Adil AKINCI, Muhammet ATALAY

4732

TÜRKİYE’DE VERGİ YÜKÜ İLE KİŞİ BAŞINA DÜŞEN GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILA ARASINDAKİ İLİŞKİ: FOURIER YAKLAŞIMI

Kamu hizmetlerinin sağlıklı bir şekilde yürütülebilmesi için güvenilir kamu gelirlerine ihtiyaç vardır. Literatürde ve uygulamada en güvenilir kamu geliri olarak vergiler ön plana çıkmaktadır. Vergi gelirlerinin kompozisyonu ülkeden ülkeye değişmekle birlikte, ülkelerin gelişmişlik seviyesi vergi kompozisyonunun belirleyicisi olmaktadır. Vergi kompozisyonu, vergi mükelleflerinin üzerine düşen vergi yükünü belirlemektedir. Vergi yükü, bir yandan mükelleflerin kullanılabilir gelirini azaltmakta, diğer yandan da ekonomik büyüme üzerinde etkiler yaratmaktadır. Ekonomik büyüme üzerinde ortaya çıkacak etkiler ise gelecek dönemlerde kişi başına düşen geliri yeniden belirleyecek olup, vergi mükelleflerinin kullanılabilir gelirini doğrudan etkileyecektir. Bu çalışmanın amacı, Türkiye’de 1975-2019 yılları arasında vergi yükü ile kişi başına düşen gayri safi yurtiçi hasıla arasındaki ilişkiyi incelemektir. Çalışmada, Fourier KPSS birim kök testi, Fourier EG Eşbütünleşme Testi ve Fourier Standard Granger Causality Single Frequency testinden yararlanılmıştır. Elde edilen bulgulara göre, vergi yükü ile kişi başına düşen gayri safi hasıla arasında uzun dönem eşbütünleşme ilişkisi olmadığı tespit edilmiştir. Nedensellik analizi sonuçlarına göre ise, kişi başına düşen gayri safi hasıladan vergi yüküne doğru nedensellik olduğu istatistiki olarak %5 anlamlılık düzeyinde tespit edilmiştir.
Anahtar Kelimeler:

Vergi Yükü, Ekonomik Büyüme, Kişi Başı GSYİH, Fourier Eşbütünleşme, Fourier Nedensellik

RELATIONSHIP BETWEEN TAX BURDEN AND GDP PER CAPITA IN TURKEY: FOURIER APPROACH

Reliable public revenues are needed to ensure the proper delivery of public services. Taxes come forward as the most reliable public revenue in literature and practice. Although the composition of tax revenues varies between countries, the level of countries’ development is the determinant of the tax composition. The tax composition determines the tax burden on taxpayers. The tax burden reduces the available income of taxpayers on the one hand and has an impact on economic growth on the other hand. The impacts on economic growth will re-determine the per capita income in the coming periods and directly affect the taxpayers’ disposable income. This study aimed to examine the relationship between tax burden and gross domestic product per capita in Turkey between 1975 and 2019. In the study, Fourier KPSS Unit Root Test, Fourier EG Cointegration Test, and Fourier Standard Granger Causality Single Frequency test were used. According to the results, there was no long-term co-integration relationship between the tax burden and gross product per capita. The results of the causality analysis showed that there was causality at the level of 5% significance from gross product per capita to tax burden.
Keywords:

Tax Burden, Economic Growth, GDP per capita, Fourier Cointegration, Fourier Causality,

