Aşı Haberlerinde Dünya Sistemini Okumak: Çok Kutuplu Belirlenimcilik

Günümüzde küresel şirketlerin rolleri giderek artmaktadır. Bu durum toplumlar arası ilişkilere yansımaktadır. Toplumlar; ekonomik, sosyal ve kültürel alanlarda dönemin birbirine yakın ve uzak ilişkileriyle dünya sistemi içinde yerlerini almışlardır. Her konuda güçlü ve etkili olan ülkelerden ziyade, değişen dünya sistemi dengelerine göre, farklı konularda birleşme ve ayrışmalar ortaya çıkmaktadır. Ülkeler arası değişen dengeler, hükümetlerin çeşitli konularda sürdürdükleri iç ve dış politikalarına da yansımaktadır. Ana akım medyada kamuoyu için önem arz eden konularda hazırlanan haberler ve haber belgesellerinde bu politikalar yeniden üretilmektedir. Kamu televizyon kanalları yapımındaki haber belgeselleri, bu politikalar bağlamında kurgulanan gerçekliği temsil etmektedirler. Diğer deyişle belgesel gerçekliğine hükümet politikaları yansıtılmaktadır. Covid-19 pandemi döneminde hazırlanan aşı belgesellerinde, aşının etkinliği ve güvenirliliği konularında hem aşılara yönelik kamuoyu bilgilendirilmiş hem de hükümet politikaları araçsallaştırılarak ülkelere ilişkin kanaatler yönlendirilmiştir. Bu çalışmada Alman kamu televizyon kanalı WDR’nin yapımcılığını üstlendiği ve yayınladığı “Der Impfstoff - Das Ende der Pandemie?” (Aşı - Pandeminin Sonu Mu?) haber belgeselinde, Covid-19 aşılarının temsil edilen özellikleri ve farklı ülkelerin aşılarına yönelik gerçekliğin nasıl kurgulandığı dikkate alınarak, aşı haberleri aracılığıyla Almanya'nın dış politikada ülkeler arası yakın ve uzak ilişkileri okunmaktadır. Böylelikle Almanya'nın çok kutuplu küresel dünyadaki politik duruşu ve konumu, Fairclough'un söylem analizi metoduyla yorumlanarak, ortaya konulmaya çalışılmıştır. Çalışmada, Alman BioNTech aşısı başta olmak üzere Batı’da üretilen aşılar bilimsel yönden güçlü ve ön planda tutulurken, Doğu’daki aşıların (Çin, Rusya) etkinliği zayıf ve bilimden uzak olarak gösterilmektedir. Almanya ise küresel dünyada bilimsel yönü güçlü- ve Batı dünyasıyla yakın iş birliği içerisinde gösterilerek, Doğu ülkelerinden üstün bir pozisyona yerleştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Küreselleşme, Çok Kutuplu Dünya Sistemi, Ana Akım Medya, TV Haber Belgeselleri, Covid-19

Reading The World System In Vaccine News: Multipolar Determinism

Today, global companies’role is increasing. This is also reflected in inter-communal relations. Societies have taken their place in the world system and the close and distant relations of the period in economic, social, and cultural fields. Rather than strong and influential countries in all matters, according to the changing world system balances, mergers and divergences emerge on different issues. The changing balances between countries are reflected in governments’ domestic and foreign policies on various topics. These policies are reproduced in the news and news documentaries prepared on issues of importance to the public within the mainstream media. News documentaries produced by public-service television broadcasters represent fictionalised reality, especially government policies reflected in documentary reality. In the vaccine documentaries prepared during the pandemic, the public was informed about the vaccine’s efficacy and safety, and countries’ views were directed by instrumentalising the government policies. Considering the represented characteristics of the Covid-19 vaccines and how the reality for vaccines of different countries is constructed, Germany’s close and distant relations in foreign policy through vaccine news are seen in the news documentary “The Vaccine - The End of the Pandemic?” produced and broadcast by WDR. Thus, Germany’s political stance in the multipolar global world has been tried to be revealed by interpreting through Fairclough’s discourse analysis method. It is emphasised that the vaccines produced in the West, especially the German BioNTech vaccine, are scientifically strong, while the effectiveness of the vaccines in the East (China, Russia) is shown as weak and far from science

