SOSYAL KELAM BAĞLAMINDA YOKSULLUK VE YOKLUKTA BİR SIĞINAK OLARAK DİNİN HAYATA YANSIMALARI

Sosyal kelam açısından, dini inanç ve düşüncenin özellikle yoksul veya yoksun bırakılmış, dezavantajlı gurup olarak toplumdaki kadının, yaşadığı bütün olumsuzluklara karşı gösterdiği tepki, geliştirdiği argüman, ya da hangi sığınakları kendisi için bir korunak alanı oluşturduğunun belirlenmesi adına 2006-2016 yılları arasında Diyarbakır’ın en yoksul kesimleri olarak değerlendirilen dört mahallesinde (Ben u Sen Mahallesi, Fatih Paşa Mahallesi, Hasırlı Mahallesi ve Fiskaya Mahallesi) yapılmış bir saha çalışması etrafında yürütülen araştırmaya dayanır. 35 kadın ile 2 yıl boyunca “katılımcı gözlem” ve “derinlikli görüşme” yollarıyla elde edilen sonuçlar ışığında yoksulluk ve bu yoksulluğun meşrulaştırıcı ve dayanılır kılıcı unsuru olan dini söylem arasındaki ilişkiyi değerlendirmeye çalıştık. Bu ilişki genel olarak dini söylemin günlük yaşamlarını sürdürme noktasında yüklendiği işlevin ortaya konmasıdır. Nitekim yoksulluğun kök saldığı bu mahallelerde diğer cins olarak kabul edilen şiddet, kan davası, yoksunluk, terk edilmek vb. şekilde sıralayabileceğimiz durumlara maruz kalan kadınların, bu yaşadıklarını hangi dini söylemin meşrulaştırdığını ortaya koymaktır. Yaptığım bu saha çalışması neticesinde, dinin özellikle yoksul kadınların yaşamında nasıl bir hayat tutamağı olarak yer aldığının izlerini sürmeye ve bunu Sosyal Kelam disiplini açısından değerlendirmeye çalıştım

Anahtar Kelimeler:

Din, , Kadın, , Sosyal Kelam, , Toplumsal Cinsiyet, , Kadın.

reflections of religion on live as deprived and poverty in the context of social theology

Within the realm of social theology, religious beliefs and thoughts among the poor or deprived and the disadvantaged group of women in the society, reacted to all the negativities they experienced, the argument they developed, or to determine which shelters constitute a shelter for them between 2006-2016. It is based on a research carried out in a field study conducted in four of Diyarbakir’s poorest neighborhoods (ben u sen district, Fatih Pasha district, Hasırlı district and Fiskaya district). Through "participatory observation" and "in-depth interviews" with 35 women for 2 years, we evaluated the relationship between poverty and religious discourse and how religion legitimates and tolerates poverty. This study reveals the function of religious discourse in maintaining the daily lives of women. It reveals how religious discourse legitimizes the women who are exposed to situations such as violence, blood feud, deprivation, abandonment etc. In this field study, I trace how religion takes place in the lives of especially poor women and evaluate this in terms of Social Theory.

Keywords:

