Kamuoyu Oluşum Sürecinde Basın-Siyaset Etkileşiminin Etik Açıdan Değerlendirilmesi: "Kıbrıs Müzakerelerinin Hürriyet Gazetesinde Sunumu"

Kamuoyu oluşum sürecindeki etkisi nedeniyle basın, ortaya çıktığı tarihten bu yana yönetim biçimi ne olursa olsun her toplumsal yapıda kendi görüşlerini halka mal etmek isteyen siyasal aktörler tarafından her zaman ilgi odağı olmuştur. Günümüzde siyaset sahnesinin baş aktörleri olan siyasal partiler, doğrudan doğruya devlet iktidarını ele geçirmeyi hedeflemektedirler. Bu nedenle siyasal partiler -gerek iktidarda olsun gerekse muhalefette olsun- her zaman kamuoyunun desteğini sağlamayı hedeflemektedirler. Bunu başarmak için bir araç olarak gördükleri basınla olan ilişkilerine de büyük önem atfetmektedirler. Basın ve siyaset arasındaki bu etkileşim, demokrasi açısından oldukça önem taşımaktadır. Basının siyasete angaje olmasının, kamuoyunun sağlıklı oluşum sürecini engelleyeceği ve dolayısıyla demokratik rejime büyük zararlar verebileceği tartışılmaktadır. Bu nedenle basın organlarının ve siyasal aktörlerin, tüm bu süreç boyunca görev ve sorumluluklarının bilincinde olarak etik değerleri muhafaza etmelerinin önemi vurgulanmaktadır. Siyasal aktörlerin, basın özgürlüğünün sağlanması için gerekli yasal düzenlemeyi oluşturmasının, basın alanındaki tekelleşmeyi engelleyici önlemler almasının ve basın üzerinde herhangi bir yönlendirici etkiden kaçınmasının; basın organlarının ise, bu özgürlüğün halkın doğru bilgiye ulaşması anlamına geldiğini unutmadan, mesleki sorumluluk çerçevesinde herhangi bir çıkar ilişkisi gözetmeden değişik görüşlere bünyesinde yer vermesinin kamuoyunun sağlıklı bir şekilde oluşum sürecinde önem taşıdığı düşünülmektedir.Bu çalışmada, Türkiye’nin gerek iç gerekse dış politikasında temel belirleyici unsurlardan biri olan Kıbrıs konusunda yaşanan ve kamuoyunda “Kıbrıs müzakereleri” olarak adlandırılan son gelişmelerin Hürriyet Gazetesi’nde sunumu incelenecek ve bu olay özelinde kamuoyu oluşum sürecinde basın siyaset etkileşimin etik açıdan değerlendirmesi yapılarak demokrasi açısından önemi irdelenecektir.

Ethical Evaluation of the Interaction Between Press and Politcs in the Formation of Public Opinion: Representation of "Cyprus Debates" in Hurriyet

Due to its effect in the formation of public opinion, the press has always been the centre of attention since its emergence in history for political actors, who want to socialize their own opinion in any social structure whatever the polity is. Political parties, as the central figures of today’s political stage, directly aim to gain power in the government. Thus, political parties – both in the government and in the opposition camp – always intend to receive public support. In this respect, they attach great significance to their relationship with the press, which they see as a tool to achieve this goal.This interaction between the press and politics is critically important in terms of democracy. It has been argued that the engagement of the press to politics will hinder the healthy formation process of public opinion and therefore might interfere with the democratic regime. Hence, it has been emphasized that media and political actors should preserve ethical values recognizing their obligations and responsibilities throughout this process. It is considered crucial for the healthy formation of public opinion that political actors establish the necessary legal arrangements for providing the freedom of press, take precautions for preventing the monopolization in press, and avoid any manipulating effect on the press; and that media embraces different opinions within the framework of professional liability and without considering any conflict of interest.This study will scrutinize the representations in Hürriyet about the recent developments, which are named as “Cyprus Debates” by the public opinion, and which focus on the Cyprus issue as one of the fundamental determining factors in Turkey’s internal and foreign politics. With this specific example, an ethical evaluation of the interaction between the press and politics in the process of public opinion formation will be made by discussing the significance of this interaction in terms of democracy.

