasabasının Coğrali Özellikleri", 1. Uluslararası Beyşehir ve Yöresi Sempozyumu, 13-15 Mayıs 2006, (Yayımlanmamış Bildiri).
ÇETİK, Ali Rıza, (Memduh Serin. Mustafa Küçüködük), (1984), "Erciyes Dağı-Hasan Dağı-Küçük Geyik Dağı-Dedegöl (Anamas) Dağı Kurucuova (Beyşehir) Yörelerinin Florisiik Yönden Karşılaştınlması ve Benzerlik Oranlarının Tespiti", Selçuk Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Fen Dergisi, 5. 3, Kenya, s. 2-4.
CÜREBAL, İsa, (2004), “Yer Değiştiren Yerleşmelere İki Örnek: Kıratlı ve Bahçeli Köyleri", İ.Ü. Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü Coğrafya Dergisi, 5. 12, Istanbul, 5.75-84.
DEMİR, Hakan, (2004), "Doğal Afetlerde ve Afetlere İlişkin Acil Yardım Teşkilatı ve Planlama Esaslarına _Dair Yönetmelik’te Acil Yönelim Planlaması", Çanakkale 18 Mart Üniversitesi Biga iktisadi ve [dari Bilimler Fakültesi Yönetim Bilimleri Dergisi, C. I, S. 1-2, Çanakkale, 5.141-156.
DR. NAZMİ, (1922), Türkiye'nin Sıhhî-yi İçtimaî Coğrafyası Konya Vilâyeti, Ankara.
ERDEM, Tahir, (1935), “Yenîşar I", Ün, S. 17, Isparta, 5. 233—236
GÖL, Ceyhun, (2005), "Çığ Olgusu ve Ormancılık", Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 5.1, isparta, 5.50-63.
MUŞMAL, Hüseyin, (2006), “XIX. Yüzyılın Ortalarında Beyşehir ve Çevresinden Büyükşehirlere Yapılan Göçler", 1. Uluslararası Beyşehir ve Yöresi Sempozyumu, 13-15 Mayıs 2006, (Yayımlanmamış Bildiri).
MUŞMAL, Hüseyin, (2005), “XIX. __Yüzyılın llk Yarısında Beyşehir ve Çevresinin Sosyal ve Ekonomik Yapısı 1790-1864“, Konya: [S.Ü. Sosyal Bılırnler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi).
SARRE, F. (1998), Küçük Asya Seyahati 1895 Yazı, Selçuklu Sanatı ve Ülkenin Coğrafyası Üzerine Araştırmalar, (Çev. Dara Çolakoğlu), Istanbul.
SERİN, Memduh, Ali Rıza Çetik, (1984), “Yeşildağ-Kurucuova (Beyşehir) Florası". Selçuk Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Fen Dergisi, 8. 3, Konya, 5.7-17.
SÜSLÜ, Memduh, Yavuz, (1934), Eşrefoğulları Tarihi, Beyşehir Kılavuzu, Konya
TEKİN, Ömer, Recep Bilginer, (1945), Beyşehir ve Eşrefoğulları, Eakişehir.
YAVAŞ, Hikmet, (2005a), ':Türkiye’de Doğal Aletlerin Merkez-Yerel İlişkiler Açısından Yönetim Sorunları", Dokuz Eylül Universitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C. VII, S. 3, Izmir, 5.280- 301.
YAYAŞ, Hikmet, (2005b), “Doğal Alet__Yönetimi ve Yerel Gündem 21 Çalışmaları Kapsamında Izmir’de Deprem Riski", Dokuz Eylül Universitasi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C.III, 8.3, Izmir, 5.118-138.
' Hüseyin Muşmı. Ekler .ıfı'
Fotoğraf 1: Beyşehir Kazası Kurucaova Kasabası Yeni Mahalle Camii Kitabesi iziyle-'i'.
Kitabenin Günümüz Türk Harflerine Çevirisi
senesi Temmuz 30 tarihinde Abdülkadir’in evinden çıkan
ateşle Büyük Kapı’ya kadar yanmışdır. 1325 tarihinde Kuduz Çayı’ndan
gelen sel ile 72 hâne yıkılmışdır. 1932 senesi Temmuz 14’de
yine 0 hâneden bir ateş zuhüruyla 148 hâne yanıp Büyük Kapı’da sönmüşdür. Bu sebepden içün buraya nakl-i mekân olundu. Evlâd—ı ahfâda yadigâr olmak üzere Hacı Hasan Efendi-Zâde
Ahmed Efendi’nin eseridir. 23 Temmuz 1933.
Beyşehir Kazası Kurucuova Köyü'nde Yaşanan 1909 ve 1932 Yıl: Afetleri ve Afet Sanrasmcla 85 , a;" .4
Fotoğraf 2: Eski yerleşimde bulunan ahşap bir evden görünüş.
Fotoğraf 3: Eski yerleşimde tek katlı kerpiç bir evden görünüş.
' Hüseyin MUŞBML " ııı. ".
Fotoğraf 5: 1932’de yanan ve sonradan imar edilen eski yerleşim.
Beyşehir Kazası Kurucuova Köyü’nde Yaşanan 1909 ve 1932 Yılı Afetleri ve Afet Sonrasında 87
Fotoğraf 7:1932d’en sonra kurulan yereşimde taş malzeme, ahşap bah-I‘m ;
kullanıldığı bir evin görünüşü Lâ" 88 Hüseyin MUŞML Fotoğraf 8: 1932'den sonra kurulan yerleşimde taş malzeme, ahşap hatıl ve çıkmanın kullanıldığı bir evin görünüşü. ..:-'?"
Fotoğraf 9: 1932'den sonra kurulan yerleşimde taş malzeme, ahşap hatıl ve
çıkmanın kullanıldığı bir evin görünüşü ..Jı.. .-',:.
Beyşehir Kazası Kurucuova Köyü 'nde Yaşanan 1909 ve 1932 th Afeşeri ve Afet Sonrasında 89
AŞAET MAHALLE *JERLEŞTM PLANT
BIS“ BIL : eye A: Lia: Bv: "Nimitz
c : Zir—I Bur TclgaadşlilŞ; D'. Kuran Kul-nı
E: Ell-f. 'ın-'ı. (:.:-ı'm
F: 'Ahil M- Mır'kı'ı cw; E.:-İSİ E: Pıtır Yum- ": “ı.—£ ful _ .
l- Hıîı'r' e4 f-JJuI' 2- Ein hr ”DJ-(hh?) ;; ıügülkıp suk- ğ- Huh-In 55"- ; -“fbsıiın Soi-
( _ "ınf-ır Sal. " BıgseHr'ı_
Şekil 1: Eski Mahalle’gin yarleşim planı
(Uzman Hasan OZANTURK’UN arşivinden) _Gâumuk'a iââfîşıâL'asicîrfâv ' ASAR, TEPESJ