women, , gender, , poverty, , religion, ,

PDF

___

Althusser, Louis İdeoloji ve Devletin İdeolojik Aygıtları, çev. Alp Tümertekin, İstanbul: İthaki yayınları,2014.
Asad, Talal, Dinin Soykütükleri, Hıristiyanlıkta ve İslamda İktidarın Nedenleri ve Disiplin, çev. Ayet Aram Tekin, İstanbul: Metis yayınları, 2014.
Baloğlu, Filiz, “Kentsel Yoksulluk: İstanbul’dan Küçük Bir Kesit,” Sosyoloji Konferansları,0/31, (2005), 231-249.
Berktay, Fatmagül Berktay, Tarihin Cinsiyeti, İstanbul; Metis yayınları, 2012.
Berktay, Fatmagül, Tek Tanrılı Dinler Karşısında Kadın, İstanbul:Metis yayınları, 2012.
Butler, Judith Cinsiyet Belası Feminizmin ve Kimliğin Altüst Edilmesi, çev. Başak Ertür, İstanbul: Metis yayınları, 2005.
Butler, Judith, Savaş Tertibleri, çev. Şeyda Öztürk, İstanbul: Yapı Kredi yayınları, 2009.
Chant, Sylvia, Kadın Hane Reisliği ve Yoksulluğun Kadınlaşması: Olgular, Kurgular ve Gelecek Stratejileri” Yoksulluk ve Kadın, Der. Abdullah Topçuoğlu, İstanbul: Ayrıntı yayınları, 2014.
Çiğdem, Ahmet, “Yoksulluk ve Dinsellik” Yoksulluk Halleri, Edt., Necmi Erdoğan, İstanbul: İletişim yayınları, 2011.
De Beauvoir Simone, Kadın “İkinci Cins” Bağımsızlığa Doğru, çev. Bertan Onaran, İstanbul: Payel yayınları, 1993.
De Beauvoir, Simone, Kadın İkinci Cins Genç Kızlık Çağı, çev. Bertan Onaran, İstanbul: Payel yayınları, 1993.
De Beauvoir, Simone, Kadın İkinci Cins Evlilik Çağı, çev. Bertan Onaran İstanbul; Payel yayınları, 2010.
Direk, Zeynep (der.), Cinsiyetli Olmak Sosyal Bilimlere Feminist Bakışlar, İstanbul: Yapı Kredi yayınları, 2014.
Durkheim, Emile, İntihar, çev.Özer Ozankaya, İstanbul:Cem yayınları, 2011.
Durkheim, Emile, Dini Hayatın İlkel Biçimleri, çev. Fuat Aydın, Ankara: Eskiyeni yayınları, 2011.
el-Cüveyni, İmamu’l-Haremeyn Kitabu’l-İrşad ila Kavatii’l-İ’tikad, (thk.), Muhammed Yusuf Musa-Ali Abdulmu’min Mısır: Matbaatu’saade.
el-Eş’ari, Ebu’l-Hasan, el-İbane an Usuli’di-Diyane, Beyrut: Daru İbn Zeydun,
Eliade, Mircea Dinsel İnançlar ve Düşünceler Tarihi, çev. Ali Berktay, İstanbul: Kabalcı yayınları, 2012.
el-Maturidi, Ebu’l-Mansur Kitabu’t-Tevhid, thk. Bekir Topaloğlu-Muhammed Aruşi, Beyrut: Daru Sadır.
Engels, Firedrich, Ailenin Özel Mülkiyetin ve Devletin Kökenleri, çev. Hasan İlhan (Ankara: Alter yayınları, 2010
Erbil, Pervin, Kibele’den Pandora’ya Kadının Tarihsel Yenilgisi, Ankara: Arkadaş yayınları, 2012.
Federici, Silvia Calıban ve Cadı, Kadınlar Beden ve İlksel Birikim, çev. Öznur Karakaş, İstanbul: Otonom yayınları, 2014.
Filiz Baloğlu, “Kentsel Yoksulluk: İstanbul’dan Küçük Bir Kesit,” Sosyoloji Konferansları,0/31, (2005),
Freud, Sigmund, Dinin Kökenleri, çev. Ayşe Tekşen Kapkın, İstanbul: Payel yayınları, 2002.
Freud, Sigmund, Cinsiyet Üzerine, çev. A.Avni Öneş, İstanbul: Say yayınları,2015.
