MRTYU: HİNDUİZM’DE ÖLÜM

Makalenin konusu mrtyu, yani Hinduizm’de ölümdür. Ölüm (mrtyu) fikri yaratılış, tanrıça Mrtyu, ruhgöçü ve mokşa, cenaze ritüeli ve ölüm sonrası hayat fikirleriyle ilişkisi doğrultusunda ele alınmıştır. Böylece yaratılıştan ahiret fikrine ölüme yüklenen anlamlar üzerinden Hinduizm’deki bütünlüğü ortaya koyma hedeflenmiştir. İlk yaratılışta Mutlak Bir’den kaynaklı olarak varlık sonsuzdur ve ölümün köken miti sonusuzluğa son vermeyi anlatır. Her şeyin başlangıcı Mutlak Bir'dir. Dolayısıyla nihai hedef (mokşa) tekrar ona ulaşmaktır. Ulaşamayan ruh ruhgöçüne tabi olur. Yeniden doğuş karma yasasıyla işler. Karma tanrısal alemde cennet ve cehennemin ve dünyada ruhgöçünün nasıl olacağını belirler. Böylece ruh bir döngüde ilüzyon (avidya) içerisinde tutsak kalır. Her ruhgöçü bu yanılgıdan kurtulma imkanıdır. Bu döngüden kurtulmanın yolu mokşadır. Ölümsüz olan ruh Mutlak Bir’de sonsuzluğa ulaştığında samsara çarkından kurtulmuş olur. Ölümün başlangıç, yaratılış ve doğum anlamları Hinduizm’de ruhgöçü fikrinden dolayı daha etkilidir. Bu nedenle ölüm bir son değil yeni bir yaşamdır. Hindu cenaze ritüeli de buna göre biçimlenmiştir. Cesetin yakılması ruhun diğer dünyaya geçişini rahatlatmak için Agni’ye kurban sunusudur. Ateş, Brahman’ın alevleridir. Kıyamet ise evrenin ölümüdür ve yeniden doğması içindir. Buna evrensel ruhgöçü denebilir. Bu kalpa ve yuga terimleriyle ifade edilir. Şimdi Kali Yuga çağıdır. Bu çağın kıyametini Kalki gerçekleştirecektir.

Anahtar Kelimeler:

