HZ. PEYGAMBER DÖNEMİNDE BEYTÜLMAL

Hz. Peygamber'in Mekke'den Medine'ye hicretinden sonra Medine'de yeni bir dönem başlamıştır. Medine’de başta muhacirler olmak üzere Müslümanların bu yeni dönemde ekonomik sıkıntılar çektiği bilinmektedir. Allah Resulü, maddi durumları iyi olan Müslümanların fakirlere yardımda bulunmaları için teşvik etmiştir. İlk dönemde isteğe bağlı olan bu yardımlaşma; sadaka-ı fıtır, kurban kesmek ve zekâtın farz kılınması ile birlikte dini vecibe haline gelmiştir. Allah Resulü, hicretin 9. yılında zekâtları toplamak amacıyla bazı amilleri görevlendirmiştir. Öte yandan yapılan savaşlarda Müslümanların eline ganimet malları geçmiştir. Aynı şekilde gayrimüslimlerden cizye ve fey alınmaya başlanmıştır. Müslümanlardan alınan zekâtlar ile gayrimüslimlerden alınan ganimetlerin beşte biri olan humus ile cizye vergileri, bekletilmeden ihtiyaç sahiplerine dağıtılmıştır. Bununla birlikte zaman zaman artan bazı mallar da olmuştur. Bu malların ihtiyaç sahiplerine dağıtılmadan önce belli bir yerde muhafaza edilmesi gerekiyordu. İşte bu amaçla bazı yerlerin bu iş için tahsis edildiği görülmektedir. Mescid-i Nebevî'nin üst katında bir odanın bulunduğu ve artan malların buraya konulduğu bilinmektedir. Ayrıca Hz. Peygamber'in evi de bu amaçla kullanılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Peygamber, Beytülmal, Zekât, Cizye, Mescid

BEYTULMAL İN THE PERİOD OF THE PROPHET OF MUHAMMAD

After the Prophet's migration from Mecca to Medina, the foundations of a new state were laid in Medina. In this State, it is known that the Muslims suffered material difficulties in the first period. The Messenger of Allah encouraged the rich to help the poor. In the first period, this assistance, which was dependent on demand, started to become compulsory with the assumption of zakat. For this purpose, the Messenger of Allah appointed some officers to gather the zakat. On the other hand, in some of the battles, booty stuff had been obtained by Muslims.In the same way, incomes such as fey and cizye also began to be taken from non-Muslims. Zakat is taken from the Muslims and humus and jizya taxes which the fifth of the spoils taken from non-Muslims, were distributed to those in need. Nevertheless, occasionally some goods had remained. Those remaining goods had to be kept in a certain place in order to be distributed to the needy. For this purpose, it is known that some places are allocated for this work. It has been reported that there was a room on the upper floor of the Masjid-i Nebi and the remaining goods were placed there. However, the Prophet's house is also known to serve for this purpose.

Keywords:

Prophet, Beytulmal, Zakat, Jezze, Masjid.,

PDF

___

KUR'AN-I KERİMADLAN, Atia, "Müessesetu Beytü'l-Mal fi'n-Nizami'l-İslamiyye", Siirt Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Siirt.AHMET CEVDET PAŞA, Peygamberler Kıssaları ve İslam Tarihi, İsmail Şen (Sadeleştiren ve Yayına Hazırlayan), Gündüz Yayınları, Ankara, 1996. AKTAN, Hamza, "Define", Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, TDV Yayınları, İstanbul, 1994.ALGÜL, Hüseyin, İslam Tarihi, Emir Yayınları, Bursa, 2018.APAK, Adem, İslam Siyaset Geleneğinde Amr b. el-Âs, Ankara Okulu Yayınları, Ankara, 2001.APAYDIN, H. Yunus, "Humus", Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, TDV Yayınları, İstanbul.ATÇEKEN, İsmail Hakkı, "Asr-ı Daâdet'te Yahudilerle İlişkilere Genel bir bakış", Peygamberimiz Hz. Muhammed, Diyanet İlmi Dergi, Ankara, 2003.AVCI, Casim, "Kureyza", Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, TDV Yayınları, İstanbul, 2002.BELÂZURÎ, Ahmed b. Yahya b. Câbir b. Davud, (279/892), Ensâbu'l-Eşrâf, Dâru'l-Fikr, Beyrut, 1996.__________ Fütûhu'l-Büldân, Mektebetü'l-Meârif, Beyrut, 1987.BUHÂRÎ, Ebû Abdullah Muhammed b. İsmail, (256/870) Sahîhu'l-Buhârî, Dâru İbn Kesîr, Beyrut, 2003. DEMİRCAN, Adnan (Ed.), Asr-ı Saadet Dünyasında Diğer İnanç Mensuplarıyla İlişkiler, Siyer Yayınları, İstanbul, 2016.DUMLU, Emrullah, İslam'ın İlk Dönemlerindeki Uygulamalar Ekseninde Kamusal Bir Gelir Olarak Zekât, Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Erzurum, 2010.EBÛ DÂVUD, Süleyman b. Eş'as es-Sicistâni el-Ezdî (224/888), Sunenu'u Ebî Dâvud Dâru'r-Risâleti'l-Âlemiyye, Beyrut, 2009.EBÛ UBEYD, Kasım b. Sellam, (224/838), Kitabü'l-Emval, Thk, Dr. Muhammed Ammare, Darü'ş-Şuruk, Beyrut, 1989.EBU ZEHRA, Muhammed, İslâmda Sosyal Dayanışma, Ethem Ruhi Fığlalı-Osman Eskicioğlu (Çev.), Yağmur Yayınları, İstanbul, 1976.ERKAL, Mehmet, "Amil", Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, TDV Yayınları, İstanbul, 1991.FAYDA, Fayda, "Hz. Ömer Devri", Doğuştan Günümüze Büyük İslam Tarihi, Çağ Yayınları, İstanbul, 1986.GÜZEL, Ahmet, Hulefâ-i Râşidin Döneminde İdarî Yapı, Nüve Kültür Merkezi Yayınları, İstanbul, 2011.HABİBUR RAHMAN, "Bayt al-Maland Its Role In Economıc Development: A Contemporary Study" Turkish Journal of Islamic Economics, 2015, Vol. 2, p. 23.HAMEVÎ, Ebu Abdullah Yâkût b. Abdillah (626/1229), Mu'cemü'l-Buldân, Dâru's-Sadr, Beyrut, 1977.HAMİDULLAH, Muhammed, İslam Peygamberi, Cev. Mehmet Yazgan, Beyan Yayınları, İstanbul, 2017. __________ "Huneyn Fazvesi", Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul, 1998.__________ Allah'ın Elçisi Hz. Muhammed, Ülkü Zeynep Babacan (Çev.), Beyan Yayınları, İstanbul, 2017, s. 133.