Keywords:

Globalization, Multipolar World System, Mainstream Media, TV News Documentaries, Covid-19,

PDF

___

Abbas, M. (2020). Practical implications of "vaccine nationalism": A short- sighted and risky approach in response to COVID- 19. 10 10, 2021 tarihinde Econstor: http://hdl.handle.net/10419/232250 adresinden alındı
Adalı, B. (1986). Belgesel sineması. İstanbul: Hil Yayın.
Alkan, N. (2000). ABD’nin Almanya politikası. Avrasya Dosyası (ABD Özel), 54- 67.
Althusser, L. (2006). Ideology and ideological state apparatuses. A. Sharma, & A. Gupta içinde, The anthropology of the state: A reader (s. 86- 101). Pondicherry: Blackwell Publishing.
Aras, İ., & Günar, A. (2018). Birleşik Krallık'ın Avrupa Birliği'nden ayrılma referandumu: Brexit süreci ve sonuçları. Marmara Üniversitesi Siyasal Bilimler Dergisi, 6(2), 90- 110.
AstraZeneca . (2021). 9 15, 2021 tarihinde Hakkımızda: https://www.astrazeneca.com.tr/hakkimizda.html adresinden alındı
BioNTech. (2021). 9 16, 2021 tarihinde BioNTech Startseite: https://biontech.de adresinden alındı
Bulduk, S. (2006). Sputnik sendromu. İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi, 3(12), 61-69.
Capilla, P. (2021). Post-Truth as a mutation of epistemology in journalism. Media and Communication, 9(1), 313- 322.
Chaurasia, R., Joshi, D., & Sharma, D. (2020). Science and health journalism in context of Covid-19 pandemic. Research Communication, 253- 257.
Costa, A., Souza, F., & Souza, D. (2016). Asking questions in the qualitative research context. Qualitative Report, 21(13), 6-18.
Çiçek, M. (2014). Çin- ABD rekabetinde gelişen ÇİN- AB ilişkileri. Barış Araştırmaları ve Çatışma Çözümleri Dergisi, 2(2), 1- 40.
Efegil, E., & Musaoğlu, N. (2009). Soğuk Savaş sonrası dönemin uluslararası sisteminin yapısına ilişkin görüşler üzerine bir eleştiri. Akademik Bakış, 2(4), 1- 24.
Ercan, G., & Danış, P. (2019). Söylem, söylem çözümlemesi ve eleştirel söylem çözümlemesi: Tanımları ve kapsamları. DEÜ Edebiyat Fakültesi Dergisi, 6(2), 527- 552.
Fairclough, N. (1993). Discourse and social change. UK: Polity Press.
Fairclough, N. (1995). Critical discourse analysis. New York: Longman Publishing.
Fairclough, N. (2003). Analysing discourse: Textual analysing for social research. London: Roudledge.
Fairclough, N., & Wodak, R. (1997). Critical discourse analysis. T. A. van Dijk içinde, Discourse as social interaction (s. 258- 284). London: Sage.
Fidler, D. (2010). The challenges of global health governance. 8 25, 2021 tarihinde CFR: https://www.cfr.org/report/challenges-global-health-governance adresinden alındı
Gülnar, B., & Kazaz, M. (2014). Ideological framing in television news: The case of “Settlement process". The International Journal of Humanities & Social Studies, 8(4), 1064-1070.
Güneş, E. (2012). Günümüz uluslararası siyasal sistemin yapısı ve güç dağılımı. Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, 23, 78- 101.
Hekimler, O. (2020). Alman dış politikasında güç kavramı ve sivil güç konseptinin geleceği. Namık Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler MYO Dergisi, 2(1), 1-11.
Jager, M., & Kaler, J. (2021). Amerika 2021 – neuer Präsident, alte Probleme. 9 5, 2021 tarihinde DGAP: https://dgap.org/de/forschung/publikationen/amerika-2021-neuer-praesident-alte-probleme adresinden alındı