PDF

___

  • Abuselidze, G. (2012), “The Influence of Optimal Tax Burden on Economic Activity and Production Capacity”, Intellectual Economics, 6(4): 493-503
  • Adam, A., Kammas, P. ve Lapatinas, A. (2015), “Income Inequality and the Tax Structure: Evidence from Developed and Developing Countries”, Journal of Comparative Economics, 43(1): 138-154.
  • Ay, H. ve Haydanlı, M. L. (2017), “Vergi Yükü Ekseninde Toplumsal Yapının Gelir Dağılımı ve Yoksullukla İlişkisi”, Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(3): 136-153
  • Baiardi, D.; Profeta, P.; Puglisi, R. ve Scabrosetti, S. (2019), Tax Policy and Economic Growth: Does It Really Matter?, Int Tax Public Finance, 26: 282–316. https://doi.org/10.1007/ s10797-018-9494-3
  • Becker, R., Enders, W. ve Lee, J. (2006), A Stationarity Test in The Presence of an Unknown Number of Smooth Breaks, Journal of Time Series Analysis, 3(5): 381-409
  • Çelikay, F. (2017), Milli Gelirin Vergi Yükü Üzerindeki Etkileri: ARDL Sınır Testi Yaklaşımı ile Türkiye Üzerine Bir İnceleme (1924-2014), Sosyoekonomi, 25(2).
  • Çelikay, F. (2020), Dimensions of Tax Burden: A Review on OECD Countries, Journal of Economics, Finance and Administrative Science, 25(49): 27-43.
  • Demir, İ.C. (2013), Türkiye’de Vergi Yükü (Objektif ve Subjektif Yönleriyle), Dora Yayınevi, 1. Baskı, Afyonkarahisar
  • Edizdoğan, N.; Çetinkaya, Ö. ve Gümüş, E. (2019), Kamu Maliyesi, Ekin Yayınevi, 10. Baskı, Bursa
  • Enders, W., Jones, P. (2016), Grain Prices, Oil Prices, and Multiple Smoot Breaks in a VAR, Studuies on Nonlinear Dynamics and Econometrics, http://dx.doi.org/10.1515/snde- 2014-0101.
  • Gale, W.G., Krupkin, A. ve Rueben, K.S. (2015), The Relationship Between Taxes and Growth at the State Level: New Evidence. National Tax Journal, 68(4): 919–942.
  • Giles, D. E. A. ve Caragata, P. J. (2001), The Learning Path of The Hidden Economy: The Tax Burden and Tax Evasion in New Zealand, Applied Economics, 33:14, 1857-1867
  • Goff, B., Lebedinsky, A. ve Lile, S. (2012), A Matched Pairs Analysis of State Growth Differences. Contemporary Economic Policy, 30 (2): 293-305.
  • Granger, C. W. (1969), Investigating Causal Relations by Econometric Models and Crossspectral Methods, Econometrica, 37(3): 424-438.
  • Gümüş, İ. (2020), Esping-Andersen ve Refah Rejimi Tartışmaları: Teorik Bir Değerlendirme, Ekonomi Maliye İşletme Dergisi, 3(1):101-117.
  • Holcombe R.G. ve Lacombe D.J. (2004), The Effect of State Income Taxation on Per Capita Income Growth. Public Finance Review, 32(3): 292-312.
  • Işık, N. ve Kılınç, E.F. (2009), OECD Ülkelerinde Vergi Yükü ve Vergi Türleri: Karşılaştırmalı Bir Analiz, Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi İİBF Dergisi, 11(17): 147-173
  • Ivanyna, M. ve von Haldenwang, C. (2012), A Comparative View on the Tax Performance of Developing Countries: Regional Patterns, Non-Tax Revenue and Governance. Economics, 6(1): 1-44.
  • Karagianni, S.; Pempetzoglou, M. ve Saraidaris, A. (2012), Tax Burden Distribution and GDP Growth: Non-Linear Causality Considerations in The USA, International Review of Economics & Finance, 21(1): 186-194
  • Karayılmazlar, E. ve Göde, B. (2017), Vergi Yükünün Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi, Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(4): 131-142.
  • Kılcı, E. N. (2019a), Analysis of the Causality Relationship between Brent Crude Oil Prices and Energy Import in Turkey under Structural Breaks, Business and Economics Research Journal, 10(4): 777-788.
  • Kılcı, E. N. (2019b), Dış Borçların Ülke CDS Primleri Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi: Türkiye Örneği, Sayıştay Dergisi 112: 75-92.
  • Kılcı, E. N. (2019c), Reserve Adequacy in Turkey: A Study on Comparison of the Reserves with Imports and Short- Term External Debt, Academic Review of Economics and Administrative Sciences, 12(4), 578-588.
  • Kılcı, E. N. (2019d), Türkiye Enflasyon Görünümüne İlişkin Bir Değerlendirme; Reel Efektif Döviz Kuru İle Tüketici Fiyat Endeksi Arasındaki İlişkinin Analizi, Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(6): 219-227
  • Koç, Ö. (2019), Türkiye’de Vergi Yükü ve Ekonomik Büyüme İlişkisi. Alanya Akademik Bakış, 3(3): 247-259.
  • Kwiatkowski, D., Phillips, P. C., Schmidt, P. ve Shin, Y. (1992), Testing the Null Hypothesis of Stationarity Against the Alternative of A Unit Root: How Sure Are We That Economic Time Series Have A Unit Root? Journal of Econometrics, 54(1-3): 159–178.
