KADIN YAYINCILARIN POPÜLER KÜLTÜRDE DEĞİŞEN İMAJLARI

Kadınların medyada ses ve görünürlük kazanan varlıkları toplumsal cinsiyet üzerine mücadele yürütülen en önemli alanlardan biri olagelmiştir. Bu süreçte ekran önündeki kadınlar hakkındaki magazin ağırlıklı haberlere yer veren popüler radyo ve televizyon dergileri ise “kadınlık” üzerine pazarlıkların yapıldığı mecralardan biri olma özelliğini korumuştur. Bu çalışmada 1970'lerde ve 1980'lerde kamu yayıncılığı sektöründe çalışan kadınların popüler kültürdeki imajları tematik söylem analizi aracılığıyla incelenerek, bu dergilerin nasıl bir “kadın yayıncı” imajı kurduğu araştırılmıştır. Çalışma, söz konusu dönemlerdeki sosyo-tarihsel ve kültürel ortamı da dikkate alarak, meslek sahibi bu kadınların popüler kültürdeki temsillerinin değişen ve süreklilik gösteren unsurlarını ortaya koyma amacındadır. Araştırmanın bulgularına göre, hem 1970'lerde hem 1980'lerde popüler radyo-TV dergileri TRT'de çalışan yayıncı kadınları genellikle kadın/anne kimliklerinin altını çizerek temsil etmiştir. Ancak, 80'lerde tüketim dürtüsünü kamçılama hedefi güden bu dergiler, yayıncı kadınların bireyselliğini daha fazla öne çıkarmıştır. Öte yandan, dergiler 1980'lerde cinselliğin görünürlüğüne karşı muğlak bir tavır takınmışlardır. Bu tavır, söz konusu on yılın yalnızca özel hayatın ve cinselliğin bireyselleşme ve özgürleşme söylemi içinden ifade edildiği bir dönem olmakla kalmayıp aynı zamanda ailenin muhafazakar bir toplumun çimentosu olarak yüceltildiği bir dönem olduğunu dikkate aldığımızda, sanıldığı kadar şaşırtıcı değildir.

Anahtar Kelimeler:

Toplumsal cinsiyet; popüler kültür; medya; yayıncılık; kadın

-

Existence of women on the air has been a site for contestation over gender identities. Popular radio-TV magazines are of the major channels whereby women’s “femininity” is negotiated. This paper explored the mediated negotiation over the meaning of gender in Turkey through a thematic analysis of the images of female broadcast professionals in the popular culture from the 1970s to the 1980s. It aims to exhibit the changes and the continuities in these women’s popular representations, keeping in mind the particular socio-historical and cultural conditions of those years. The study demonstrates that popular radio-TV magazines represented female broadcast professionals by highlighting their domestic roles to a large extent, both in the 1970s and the 1980s. However, in the 1980s, harboring to whip up the drive for pretentious consumption, the magazines put a heavier focus on their individuality. On the other hand, they adopted an apparently ambiguous attitude to the visibility of sexuality. The study discusses this is not unexpected at all since the 1980s was not only a decade when sexuality and private life was expressed within a discourse of individualization and liberalization but also one when family was praised as the sound basis of conservative society

Keywords:

