Anlatıcı kavramı, sinematografideanlatıcı tipolojisi ve örnek çözümler

Bu çalışmanın amacı, öykü anlatım aracı olarak sinematografide öykülemenin asal unsurlarından biri olan anlatıcı kavramının nasıl biçimlendiğini irdelemek ve örnek çözümlemeler aracılığıyla bunun açınımı yapmaktır. Anlatıcı, öykülemede olayları, durumları, olguları anlatan, sanatçı ile okur/izleyici arasındaki ‘sanal bir ara-kişi’ olarak tanımlanır. Kurgu dünyanın içinde yer alan bu ‘ara-kişi’, olay, oluşum ve figürleri aktarma işlevini yerine getirirken değişik formlarda karşımıza çıkabilmektedir. Niteliği ne olursa olsun bütün anlatıların örtük bir dizge/sistem aracılığıyla oluşturulmasından dolayı; anlatı metinlerinin sistematik analizinde anlatıcı tipolojisinin saptanması asal unsurlardan biri olarak karşımıza çıkmaktadır; çünkü sanatsal okuma süreçlerinde, metinlerin yapısal boyutlarını tanımlayıcı (descriptive) okumalar yapmak, anlatının niteliğinin daha iyi tanımlanabilmesi için bir ön koşul gibidir.

The notion of narratör, the narrator tyoplpgies in cinema and sample analyses

Narrator is one of the main aspects of story telling. The aim of this work is to search on the way the narrator emerges as a story telling vehicle in cinematography and explain it with the samples. Narrator, can be described as a virtual person, mediates between the artist and the reader/spectator, tells about the happenings, situations and so on. This medium-person that exists in this virtual land can appear in different forms while it explains what was happening. Since all the narrations are made up of a covered systematics, description of the narrator typology is one of the main aspects on analysing the narrative texts. Because, descriptive readings of text structures is a necessary understand the type of narrative.

PDF

___

Bal M (1997) Narratology-Introduction to the Theory of Narrative, University of Toronto Press, Canada.
Barthes R (1988) Anlatıların Yapısal Çözümlemesine Giriş. Mehmet Rifat ve Sema Rifat (çev). Gerçek Yayınevi, İstanbul.
Bordwell D (1985) Narration in the Fiction Film, The University of Wisconsin Press. USA
Boynukara H (1997) Romanda Bakış Açısı ve Anlatılış, Boğaziçi Yayınları, İstanbul
Burgoyne R (1992) Film Narratology- New Vocabularies in Film Semiotic, Robert Stam vd.(ed), Routledge, USA, 69-122.
Chatman S (1990) Coming to Terms-The Rhetoric of Narrative in Fiction and Films Cornell University Press, USA.
Demir Y (1995) İlk Dönem Hikâyelerinde Anlatıcılar Tipolojisi, Akçağ Yayınları, Ankara.
Genette G (2005) Anlatı Türleri ve Anlatıcının İşlevleri, Mehmet/Sema Rifat (çev), Kitap-lık, Aylık Edebiyat Derg, 87, 127-130
Henderson B (1986) Filmde Zaman, Kip ve Çatı, Nilgün Abisel (çev), Ankara BYYO, Yıllık-VIII, 1-22
Jahn M (2003) A Guide to Narratological Film Analysis, http://www.unikoeln.de /~ame02/ pppf. htm
Kıran A ve Kıran Z (2003) Yazınsal Okuma Süreçleri, Seçkin Yayınları, Ankara.
Lothe J (2000) Narrative in Fiction and Film, Oxford University Press, USA.
Monaco J (2001) Bir Film Nasıl Okunur, Ertan Yılmaz (çev), Oğlak Yayınları, İstanbul.
Şenyapılı Ö (2002) Sinema ve Tasarım, Boyut Kitapları, İstanbul.
Tekin M (2002) Roman Sanatı 1 (Romanın Unsurları), Ötüken Neşriyat, İstanbul.
Yücel T (1995) Anlatı Yerlemleri, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.