__________ el-Vesâiku's-Siyâsiyye, Vecdi Akyüz (çev.), Kitabevi, İstanbul, 1997. __________ İslam'a Genel Bir Bakış, Sinan Edegil (Çev.), Beyan Yayınları, İstanbul, 2017, s. 76.__________ İslam'ın Doğuşu, Murat Çiftkaya (çev.), Beyan Yayınları, İstanbul, 2015, s. 309.İBN EBİ ŞEYBE, Ebu Bekir Abdullah b. Muhammed b. İbrahin b. Osmân (235/849, el-Musannef, Dâru't-Tâc, Riyad, 1989. İBN HABÎB, Ebû Ca'fer Muhammed, (245/859), Kitâbu'l-Muhabber, Dâru'l-A'fâku'l-Cedide, Beyrut, 2009.İBN HAZM, Ebu Muhammed Ali b. Ahmed b. Sâid el-Endülisî, (456/1064), Cevâmiu's-Sîretu'n-Nebeviyye, Dâru'l-Kutubu'l-İlmiyye, Beyrut, 2002. İBN HİŞAM, Ebû Muhammed Cemâlüddîn Abdulmelik (218/833) es-Sîretu'n-Nebeviyye, Dâru'l-Kitabu'l-Arabî, Beyrut, 1990, c. 4, s. 242-243.İBN İSHÂK Muhammed b. Yesâr, (151/768), Sîretu İbn İshâk, Thk., Muhammed Hamidullah, İdâretu'n-Neşr, Konya, 1981.İBN KAYYİM EL-CEVZİYYE, Muhammed b. Bekir b. Eyyub b. Sa'd Şemsuddin, (751/1350), Ahkâmu Ehli'z-Zimme, Rimâdî li'n-Neşr, Demam, 1997.___________ Zâdu'l-Meâd fi Hedyi Hayri'l-İbâd, Müessesetu'r-Risale, Beyrut, 1994.İBN KESÎR, Ebu'l-Fida İsmail b. Ömer (774/1372), el-Bidâye ve'n-Nihâye, Mektebetu'l-Maârif, Beyrut 1990.İBN MÂCE, Ebû Abdillah, Muhammed b. Yezîd el-Kazvînî (273/886), Sünenu İbn Mâce Mektebeu'l-Mârif, Riyad, Tarih yok, İBN ŞEBBE, Ebu Zeyd Ömer (262/876), Târîhu'l-Medineti'l-Münevvere, Thk., Muhammed Şeltût, Cidde, H. 1399.İBN ZENCEVEYH, Humeyd, (251/861), Kitâbu'l-Emval, Thk., Şâkir Zîb Feyyâz, Riyad, 1986.İBNÜ'L-ESÎR, İzzuddin Ebü'l Hasan Ali b. Muhammed (630/1232), el-Kâmil fi't-Târih, Thk., Ebi'l-Fida Abdullah Kadı, Darü'l Kütübü'l Alemiyye, Beyrut, 1987.__________ Usdu'l-Ğâbe fi Ma'rifeti's-Sahâbe, Dâru İnb Hazm, Beyrut, 2012.İNB HANBEL, Ahmed b. Muhammed, (241/855) Musned, Thk., Ahmed Muhammed Şakir, Dâru'l-Hadis, Kâhire, 1995. KALKAŞENDÎ, Ebu'-Abbas Ahmed, Kitabu Subhu'l-A'şâ, Dâru'l-Kutu'l-Hîdîviyye, Kâhire, 1914.KALLEK, Cengiz, Hz. Peygamber Döneminde Devlet ve Piyasa, Bilim ve Kültür Sanat Vakfı, İstanbul, 1992.KAZVÎNÎ, Ebû Abdillah, Muhammed b. Yezîd (273/886), Sünenu İbn Mâce Mektebeu'l-Mârif, Riyad, Tarih yok, "İkametu's-Sala", 18.KETTÂNÎ, Muhammed Abdulhay, (V. 1962), et-Teratibu'l-İdâriyye, Darü'l-Erkam b. Ebi'l-Erkam, Beyrut, Tarih yok.KISTER, M. J., İlk Dönem İslam Tarihi üzerine Makaleler, Ankara Okulu Yayınları, Ankara, 2014.KUDÂT, Zekeriyya Muhammed, "Hz. Peygamber Döneminde Beytülmal", Mehmet Nuri Güler (Çev.), Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Şanlıurfa, 1996.MAKRİZÎ, Takıyyuddîn Ahmed b. Ali b. Abdulkadir Muhammed (845/1444), İmtâu'l-Esmâ', Thk, Muhammed Abdulhamid en-Numeysî, Daru'l-Kutubi'l-İlmiyye, Beyrut, 1999.MALİK B. ENES, el-Muvatta, Dâru Ahyâu't-Turâsu'l-Arabî, Beyrut, 1985. MUSLİM,Ebu'l Huseyn el-Haccâc el-Kuşeyrî en-Nîsâbûrî, (261/874) Sahîh'u-Muslim, Dâr'u-Taybe, Riyad, 2006. Zekat, 51.NEDVİ, Muinüddin Ahmed-Said Salih Ansari, Asrı Saadet, Ali Genceli (Çev.), Şamil Yayınları, İstanbul, 1985.NESÂÎ, Ebu Abdurrahman Ahmed b. Şuayb b. Ali, (303/915), Sünen, Beytu'l-Efkâri'l-Duveliyye, Amman, Tarih yok.