Gender, popular culture, mass media, broadcasting femininity,

PDF

___

Abu-Lughod L (2011) Dramas of Nation: The Politics of Television in Egypt,
University of Chicago Press, Chicago. Ajans Okurken Deprem Olursa (2 Ekim 1972) Milliyet, 5.
Alman Ekranındaki İlk Türk Spiker (1985) Telemagazin, 24, 10.
Annemi Meral Zeren Mi Canlandıracak? (1985) TV’de 7 Gong, 28, 24.
Aranan Kan Bulundu (1985) Telemagazin, 25, 22.
Arkadaşları Diyor Ki: “Seçil’in Sahneye Çıkması Zamansız Oldu” (18 Aralık 1972) Milliyet, 4 -5.
Ayşe Egesoy’la Söyleşi (1987) TV’de 7, 33, 15.
Ayşe Egesoy: Üç Parçaya Bölündü (1985) Telemagazin, 9, 30.
Bali R (2008) Tarz-I Hayattan Life- Style’a: Yeni Seçkinler, Yeni Mekanlar, Yeni
Yaşamlar, İletişim Yayınları, İstanbul. Başarılı Gençler’in Sunucusu İki Başarılı Gencin Annesi (1982) TV’de 7, 14, 14.
Bayan Bacak (1975) TV’de 7 Gün, 12, 41.
Bir Çıplak Gitti Bir Çıplak Geldi (1986) Telemagazin, 3, 18.
Bir Varmış Bir Yokmuş (23 Ekim 1972) Milliyet, 5.
Brundson C (1998) Feminism And Soap Opera, K Davies, J Dickey & T Stratford
(eds), Out of Focus: Writing on Women And The Media, The Women’s Press, London. Bu Ne Değişiklik (1986) Telemagazin, 11, 24.
Canan Kumbasar Paris Kokuyor (1984) TV’de 7, 6, 15.
Çirkin Kraliçe de Hürriyeti Seçiyor (1978) TV’de 7 Gün, 30, 9.
Çocuklara Ekranı Sevdiren Kadın (1986) Telemagazin, 10, 30.
Çocukların Sevimli Ablası Mehtap Dinçler Dertli: “Çocukları Sevmekten Çocuk Sahibi Olamıyorum” (1974) Hey, 4, 45.
Deniz Adanalı’nın da Kadın Ve Ev’den Şikayeti Var (8 Ocak 1973) Milliyet, 3.
Dominick J R & Rauch G E (1972) The Image of Women in Network TV
Commercials, Journal of Broadcasting, 16 (3), 259 – 265. Ekrana Giden Yol Yataktan mı Geçiyor: Ece Berkant’tan Yeni İtiraflar (1987) TV’de 7, 52, 4.
Ekranda Abla, Evinde Anne (1985) Telemagazin, 12, 25.
Ekranlardaki Gelin İngiltere Yolcusu (1985) Telemagazin, 24, 30.
Esra Bora’da Ne Marifetler Var: Sunucunuz Kanun da Çalar (1985) Telemagazin, 27,
Friedan B (1963) The Feminine Mystique, Penguin, London.
Genco’ya Erkeklik Yolunu Açanlar (1985) Telemagazin, 23, 6-8.
Gerçek Bir Pollyanna: Bu Kadın Mutlu Olmasını Biliyor (1985) Telemagazin, 33,
Gürbilek N (2009) Vitrinde Yaşamak: 1980’lerin Kültürel İklimi, Metis Yayınları, İstanbul.
Güzel Spikerin Altında Şimdi Gıcır Gıcır Bir Renault Var (1985) TV’de 7 Gong, 12,
Hanımlar Sizin İçin’de Karne Sevinci (1985) Telemagazin, 22, 21.
Hepke L (1992) Tales of the Working Girl: Wage Earning Women in American
Literature 1890 – 1925, Twayne, New York.
İçimizden Biri: Onun Evi Radyo Evi (1975) TV’de 7 Gün, 7, 11 – 12.
İşte Milyonları Büyüleyen İzmirli (1984) TV’de 7, 11, 19.
İtalyanlar Nur Erbay İçin Şahane Film Artisti Diyor (20 Kasım 1972) Milliyet, 3.
İyi Aşçılardan Kim Kaldı: Dikkat, Parmaklarınızı Yiyebilirsiniz (1979) TV’de 7 Gün, 52, 23.
İzmirli Bekârlar Boşuna Ümitlenmeyin: İzmir Radyo Ve Televizyonu Dışarıya Kız Vermiyor (1975) TV’de 7 Gün, 40, 8 – 10.
Jülide Gülizar 16 Yıl Sonra Yine Gülüyor (1980) TV’de 7 Gün, 9, 3 – 4.
Kadın Dünyası (2 Haziran 1975) Cumhuriyet, 9.