Mrtyu, Ölüm, Ruhgöçü, Mokşa, Cenaze Ritüeli, Ölüm Sonrası Hayat

PDF

___

Arora, Veenat. “Death Beliefs in Hinduism: An Analysis of Hindu Sacred Texts”. Summerhill: IIAS Review XXVI/2 (2020), 10-17.
Arslan, Hammet. Hint Dinlerinde Bir Arınma Ve Aydınlanma Yolu Olarak Yoga. İzmir: Dokuz Eylül, Doktora, 2013.
Aydın, Fuat. “Hint Düşüncesinde Varlığın Birliği ya da Şankara’nın Advaita Vedantası’nın Varlık Anlayışı”. Tarihten Günümüze Tartışmalı İnanç Meseleleri-II. ed. Mehmet Bulgen - İsmail Taşpınar. 225-242. İstanbul: M.Ü. İlâhiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, 1. Basım, 2015.
Aydın, Fuat. “Karma ve Samsara Döngüsünde İnsan”. Doğu Batı Düşünce Dergisi 48 (2009), 161-171.
Çiçek Avcı, Hatice. Vedanta Sistemi Çerçevesinde Hinduizm’deki Mistik Unsurlar. Bursa: Uludağ Üniversitesi, Doktora, 2019.
Das, Ashok Kumar. A Study of the Interface Between Vedic Thoughts and Modern Physics with Reference to Creation of the Universe. Silchar: Assam University, Degree Of Doctor, 2007.
Doniger, Wendy. Hindu Myths. London: Penguin Books, 1975.
Doniger, Wendy. Hindu Myths. England: Penguin Classic, 1975.
Dwivedi, Amitabh Vikram. “Naraka”. Hinduism and Tribal Religions. ed. Pankaj Jain vd. 1-4. Encyclopedia of Indian Religions. Dordrecht: Springer Netherlands, 2018. https://doi.org/10.1007/978-94-024-1036-5_556-1
Dwivedi, Amitabh Vikram. “Svarga”. Hinduism and Tribal Religions. ed. Pankaj Jain vd. 1-2. Encyclopedia of Indian Religions. Dordrecht: Springer Netherlands, 2018. https://doi.org/10.1007/978-94-024-1036-5_556-1
The Satapatha-Brahmana According to the Text of the Madhyandina School: Kanda VIII-X. çev. Julius Eggeling. thk. F. Max Müller. Oxford: Clarendon Press, 1897.
The Satapatha-Brahmana According to the Text of the Madhyandina School: Kanda V-VII. çev. Julius Eggeling. thk. F. Max Müller. Oxford: Clarendon Press, 1894.
Eliade, Mircea. Dinsel İnançlar ve Düşünceler Tarihi. çev. Ali Berktay. İstanbul: Kabalcı Yayınevi, 2. Basım, ts.
Eliade, Mircea. Kutsal ve Kutsal-Dışı. çev. Ali Berktay. İstanbul: Alfa Mitoloji, 2017.
Eliade, Mircea. Mitlerin Özellikleri. İstanbul: Alfa Mitoloji, Melisa Matbaacılık., 2016.
Ferrari, Fabrizio M. - Greenberg, Yudit Kornberg. “Death in Hindusim”. Encyclopedia of Love in World Religions. 1/147-148. Santa Barbara, California: ABC-CLIO, 2008.
Filippi, Gian Giuseppe. Mrtyu: Concept of Death in Indian Traditions. çev. Antonio Rigopoulos. New Delhi: D.K. Printworld, 1996.
Firth, Shirley. “End-of-life: A Hindu view”. Lancet 366/ (01 Ağustos 2005), 682-686. https://doi.org/10.1016/S0140-6736(05)67141-3
Gonda, Jan. Prajapati and the Year. Amsterdam, Oxford, New York: North-Holland Publishing Company, 1984.
Goyal, Amit. “Age of Universe According to Vedas”. 15 Nisan 2006. Erişim 08 Kasım 2021. https://www.cs.ubc.ca/~goyal/age_of_universe.php
Güngör, Ali İsra - Kutlutürk, Cemil. “Upanişadların Temel Kavramları, Getirdiği Yeni Yaklaşımlar ve Hint Dinî ve Felsefî Dünyasına Katkıları” 12/35 (2009), 31-46.
“Liberation”. Brill’s Encyclopedia of Hinduism. ed. Knut Axel Jacobsen. 788-792. Leiden: Brill Academic Publishers, 2010.
Jones, Constance A. - Ryan, James D. Encyclopedia of Hinduism. New York: Facts On File, 2007.
Karaali, Rukiye. Hint Kökenli Dinlerde Kurtuluş Anlayışı. Ankara: Ankara, Yüksek Lisans, 2008.
Bhagavadgita. çev. Korhan Kaya. Ankara: Dost, 3. Basım, 2011.
Bhagavadgita: Hinduların Kutsal Kitabı. çev. Korhan Kaya. Ankara: Dost Kitabevi, 2001.
Upanishadlar. çev. Korhan Kaya. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 1. Basım, 2008.
Klostermaier, Klaus K. A Concise Encyclopedia of Hinduism. Oxford: Oneworld Publications, 2. Basım, 2003.
Konarde, Pradnya. Evolution of Matsya : A Study. Pune: Tilak Maharashtra Vidyapeeth, 2010.
Kramer, Kenneth Paul. The Sacred Art of Dying: How World Religions Understand Death. Mahwah, New Jersey: Paulist Press, 1988.
