MÜMTAZ TURHAN'IN TÜRK İLETİŞİM ARAŞTIRMALARINA KATKILARI

Bu çalışma Türk düşünce hayatının önemli entelektüellerinden biri olan Mümtaz Turhan’ın, henüz iletişim bilimlerinin Türkiye’de bilinmediği yıllarda yaptığı toplumbilim çalışmalarıyla iletişim araştırmalarında üstlendiği öncül rolü konu almaktadır. Turhan, 1930’ların Türkiye’sinde laboratuvar ortamında yaptığı deneysel çalışmalarla iletişimin sözsüz boyutuna görgül katkılar sağlarken, 1940’larda kitle psikolojisine yönelip kültürlenmeyle iletişim arasındaki ilişkiyi ortaya koyarak erken dönem iletişim çalışmalarının ilk örneklerini vermiştir. Sözsüz iletişim çalışmalarında jest ve mimiklerin içinde bulunulan koşullarda izole edilerek ele alınmasının yanlış yorumlanacağını ilk olarak ortaya koyan Turhan, kültürlerarası iletişimde de temel belirleyenin kültürel grupların tutum ve tavırlarının olduğunu ileri sürmüş, böylelikle iletişim çalışmalarının gelişimine deneysel katkılar sağlamıştır. Bunlara ilave olarak Türk modernleşmesinde karşılaşılan problemleri yönetenle yönetilen arasındaki dil ve söylem problemleri bağlamında ele alarak, problemlerin kaynağını iletişim sorunları olarak göstermiştir. Tüm bu gerçekler göz önünde bulundurularak kaleme alınan çalışmada, Turhan’ın eserleri semptomal okumaya tabi tutulmuş, iletişim bilimlerine doğrudan ve dolaylı katkıları ortaya konularak literatüre katkı sağlamaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Mümtaz Turhan, Sözsüz İletişim, kişelerarası iletişim, kültürlerarası iletişim, iletişim sosyolojisi

CONTRIBUTIONS OF MÜMTAZ TURHAN TO TURKISH COMMUNICATION STUDIES

Mümtaz Turhan was one of the most remarkable intellectuals of Turkish thought life; this study is about Mümtaz Turhan’s initial role in communication and sociology studies in years when communication sciences have not been known in Turkey. While Turhan was providing empirical contributions to the nonverbal dimension of communication by empirical studies in a laboratory environment in Turkey in the 1930s, he also gave the first examples of early period communication works by revealing the relationship between acculturation and communication via mass psychology in 1940s. Turhan was the first intellectual who pointed out that using gestures and facial expressions by insulating within available conditions is misinterpreted; he also argued that the key determinator in intercultural communication is the attitude and manners. Accordingly, he provided empirical contributions to the improvement of communication studies. Moreover, Turhan showed the source of problems as the communication problems by analyzing problems in Turkish modernization within the scope of language and speech cases. Turhan’s books were subjected to symptomatic reading in this study that was conducted by considering all these facts. Moreover, we also endeavored to contribute to the literature by revealing direct and indirect benefits to communication sciences.

Keywords:

Mümtaz Turhan, Sözsüz İletişim, Kişilerarası İletişim, kültürlerarası iletişim, iletişim sosyolojisi,