Kendine Geçer Not Verdi (1985). TV’de 7 Gong, 28, 23.
Keyder Ç (2007) Türkiye’de Devlet Ve Sınıflar, İletişim Yayınları, İstanbul.
Marcellus J (2006) Woman as Machine: Representations of Secretaries in Interwar
Magazines, Journalism and Mass Communication Quarterly, 83(1), 101 – 115. Mikrofonda 25 Yıl (1975) TV’de 7 Gün, 11, 12 – 15.
Moral Dopingi: Fatma Tokçabalaban’a Tatil Yaradı (10 Temmuz 1989) Milliyet, 6.
Mulvey L (1975) Visual Pleasure and Narrative Cinema, Screen, 16, 6 - 18.
Navaro-Yashin Y (2002) Faces of the State: Secularism and Public Life in Turkey,
Princeton University Press, Princeton. Oktay A (2002) Türkiye’de Popüler Kültür, Everest Yayınları, İstanbul.
Okuyucu Eleştirileri (15 Ocak 1973) Milliyet, 2.
Okuyucu Eleştirileri (25 Aralık 1972) Milliyet, 2.
Radyodan Televizyona: Akşama Doğru’nun Spikeri Canlı Yayını Seviyor (1 Ağus- tos 1989) Milliyet, 7.
Reklamlar Seks Kokuyor (1985) Telemagazin, 35, 30.
Reklam Yıldızları (1975) TV’de 7 Gün, 12, 40 – 41.
Ryan M B (1975) Womanhood in America: From Colonial Times to Present, New Viewpoints, New York.
Sağolasın Atilla İlhan (1979) TV’de 7 Gün, 52, 25.
Saktanber A (1993) Türkiye’de Medyada Kadın: Serbest, Müsait Kadın veya İyi
Eş, Fedakâr Anne. Ş. Tekeli (der), 1980’ler Türkiye’sinde Kadın Bakış Açısından
Kadınlar, İletişim Yayınları, İstanbul. Sancar S (2012) Türk Modernleşmesinin Cinsiyeti: Erkekler Devlet, Kadınlar Aile
Kurar, İletişim Yayınları, İstanbul. Sevgin E (1979) Bu Dergiyi Neden Okursunuz? TV’de 7 Gün, 21, 5.
Soyadı Uzadı Günleri Kısaldı (1986) Telemagazin, 13, 40.
Söz Kesmeye Geldiler Yüzüğü Takıp Gittiler (1984) TV’de 7 Gong, 50, 3.
Storey J (2009) Cultural Theory and Popular Culture: An Introduction, Pearson
Education Limited, Essex, Britain. Televizyona İki Yeni Sunucu Geldi (1984) TV’de 7, 11, 19.
Tendü Hanım’ın Kuaför Sefası (1982) TV’de 7, 23, 25.
Tendü Koşal: “Çocuğum Analı Babalı Yetim Olarak Büyüyecekti” (1987) TV’de 7, 33,
Tendü Okullu Oldu (1984) TV’de 7, 15, 14.
TRT Defteri Kapandı Emeklilik Defteri Açıldı (1981) TV’de 7 Gün, 15, 14 – 15.
TRT Haber Merkezi’nde Karne Sevinci (1985) Telemagazin, 22, 15 – 16.
TV’de 7 Gün’ün 10 Yıl Yazı İşleri Müdürlüğünü Yapan Erdoğan Sevgin Derginin Çıkışını Anlatıyor (2008), http://nostalji.anilarim.net/forum/lofiversion/index. php /t260.html, erişim tarihi: 14 Haziran 2011.
TV’den Amerika’ya Bir Gelin Daha (1978) TV’de 7 Gün, 30, 9.
TV’den Şikâyet: Ayşen Gruda’ya Göre Yasaklar El Kol Bağlıyor (9 Ağustos 1989) Milliyet, 6.
TV’nin 5 Dekoratöründen Biri (26 Mart 1973) Milliyet, 5.
Ülkü Kuranel’in Spikerlik Hayatı Şu Kelimelerle Başladı: “Doris Day’i Dinledi- niz” (1975) TV’de 7 Gün, 15, 11- 13.
Ve Aytaç Kardüz Nikâh Masasında (1985) TV’de 7, 8, 3.
Ve Duvardaki Kan Ekrandaki Leke Oldu (1985) TV’de 7 Gong, 46, 13.
Yılmaz H (2006) Türkiye’de Muhafazakarlık, Aile, Din, Batı, http://hakanyilmaz. info/yahoo_site_admin/assets/docs/osı-conservatism-sunus-yorumlar1.28465456. pdf, erişim tarihi 25 Kasım 2011.
Yuvasının Kadını Canan Oğuz (1981) TV’de 7, 18, 2.