ÖMERÎ, Abdulaziz b. İbrahim, el-Vilayetu ala'l-Buldan fi Asri'l-Hulafâi'r-Raşidîn, Dâru İşbiliyâ, Riyad, 2001.ÖZDEMİR, Mehmet Nadir, Hz. Peygamber Döneminde Ganimet Uygulamaları, Otto Yayınları, Ankara 2016.REŞİD, Abdullah, İslam'da Ordu ve Komutan, Enver Günenç-Seraceddin Emre (Çev.), Şule Yayınları, Ekim, 1992. ŞAFİİ, Ebu Abdullah Muhammed b. İdrîs (204/820), el-Müsned, Daru'l-Kutubi'l-İlmiyye, Beyrut, H. 1400.ŞAKİR, Mahmud, Hz. Adem'den Bugüne İslam Tarihi, Ferit Aydın (Çev.), Kahraman Yayınları, İstanbul, 2004. ŞEVKÂNÎ, Muhammed b. Ali b. Muhammed b. Abdullah, (1250/1834), Neylu'l-Evtâr, Dâru'l-Hadîs, Mısır, 1993. ŞİBLİ NUMANİ, Bütün Yönleriyle Hz. Ömer ve Devlet İdaresi, Talip Yaşar Alp (Çev.), Mahya Yayınları, İstanbul, 2015.ŞULUL Kasım, İlk Kaynaklara Göre Hz. Peygamber Devri Kronolojisi, İnsan Yayınları, İstanbul, 2014.__________ "Hz. Peygamber'in Aile Reisi Olarak Geçim Vasıtaları", Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Şanlıurfa, 2009.TABERÎ, Ebu Ca'fer Muhammed b. Cerîr (310/922), Târîhu'r-Rusûl ve'l-Mulûk, Thk., Muhammed Ebû'l-Fadl İbrahim, Dâru'l-Meârif, Kâhire, Tarih Yok.TİRMİZÎ, Ebû Îsâ Muhammed b. Îsâ, (279/892), el-Câmiu'l-Kebîr, Dâru'l-Garbu'l-İslâm, Beyrut, 1996. TUĞ, Salih, İslam Vergi Hukukunun Ortaya Çıkışı, Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, İstanbul, 1984.VÂKİDÎ, Ebu Abdillah Muhammed b. Ömer Vakid, (207/823), Futuhu'ş-Şam, Darü'l-Kitabü'l-İlmiye, Beyrut, 1997.__________ Kitâbu'l-Meğâzi, Dâru'l-A'lemî, Beyrut, 1989, c. 1, s. 17, 18.YAHYA B. ÂDEM Kureyşî, (203/811) Kitâbü'l-Harâc, Darü'l-Şuruk, Kâhire, 1987.YAVUZ, Ayşe, Hz. Peygamber'in Zekât Memuru Olarak Görevlendirdiği Sahabeler, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya, 2011.YAZICI, Şehba, Hz. Peygamber ve Hulefâyi Raşidîn Dönemlerinden Âmillik, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Harran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Şanlıurfa, 2015.YENİÇERİ, Celal, İslam'da Devlet Bütçesi, Şamil Yayınevi, İstanbul, 1984, s. 46.__________ Peygamber, Devlet Başkanı ve Aile Reisi Hzç Muhammed Yaşadığı ve Yön Verdiği Hayat, Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, İstanbul, 2015.ZEYDAN, Corci, İslam Uygarlıkları Tarihi, Necdet Gök (Çev.), İletişim Yayınları, İstanbul, 2012. ZÜHRÎ, Muhammed b. Sa'd b. Menî (230/845), Kitâbü't-Tabakâti'l-Kebîr, Thk., Ali Muhammed Ömer, Mektebetü'l-Hâncî, Kâhire, 2001.