PDF

___

Abadan N (1972) Kamuoyu Ders Notları, AÜSBF BYYO.
Akca E (2001) Eski Düşman Dost Oldu: 17 Ağustos Depremi Sonrası Türk Yunan Dostluğu Üzerine Bir Basın İncelemesi”, A.Ü. İletişim Fakültesi Yıllık 2001, Ankara Üniversitesi Yayınları, Ankara.
Akçalı N (1995) Siyaset Bilimine Giriş, Ege Üniversitesi Basımevi, İzmir.
Albig W (1956) Modern Public Opinion, McGraw-Hill Book Company, New York.
Alemdar K (1999) Medya Gücü ve Demokratik Kurumlar, Afa Yayınları, İstanbul.
Anık C (1994) Kamuoyunu Oluşturan Araçlar, G.Ü. İletişim Fakültesi Derg, 1-2, G.Ü. Yayınları, Ankara.
Aslan N (1962) Jean Jacques Rousseau: Hayatı Sanatı Eserleri, Varlık Yayınları, İstanbul.
Belsey A ve Chadwick R (1998) Medyada Etik ve Siyaset: Kalite Arayışı, Belsey, A., Chadwick (der.), Medya ve Gazetecilikte Etik Sorunlar, Nurçay Türkoğlu (çev), Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
Blumer H (1966) The Mass, The Public and The Public Opinion, Bernard Berolson ve Morris Janotwitz (eds.), Reader in Public Opinion and Communication, Free Press, New York.
Bozdağ İ (1992) Dünyada ve Türkiye’de Basın İstibdadı, Emre Yayınları, İstanbul.
Cohen B (1963) The Press and Foreign Policy, Princeton University Press, Princeton.
Çaplı B (2002) Medya ve Etik, İmge Kitabevi, Ankara.
Domenach J (1995) Politika ve Propaganda, Tahsin Yücel (çev), Vadi Yayınları, İstanbul.
Encabo N (2002) Gazetecilik Etiği ve Demokrasisi, Süleyman İrvan (der.), Medya Kültür ve Siyaset, Alp Yayınevi, Ankara.
Fejes F (1999) Eleştirel Kitle İletişimi Araştırması ve Medya Etkileri: Yok Olan İzleyici Sorunu, Mehmet Küçük (der.), Medya İktidar ve İdeoloji, Ark Yayınları, Ankara.
Gerger H (1983) “Basın ve Dış Politika”, Dış Politika Basını ve Basında Dış Politika, Hürriyet Ofset Matbaacılık, İstanbul.
Golding P ve Murdock G (2002) Kültür, İletişim ve Ekonomi Politik, Süleyman İrvan (der.), Medya Kültür ve Siyaset, İmge Kitabevi, Ankara.
Gürkan N (1997) Türkiye’de Siyasal Tıkanma ve Medya, Birikim (104).
Herman E ve Chomsky N (1999) Medya Halka Nasıl Evet Dedirtir-Kitle İletişim Araçlarının Ekonomi Politiği-, Minerva Yayınları, İstanbul.
Hürriyet Gazetesi (10 Şubat-25 Nisan 2004).
İçel K (1983) Devletle Basın Arasındaki Karşılıklı İlişkiler, Basın ve Basının Karşılaştığı Hukuki Sorunlar, Hürriyet Ofset Matbaacılık, İstanbul.
İnal A (1996) Haberi Okumak, Temuçin Yayınları, İstanbul.
İrvan S (2003) Medya ve Etik, Sevda Alankuş (der.), Medya Etik ve Hukuk, IPS İletişim Vakfı Yayınları, İstanbul.
Kapani M (1998) Politika Bilimine Giriş, Bilgi Yayınevi, Ankara,
Kaya R (1985) Kitle İletişim Sistemleri, Teori Yayınları, Ankara.
Key V O (1966) Public Opinion and Democratic Politics, Bernard Berolson ve Morris Janotwitz (der.), Reader in Public Opinion Communication,, Free Press, NewYork.
Meray L S (1954) Halk Efkarı ve Yoklaması, AÜSBF Yayını, Ankara.
Noelle-Neumann E. (1998) Kamuoyu Suskunluk Sarmalının Keşfi, Murat Özkök (çev.), Dost Kitabevi, Ankara.
Oktar L (2002) Laik ve Anti-laik Söylemlerde Biz ve Onlar Çatışması, Semiramis Yağcıoğlu (der), 1990 Sonrası Laik-Antilaik Çatışmasında Farklı Söylemler: Disiplinlerarası Bir Yaklaşım, Dokuz Eylül Yayıncılık, İzmir.
Onaran A Ş (1984), Kamuoyu, Filiz Kitabevi, İstanbul.
Özer Ö (2001) Kazanılmış Hakkın Tersine Çevrilmesi: 1 Mayıs 1996 Olaylarının Türk Basınında Sunumu, G Ü İletişim Fakültesi Derg, 9, G.Ü. Yayınları, Ankara.
Özgen M (1996) Etik Değerler Açısından Gazeteci Kimdir?, İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Derg, İstanbul Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
Özgür Politika, “Poaş’ın Borçları Ertelendi”, http: //www.ozgurpolitika.org/2003/10/14/allhab.html (14/ 04/ 2004).
Qualter T (1983) Opinion Control in Democrasies, Macmillan Press, London.
Ramonet I (2000) Medyanın Zorbalığı. Aykut Derman (çev), Om Yayınevi, İstanbul.
Schwobel J (1982) Basın İktidar Para, Cavit Yamaç (çev), Ankara Gazeteciler Cemiyeti Yayınları, Ankara.
Sennett R (1996) Kamusal İnsanın Çöküşü, Serpil Durak (çev), Abdullah Yılmaz, Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
Sezer D (1972) Kamuoyu ve Dış Politika, Sevinç Matbaası, Ankara.
Sönmez M (2003) Filler ve Çimenler-Medya Finans Sektöründe Doğan, Anti-Doğan Savaşları, İletişim Yayınları, İstanbul.
Talu U (2000) Dipsiz Medya, İletişim Yayınları, İstanbul.
Tılıç D (1998) Utanıyorum Ama Gazeteciyim-Türkiye’de ve Yunanistan’da Gazetecilik-, İletişim Yayınları, İstanbul.
Tokgöz O (2000) Temel Gazetecilik, İmge Kitabevi, Ankara.
Türk Dil Kurumu (1992) Türkçe Sözlüğü, Milliyet Tesisleri, İstanbul..
Ulaş S,vd. (2002) Felsefe Sözlüğü, Bilim Sanat Yayınları, Ankara.
Wolton D (1991) Medya Siyasal İletişimin Zayıf Halkası, Hülya Tufan ve Ömer Laçiner (çev), Birikim (30).