SÖZLÜKBİLİMDE ETİKETLEME ve DİLBİLGİSEL TERİMLERİN ETİKETLENMESİ SORUNU

Bu makale, sözlüklerde yer alan kullanım etiketleri ve bunların kodlanması üzerinde durulmuştur. Türkiye’de en çok kullanılan beş sözlüğün makro yapısı içinde kullanım etiketi ve kodlama düzeni sınıflandırma düzeni hakkında çeşitli tespitler yapılmış ve dilbilgisel terimlerin genel sözlük, özel sözlük bağlamında nasıl etiketlendiği ve düzenlendiğine odaklanmıştır. Bu çalışma nitel bir araştırma olup betimsel bir yöntem kullanılmıştır. Avrupalı araştırmacıların kullanım etiketlerini sınıflandırma tecrübeleri derlenmiş, ardından Türkçe sözlüklerde kullanım etiketlerinin sınıflandırılması ve grup etiketleri kategorisinden dilbilgisel etiketlerin kodlama ve tutarlılık sorunlarına eğilmiştir. Sözlükbilimsel sorgulamada kullanıcıların işini kolaylaştırmak, ona yol göstermek ve sözcükleri doğru kullanımını sağlamak içi başvurulan etiketleme bir düzenleme ve kodlama işlemidir ve sözlük metninin giriş kısmında yer alır. Çalışma alanını TDK Türkçe Sözlük (TDK-TS), Misalli Büyük Türkçe Sözlük (MBTS), Doğan Büyük Türkçe Sözlük(DBTS), Ötüken Türkçe Sözlük(ÖTS), Dil Derneği Türkçe Sözlük (DD-TS) olmak üzere beş sözlüğün etiketleme ve kodlama sistemi ve dilbilgisel etiketlerin sorunları oluşturmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Sözlükbilim, Sözlük, Etiketleme, Kısaltma, Terim, Terminografi

PDF

___

Allen, R., Usage. In McArthur, T. (Ed.), Concise Oxford Companion to the English Language Oxford: Oxford University Press, 1992, pp. 1071-1078.
Ayverdi, İlhan, Misalli Büyük Türkçe Sözlük, İstanbul: Kubbealtı Yayınları, 2016.
Atkins, S. & Rundell, M., The Oxford Guide to Practical Lexicography. Oxford University Press, 2008.
Besse, Bruno de, La définition terminologique. In: Centre d’Etudes du Léxique. La définition. Paris: Larousse, 1990.
Bejoint, Henri, La définition en terminographie. In: Arnaud, P.J.L./Thoiron, P. (éds.): Aspects du vocabulaire Lyon: Presses universitaires de Lyon, 1993.
Bergenholtz, Henning, Wodurch unterscheidet sich Fachlexikographie von Terminologie. In: Lexicographica 11, 1995, s. 50-59.
Çağbayır, Yaşar, Ötüken Türkçe Sözlük, İstanbul: Ötüken Yayınları, 2017.
DD, Dil Derneği, Türkçe Sözlük, Ankara: Dil Derneği Yayınları, 2012.
Doğan, D. Mehmet, Büyük Türkçe Sözlük 23. baskı, Ankara: Yazar Birliği Yayınları, 2011.
Fathi, Besharat, Uzmanlar ve Uzman Sözlükbilimi: Bakış Açıları ve İhtiyaçlar (Çev. Ezgi Aslan), Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Türkoloji Dergisi 21(1), 2014, ss. 91-112.
Hartmann, R. R. K. ve James, G., Dictionary of Lexicography. London: Routledge. 1998.
Hausmann, F. J., “Wörterbuchtypologie”. In Hausmann, F. J. et al. (Eds.), Wörterbücher. Ein internationales Handbuch zur Lexikographie, 1989, pp. 968-981.
Jackson, H., Lexicography: An Introduction. London and New York: Routledge, 2002.
Jackson, H., (Sözlükbilime Giriş (Çev: M. Gürlek, E. Patat)1. Baskı, İstanbul: Kesit Yayınları, 2016.
Gencer, Duygu. Kamacı, TDK Türkçe Sözlük’te Eskimiş Kullanım Eetiketi Üzerine, Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, Cilt : 6 Sayı : 15, 2018, ss. 232-240.
Kılgarrıf, Adam, “Using Corpora as Data Sources for Dictionaries”, The Bloomsbury Companion to Lexicography, (Ed. Howard Jackson) London: Bloomsbury, 2013.
Kılgarrıf, Adam, (2012). Using corpora [and the web] as data sources for dictionaries, https://www.sketchengine.eu/wp-content/uploads/Using_corpora_2012.pdf, E.T. 09.04.2020.
Landau, S. Dictionaries. The Art and Craft of Lexicography. Cambridge University Press, 1989.
Milroy, J. & Milroy, L. (1990). Authority in Language: Investigating Standard English. Routledge.
Püsküllüoğlu, A., Türkçe Sözlük, Ankara: Arkadaş Yayınları, 2012.
Ptaszyński, M., Theorethical Considerations for the Improvement of Usage Labelling in Dictionaries: A Combined Formal-Functional Approach. International Journal of Lexicography, 23(4), 2010, s. 411-442.
SVENSEN, Bo, A Handbook of Lexicography, New York: Cambridge University Press. 2009.
TDK, Türk Dil Kurumu, Türkçe Sözlük, 11. Baskı. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 2011.