Krishnananda, Swami. Brihadaranyaka Upanishad. Sivananda Ashram, Rishikesh: The Divine Life Society, E-Books., ts. https://www.swami-krishnananda.org/brdup/brhad_I-02.html
Krishnananda, Swami. The Essence of The Brihadaranyaka Upanishad. Sivananda Ashram, Rishikesh: The Divine Life Society, E-Books., 1977. https://www.swami-krishnananda.org/brdup/brhad_I-02.html
Krishnananda, Swami. The Secret of the Katha Upanishad. Sivananda Ashram, Rishikesh: The Divine Life Society, E-Books., 1977. https://www.swami-krishnananda.org/brdup/brhad_I-02.html
Kulkarni, M. B. Brahmanic Mythology: A Study Besed on Six Important Brahmanas. Cass, Poona: The University of Poona, Ph. D. In Sanskrit, 1973. http://lib.unipune.ac.in:8080/xmlui/handle/123456789/2403
Kutlutürk, Cemil. “Hinduizm’de Cenaze Törenleri (Antyeşti Samskara)”. e-Şarkiyat İlmi Araştırmalar Dergisi (Journal of Oriental Scientific Researc) 8/1 (2016), 177-196.
The Sacred Books of East, The Upanishads. çev. F. Max Müller. Oxford: At The Clarendon Press, 1884.
Obeyesekere, Gananath. “The Rebirth Eschatology and Its Transformations: A Contribution to the Sociology of Early Buddhism”. Karma and Rebirth in the Classsical Indian Traditions. ed. Wendy Oflaherty Doniger. 137-164. Berkeley, Los Angeles, London.: University of California Press, 1980.
The Complete Mahabharata: Drona Parva. çev. S. B. Pillay. thk. Ramesh Menon. New Delhi: Rupa, 2014.
Rajvanshi, Anil K. Nature of Human Thought. India: Nari, 2010.
Samarth, Aditi G. The Survival of Hindu Cremation Myths and Rituals in 21st Century Practice: Three Contemporary Case Study. The University of Texas, 2018.
Samarth, Aditi G. The Survival of Hindu Cremation Myths and Rituals in 21st Century Practice: Three Cotemporary Case Study. The University of Texas at Dallas, 2018.
Singh, Nagendra Kr. Vedic Mythology. New Delhi: S.B. Nangia A.P.H. Publishing Corporation, 1997.
Sivananda, Sri Swami. What Becomes After Death? Tehri Garhwal, India: The Divine Life Society, WWW Edition., 1999.
Wilkins, W. J. Hindu Mythology Vedic and Puranic. Calcutta, London: Thacker, Spink & Company, 1900.
Williams, George M. Handbook of Hindu Mythology. California: ABC-CLIO, 2003.
Yitik, Ali İhsan. Doğu Dinleri. İstanbul: İsam Yayıncılık, 2014.
Yitik, Ali İhsan. Hint Kökenli Dinlerde Karma İnancının Tenasüh İnancıyla İlişkisi. İstanbul: Ruh ve Madde Yayınları, 1996.
Yitik, Ali İhsan - Arslan, Hammet. “Vedalar ve Kaynağı Üzerine”. Milel ve Nihal 8/1 (2011), 225-250.
Zimmer, Heinrich. Hint Sanatı ve Uygarlığında Mitler ve Simgeler. ed. Josebh Campbell. çev. Gül Çağalı Güven. İstanbul: Kabalcı Yayınevi, 1. Basım, 2004.
Bhagavad-Gītā: As It Is Complete Edition. New York: Collier Books, 1972.
“Funeral Rites Across Different Cultures”. Юго-Западный государственный университет. Юго-Западный государственный университет. https://swsu.ru/sbornik-statey/pdf/09_Funeral_Rites_across_Different_Cultures.pdf
Hindu Funeral Rites and Rituals. London: Shree Kutch Satsang Swaminarayan Temple (Mandir), 2006.
Hinduism: Grade 12 World of Religions: A Canadian Perspective. Manitoba, Canada: Manitoba Education, 2019.
“Manu Smriti Sanskrit Text With English Translation”. Erişim 07 Kasım 2021. https://www.academia.edu/31478379/Manu_Smriti_Sanskrit_Text_With_English_Translation
Learn Sanskrit.cc. “Marana: Sanskrit Dictionary for Spoken Sanskrit”. Erişim 29 Ekim 2021. https://www.learnsanskrit.cc/index.php?mode=3&direct=se&script=hk&tran_input=maram
Sanskrit Dictionary.org. “Mrtyu: English Translation of the Sanskrit Word”. Erişim 29 Ekim 2021. https://sanskritdictionary.org/mrtyu
Learn Sanskrit.cc. “Mrtyu: Sanskrit Dictionary for Spoken Sanskrit”. Erişim 29 Ekim 2021. https://www.learnsanskrit.cc/index.php?mode=3&direct=se&script=hk&tran_input=mRtyu
“The Puranas”. Dharmic Scriptures Team, 2002. Dharmic Scriptures Team.
The Vedas: An English-only, indexed version of the 4 Veda Samhitas in one document. Dharmic Scriptures Team, 2002. https://zelalemkibret.files.wordpress.com/2012/03/the-4-vedas.pdf