Köremezli, İ. (2021). Küresel siyasette Moskova’nın farklı yüzleri: Covid-19 salgını ile mücadele ve Sputnik V. Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(1), 241- 251.
Kreft, H. (2015). Germany, Europe and the challenges of a multipolar world. 10 20, 2021 tarihinde ISPSW: https://www.files.ethz.ch/isn/193487/371_Kreft.pdf adresinden alındı
Medeiros, E. S. (2009). China’s international behavior. USA: RAND Corporation.
Messler, G. B. (2012). China and the European Union – Partners in antagonism. S. Gareis, G. Hauser, & F. Kernic içinde, The European Union A Global Actor? (s. 252- 267). Opladen: Verlag Barbara Budrich.
Milliyet. (2020). 9 22, 2021 tarihinde Ursula von der Leyen: Çin ekonomik ve sistemik bir rakip: https://www.milliyet.com.tr/ekonomi/ursula-von-der-leyen- cin-ekonomik-ve-sistemik-bir-rakip-6241706 adresinden alındı
Muzaffar, M., Yaseen, Z., & Rahim, N. (2017). Changing dynamics of global politics: Transition from unipolar to multipolar world. LASSIJ, 49- 61.
Nichols, B. (2017). Belgesel sinemaya giriş. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.
Oğuzlu, T. (2020). The political-economic transformation in the post-pandemic era. M. Şeker, A. Özer, & C. Korkut içinde, Turkish Academy of Sciences Publication (s. 427- 440). Ankara: TÜBA.
Parenti, M. (1999). The politics of news media. Sacret Heart University Review, 1(2), 1- 14.
Patterson, A., & Clark, M. (2020). Covid- 19 and power in global health. International Journal of Health Policy ana Management, 9(10), 1- 3.
Paul Ehrlich Institut. (2021). 10 21, 2021 tarihinde COVID 19 Impfstoffe: https://www.pei.de/DE/arzneimittel/impfstoffe/covid-19/covid-19-node.html adresinden alındı
Rescheto, J. (2020). DW. 5 10, 2021 tarihinde Putin'in prestij aşısı "Sputnik- V": https://www.dw.com/tr/putinin-prestij-a%C5%9F%C4%B1s%C4%B1-sputnik-v/a- 54575275 adresinden alındı
Sieren, F. (2018). Zukunft? China! . München: Penguin.
Sinovac. (2021). 9 21, 2021 tarihinde Sinovac: http://www.sinovac.com/index.php?lang=en adresinden alındı
Sputnik Vaccine. (2021). 9 20, 2021 tarihinde Sputnik Vaccine: https://sputnikvaccine.com/ adresinden alındı
Şah, U. (2020). Eleştirel söylem analizi: Temel yaklaşımlar. Kültür Araştırmaları Dergisi, 7, 210- 231.
Uğur, Ö. (2018). Uluslararası sistemde Avrupa Birliği’nin aktörlülüğü: Ortak dış ve güvenlik politikasının etkisi. DPÜ Sosyal Bilimler Dergisi(58), 70- 82.
van Dijk, T. (2009). News, Discourse and Ideology. K. Jorgensen, & T. Hanitzsch içinde, The Handbook of Journalism (s. 191- 204). New York: Routledge.
van Dijk, T. A. (1995). Discourse. 9 23, 2021 tarihinde Power and News Media: http://discourses.org/OldArticles/Power%20and%20the%20news%20media.pdf adresinden adresinden alındı
van Dijk, T. A. (1995b). Discourse. 9 4, 2021 tarihinde The Mass Media Today Discourses of Domination or Diversity: http://www.discourses.org/OldArticles/The%20mass%20media%20today.pdf adresinden alındı
Wallerstein, I. (2004). World system analysis: An introduction. Durnham: Duke University Press.
Wang, D., & Lu, J. (2022). How news agencies’ Twitter posts on COVID-19 vaccines attract audiences’ Twitter engagement: A content analysis. International Journal of Environmental Research and Public Health, 1- 20.