Türk sinemasında hegemonik erkeklikten erkeklik krizine: Yazı-Tura ve erkeklik bunalımının sırları

Günümüzde, toplumsal alanda ataerkil bir iktidar odağı olarak kurgulanan geleneksel erkeklik tanımlarının kriz içerisinde olduğu sıkça dile getirilmektedir. Diğer sanat türlerinde olduğu gibi sinemanın da bir biçimde toplumsal bilinci yansıttığı düşünülürse sözü edilen erkeklik krizinin sinemasal eserlere de yansımış olması olasıdır. Bu yüzden, bu çalışma, 1990 sonrası Türk Sinemasında ne tür erkeklik tanımlarının üretildiğini ve perdeye yansıyan erkeklik temsillerinin bir tür eril krize işaret edip etmediğini sorgulamaktadır. Bu bağlamda “erkeklik krizi”ni çarpıcı bir biçimde yansıttığı düşünülen Yazı Tura adlı film çalışmanın örneklemi olarak seçilmiş ve bu film üzerinden sosyolojik bir çözümleme yapılmıştır.

Form the hegemonic masculinity to masculinity crisis in Turksh cinema: Yazı-tura and the limits of masculinity crisis

Nowadays, it has been quite frequently connoted that the definitions of traditional masculinity, constructed as the patriarchal focus of power in the social field, are in crisis. As in the other branches of arts, if it is thought that cinema reflects the social conscious in a way it can also be possible that the mentioned masculinity crisis may be existed in the works of the cinema. Therefore,, this study has questioned what kind of masculinity definitions were produced in the Turkish Cinema after 1990s, whether these definitions, reflected to the cinema, mark any kind of masculine crisis or not. In this context, the film called Yazı Tura which is thought to reflect the “masculinity crisis” in a very striking form was chosen as sample of this study and a sociological analysis was made based on the film.

___

  • Adorno T (2003) Otoritaryen Kişilik Üstüne, Doğan Şahiner (çev), Om Yayınları, İstanbul
  • Arslan U T (2005) Bu Kabuslar Neden Cemil? Yeşilçam’da Erkeklik ve Mazlumluk, Metis Yayınları, İstanbul.
  • Atay T (2004) Erkeklik En Çok Erkeği Ezer, Toplum ve Bilim, 101: 11-31.
  • Baudrillard J (1997) Tüketim Toplumu Hazal Deliceçaylı ve Ferda Keskin (çev), Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
  • Behçetoğulları P (1993) Kadının Adı Yok: Erkek Bakışı ve Otorite, A.Ü.BYYO Yıllık, 180-192.
  • Benhabib Ş (1999) Modernizm, Evrensellik ve Birey, Mehmet Küçük (çev), Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
  • Bourdieu P ve Wacqant L J D (2003) Düşünümsel Bir Antropoloji İçin Cevaplar, Nazlı Ökten (çev), İletişim Yayınları, İstanbul.
  • Cengiz K, Tol U U ve Küçükural Ö (2004) Hegemonik Erkekliğin Peşinden, Toplum ve Bilim, 101: 50-71.
  • Connell R. W. (1998) Toplumsal Cinsiyet ve İktidar, Cem Soydemir (çev), Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
  • Connell R W (2002) Masculinities and men’s health, B Baron (eds), Gender in Interaction. Perspectives on femininity and masculinity in ethnography and discourse, John Benjamins Publishing Company, Philadelphia.
  • Çabuklu Y (2004) Toplumsalın Sınırında Beden, Kanat Yayınları, İstanbul.
  • Demez G (2005) Değişen Erkek İmgesi: Kabadayıdan Sanal Delikanlıya, Babil Yayınları, İstanbul.
  • Erol N (2001) Kültürel Bir Kimlik Olarak Delikanlılığın Yükselişi, Doğu-Batı, Haziran 2001: 129-140.
  • Foucault M (1993) Cinselliğin Tarihi-1, Hülya Tufan (çev), AFA Yayınları, İstanbul.
  • Foucault M (2003) İktidarın Gözü, Işık Ergüden (çev), Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
  • Frosh S (1994) Sexual Difference : Masculinity and Psychoanalysis, GBR: Routledge, London.
  • Horrocks R (1994) Masculinity in Crisis, St. Martin’s Pres, New York.
  • Işık E (1998) Beden ve Toplum Kuramı, Bağlam Yayınları, İstanbul.
  • Kassing L R, Beesley D ve Frey L L (2005) Gender Role Conflict. Homophobia, Age, and Education as Predictors of Male Rape Myth Acceptance, Journal of Mental Health Counseling, 27 (4): 311-328.
  • Levant R F ve Richmond K (2007) A Review of Research on Masculinity Ideologies Using the Male Role Norms Inventory, Journal of Men's Studies, 15 (2): 130-146.
  • Loo H V D ve Reijen W V (2003) Modernleşmenin Paradoksları, Kadir Canatan (çev), İnsan Yayınları, İstanbul.
  • Lyotard J F (1997) Postmodern Durum, Ahmet Çiğdem (çev), Vadi Yayınları, Ankara.
  • MacMullan T (2001) What Is Male Embodiment?, N Tauna (eds), Revealing Male Bodies, Indiana University Pres, Bloomington.
  • Mulvey L (1993) Görsel Haz ve Anlatı Sineması, Nilgün Abisel (çev), 25. Kare, 3: 18-24.
  • Onur H ve Koyuncu B (2004) Hegemonik’ Erkekliğin Görünmeyen Yüzü: Sosyalizasyon Sürecinde Erkeklik Oluşumları ve Krizleri Üzerine Düşünceler, Toplum ve Bilim, 101: 31-50.
  • Özden Z (2004) Film Eleştirisi: Film Eleştirisinden Temel Yaklaşımlar ve Tür Filmi Eleştirisi, İmge Kitabevi, Ankara.
  • Pleck J H (1995) The Gender Role Strain Paradigm: An Update, R. F. Levant & W. S. Pollack (eds), A New Psychology of Men, Basic Boks, New York.
  • Real T (2004) Erkekler Ağlamaz, Z. Koltukçuoğlu (çev), Kuraldışı Yayıncılık, İstanbul.
  • Ryan M ve Kellner D (1997) Politik Kamera, Elif Özsayar (çev), Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
  • Segal L (1992) Yarışan Erkeklikler: Erkeklik Erkek İdeali, Volkan Ersoy (çev), Birikim, 35: 38-49.
  • Sökmen S (2004) Bu Sayıda…, Toplum ve Bilim, 101: 3-7.
  • Ulusay N (2004) Günümüz Türk Sinemasında ‘Erkek Filmleri’nin Yükselişi ve Erkeklik Krizi, Toplum ve Bilim, 101: 144-162
  • Uluyağcı C (1993) Türk Sinemasında Erkek Söylemi, Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sos. Bil. Enst. Ankara.
  • Uluyağcı C (2001) Sinemada Erkek İmgesi: Farklı Sinemalarda Aynı Bakış, Kurgu, 18: 29- 39.
  • Whannel G (2002) Media Sport Stars : Masculinities and Moralities. Florence. KY, USA: Routledge.
  • Yüksel N A (2001) Tarkan Yıldız Olgusu, Çiviyazıları, İstanbul.