  • Lotz, J. R. ve Morss, E. R. (1967), Measuring “Tax Effort” in Developing Countries, IMF Staff Papers, 1967(003), A004. https://www.elibrary.imf.org/view/ journals/024/1967/003/article-A004-en.xm (Erişim Tarihi: 29.05.2021)
  • Mangır, F. ve Ertuğrul, H. M. (2012), Vergi Yükü ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: 1988-2011 Türkiye Örneği, Maliye Dergisi, 162: 256-265.
  • Ojede, A. ve Yamarik, S. (2012), Tax Policy and State Economic Growth: The Long- Run and Short-Run of It, Economic Letters, 116(2): 161-165.
  • Organ, İ. ve Ergen, E. (2017), Türkiye›de Vergi Yükünün Ekonomik Büyümeye Etkileri Üzerine Bir Çalışma, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (27): 197-207.
  • Ozpence, O. ve Mercan, N. (2020), The Relationship Between Tax Burden and Economic Growth: Turkey Case. Journal of Business Economics and Finance, 9(2): 143-154.
  • Öztürk, N. (2013), Kamu Maliyesi, Ekin Yayınevi, Bursa.
  • Pata, K. ve Ela, M. (2020), Türkiye›de Finansal Gelişmenin Vergi Gelirleri Üzerindeki Etkileri:
  • Reed, W.R. (2008), The Robust Relationship Between Taxes and US State Income Growth. National Tax Journal, 61: 57-80
  • Reed, W.R. ve Rogers, C. L. (2006), Tax Burden and the Mismeasurement of State Tax Policy, Public Finance Review, 34(4): 404-426.
  • Saafi, S.; Mohamed, M. B. H. ve Farhat, A. (2017), Untangling the Causal Relationship Between Tax Burden Distribution and Economic Growth in 23 OECD Countries: Fresh Evidence From Linear and Non-Linear Granger Causality, The European Journal of Comparative Economics, 14(2): 265-301.
  • Sachsida, A.; Mendonca, M. J. C. ve Moreira, T. B. S. (2016), Tax and Growth in a Developing Country: The Case of Brazil, Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=2772161 or http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.2772161
  • Saraç, T. B. (2015), Vergi Yükü ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye Örneği, Maliye Dergisi, 169: 21-35.
  • Siverekli Demircan, E. (2003), Vergilendirmenin Ekonomik Büyüme ve Kalkınmaya Etkisi, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21: 97-116.
  • Stoilova, D. ve Patonov, N. (2013), An Empirical Evidence for the Impact of Taxation on Economy Growth in the European Union, Tourism & Management Studies, 3:1031-1039.
  • Susam, N. (2016), Kamu Maliyesi Temel Kavramlar ve Esaslar, Beta Yayınevi, 2. Baskı, İstanbul.
  • Şen, H. ve Sağbaş, İ. (2017), Vergi Teorisi ve Politikası, Barış Arıkan Yayınları, 3. Baskı, Ankara.
  • Tiwari, A. K. ve Mutascu, M. (2014), A Revisit on The Tax Burden Distribution and GDP Growth: Fresh Evidence Using A Consistent Nonparametric Test for Causality for The USA, Empirical Economics, 46(3): 961-972.
  • Tokatlıoğlu, M. ve Selen, U. (2017), Maliye Politikası, Ekin Yayınevi, Bursa.
  • Ünlükaplan, İ. ve Arisoy, I. (2011), Vergi Yükü ve Yapısı İle İktisadi Büyüme Arasındaki Dinamik Etkileşimler Üzerine Uygulamalı Bir Analiz, METU Studies in Development, 38(1): 71.
  • World Bank (2021a), Databank – Tax Revenue, https://data.worldbank.org/indicator/GC.TAX. TOTL.GD.ZS, Erişim Tarihi: 20.05.2021.
  • World Bank (2021b), Databank - GDP per Capita, https://data.worldbank.org/indicator/ NY.GDP.PCAP.CD, Erişim Tarihi: 23.05.2021.
  • World Bank (2021c), Databank - GDP Growth, https://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP. MKTP.KD.ZG, Erişim Tarihi: 30.05.2021
  • Yılancı, V. (2019), A Residual-Based Cointegration test with a Fourier Approximation, MPRA Paper, ID:95395, https://mpra.ub.uni-muenchen.de/id/eprint/95395, Erişim Tarihi:11.05.2020
  • Yılancı, V. (2017), Petrol Fiyatları ile Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkinin İncelenmesi:
Sayıştay Dergisi-Cover
  • ISSN: 1300-1981
  • Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
  • Başlangıç: 1990
  • Yayıncı: T.C. Sayıştay Başkanlığı
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

KURUMSAL İLETİŞİMDE İYİ UYGULAMA ÖRNEĞİ OLARAK SAYIŞTAY BAŞKANLIĞININ İLETİŞİM STRATEJİSİ

Hakan KARABACAK

YAPISAL REFORMLARIN BÜTÇE HAKKININ ETKİN KULLANIMINA ETKİSİ: MEKSİKA ÖRNEĞİ

Seda ÖZVAR

SÜBVANSİYONLARA FARKLI BİR BAKIŞ: ÇEVREYE ZARARLI SÜBVANSİYONLAR VE SEKTÖREL UYGULAMALARI

Hakan AKAR, Filiz GİRAY

TÜRKİYE’DE VERGİ YÜKÜ İLE KİŞİ BAŞINA DÜŞEN GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILA ARASINDAKİ İLİŞKİ: FOURIER YAKLAŞIMI

Adil AKINCI, Muhammet ATALAY

TÜRKİYE’DE YATIRIM TEŞVİKLERİNİN BÖLGESEL EKONOMİK BÜYÜME ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: AMPİRİK BİR ANALİZ

Ersin Nail SAĞDIÇ, Göksel KARAŞ, Fazlı YILDIZ