Horney, Karen, Kadının Ruhsal Yapısı, çev. Nilgün Şarman İstanbul: Payel yayınları, 1998. İlkkaracan, Pınar Müslüman Toplumlarda Kadın ve Cinsellik, İstanbul: İletişim yayınları, 2015.
İmam Gazali, İhya’u Ulum’id Din, çev. Sıtkı Gülle, İstanbul; Huzur yayınları, 2012.
İnceoğlu, Yasemin- Kar, Altan, Kadın ve Bedeni, İstanbul: Ayrıntı yayınları, 2010.
İrigaray, Luce, Başlangıçta Kadın Vardı, çev. İlknur Özallı-Melike Odabaş, İstanbul: Pinhan yayınları, 2014.
Keller, Evelyn Fox, Toplumsal Cinsiyet ve Bilim Üzerine Düşünceler, çev. Ferit Burak Aydar, İstanbul: Metis yayınları, 2007.
Lefebvre, Henri, Mekânın Üretimi, çev. Işık Ergüden, İstanbul: Sel yayınları, 2015.
Marks ,Angels, Lenin, Marksizm Kadın ve Aile, çev. Öner Ünalan, İstanbul: Evrensel Basım Yayın, 2014.
Mies, Maria, Bennholdt -Thomsen, Veronika, Von Werlhof, Cloudia Son Sömürge: Kadınlar, çev. Yıldız Temurtürkan, İstanbul: İletişim yayınları, 2014.
Millet, Kate, Cinsel Politika, çev. Seçkin Selvi, İstanbul: Payel yayınları, 2011.
Özyılmaz, Havva, Karakaş, Sertaç, Karaşin, Abdulhalim, Diyarbakır’da Yoğun Göçün Getirdiği Çarpık Kentleşme Sorunları, TMMOB Afet Sempozyumu, 329-335, Ankara: Mattek Matbaacılık, 2007.
Plumwood, Val, Feminizm ve Doğaya Hükmetmek, çev. Başak Ertür, İstanbul: Metis yayınları, 2004.
Rose, Jacqueline, Görme ve Cinsellik, çev. Ayşe Deniz Temiz, İstanbul: Metis yayınları, 2009.
Rowbotham, Sheila, Kadının Gizlenmiş Tarihi, çev. Nilgün Şarman, İstanbul: Payel yayınları, 2011.
Sallan Gül, Songül, Bayram, Büşra, “Bir Sosyal Yardım Olarak Dul Kadın Maaşı ve Ataerkil Pazarlığın Koşulları; Elazığ Örneği, Akademia Sosyal Bilimler Dergisi, 1/4, (2018)
Sayar, Kemal, Olmak Cesareti, İstanbul: Timaş yayınları, 2013.
Saylan, Fevziye Sayılan, Toplumsal Cinsiyet ve Eğitim, Ankara: Dipnot yayınları, 2012.
Schick, İrvin Cemil, Bedeni, Toplumu Kainatı Yaratmak, çev. Pelin Tünaydın İstanbul: İletişim yayınları, 2011.
Simmel, Georg, Bireysellik ve Kültür, çev.Tuncay Birkan, İstanbul:Metis yayınları, 2009.
Stone, Merlin, Tanrılar Kadınken, çev. Nilgün Şarman, İstanbul: Payel yayınları, 2000.
Şenses, Fikret, Küreselleşmenin Öteki Yüzü Yoksulluk, İstanbul: İletişim
Taftazani, Sa’duddin, Şerhu’l-Makasıd, thk. Abdurrahman Umayra, Beyrut: Alemu’l-Kutub,1998.
Taftazani, Sa’duddin Şerhu’l-Akaidi’n-Nesefiyye, Thk. Ahmed Hicazi es-Sika, Kahire: Mektebetu’l-Külliyati’l-Ezheriyye, 1988.
Turner, Eşitlik, çev. Bahadır Sina Şener, Ankara: Dost yayınları, 2007.
V.İ.Lenin, Kadınların Kurtuluşu, çev. Ertuğrul Yemenoğlu, İstanbul: Akademi yayınları, 2010.
Weber, Max, Din Sosyolojisi, çev. Latif Boyacı, İstanbul: Yarın yayınları, 2012.
Yılmaz, Zafer Yoksulları Ne Yapmalı?, Ankara: Dipnot yayınları, 2012..