PDF

___

Arkonaç A S (2009) Türkiye’de Psikoloji, Sosyal Psikoloji ve Mümtaz Turhan, Aramızdan Ayrılışının 40. Yılında Prof. Dr. Mümtaz Turhan Sempozyumu, 96-102, 2-3 Kasım 2009, Gazi Üniversitesi, Ankara, Bilgin V (2009) Mümtaz Turhan’da Değişim Fikri: Batılılaşma ve Yerlilik, Aramızdan Ayrılışının 40. Yılında Prof. Dr. Mümtaz Turhan Sempozyumu, 189-196, 2-3 Kasım 2009, Gazi Üniversitesi, Ankara,Bulut S (2012) Mübeccel Kıray’ın İletişim Alanına Katkıları, İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, sayı 15, 285-309Calero H H (2005) The Power of Nonverbal Communication, Silver Lake Publishing, Los AngelesErkenekli M (2012) Kültürel Değer Çalışmalarında Yöntem ve Sosyolojik Araştırmalar İçin Bir Model Önerisi, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı 33, 221-230, Ağustos 2012Gürses F (2008) Niyazi Berkes’in Türk Kitle İletişim Tarihine Katkıları, C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi Mayıs 2008 Cilt : 32 No:1, 39-59İpek O (2017) Beden Dili Çalışmalarında Unutulan Bir Eser: “Yüz İfadelerinin Tefsiri Hakkında Tecrübî Bir Tektik”, Ana Dili Eğitimi Dergisi, Cilt 5, Sayı 3, 485-492Kartarı A (2006) Farklılıklarla Yaşamak: Kültürlerarası İletişim, Ürün Yayınları, 2. Baskı, AnkaraÖztürk S (2006a) Pertev Naili Boratav’ın Türk İletişim Tarihi Araştırmalarına Katkıları, Milli Folklor Dergisi, Sayı 70, 22-37Öztürk S (2006b) İletişim Bilimi İle Halk Bilimini Buluşturan Bir Bilim İnsanı: İlhan Başgöz, Folklor/Edebiyat, Cilt 12, Sayı 48, 35-59Öztürk S (2006c) Bir İktisatçı’nın Türk İletişim Araştırmalarına Katkıları: Sabri Ülgener Üzerine Notlar, Ekonomik Yaklaşım, Cilt 17, Sayı 58, 89-11Senemoğlu N (2010) Gelişim Öğrenme ve Öğretim - Kuramdan Uygulamaya, Pegem Akademi Yayınları, 19. Baskı, AnkaraTaşçıoğlu R (2011) Hilmi Ziya Ülken’in Türk İletişim Tarihine Katkıları, Atatürk İletişim Dergisi, Sayı 1, 1-12Tokgöz O (2015) Başlangıcından Günümüze Türkiye’de İletişim Araştırmaları: Eleştirel Bir Değerlendirme, Besim Yıldırım (Der), İletişim Araştırmalarında Yöntemler, Literatürk Yayınları, Ankara, 15-45Turhan M (1941) Yüz İfadelerinin Tefsiri Hakkında Tecrübi Bir Tetkik, Rıza Koşkun Matbaası, İstanbul Turhan M (1942) Mükemmel İnsan ve İdeal Cemiyet, Millet Dergisi, Eylül Sayısı, 133-135, İstanbulTurhan M (1956) Kültürde Değişen ve Değişmeye Mukavemet Eden Unsurlar, İstanbul Üniversitesi Psikoloji Çalışmaları Dergisi, Cilt 1, 6-21, İstanbulTurhan M (1958a) İçtimai Gruplar Arasındaki Münasebetlere Tesir Eden Faktörler, Sosyoloji Dergisi, Cilt 2, Sayı 13-14, 99-106, İstanbul Turhan M (1958b) Teknik Değişmelerin Sosyal Tesirleri, İstanbul Üniversitesi Psikoloji Çalışmaları Dergisi, Cilt 2, 1-10, İstanbulTurhan M (1961) An Experımental Study On The Interpretatıons Of Facıal Expressıons, İstanbul Üniversitesi Psikoloji Çalışmaları Dergisi, Cilt 3, 81-105, İstanbulTurhan M (1966) Reconsıderatıons Of Theorıes And Experıments On The Interpretatıon Of Facıal Expressıons, Psikoloji Çalışmaları Dergisi, Cilt 5, 12-37, İstanbulTurhan M (1980a) Toprak Reformu ve Köy Kalkınması, (Bütün Eserleri 1 İçinde), Yağmur Yayınevi, İstanbulTurhan M (1980b) Maarifimizin Ana Davaları, (Bütün Eserleri 1 İçinde), Yağmur Yayınevi, İstanbulTurhan M (1980c) Atatürk İlkeleri ve Kalkınma, (Bütün Eserleri 1 İçinde), Yağmur Yayınevi, İstanbulTurhan M (2015a) Garplılaşmanın Neresindeyiz?, Altınordu Yayınları, 1. Baskı, AnkaraTurhan M (2015b) Kültür Değişmeleri, Altınordu Yayınları, 1. Baskı, AnkaraYalçın A, Adiller S (2016) Sözsüz İletişim: Şehir Efsanesi Olarak Beden Dili, MediaCat Yayınları, İstanbul