20782

HABER SÖYLEMİNDE TÜRKİYE – KUZEY IRAK İLİŞKİLERİ: KUZEY IRAK REFERANDUM SÜRECİ: SABAH VE RUDAW GAZETESİ ÖRNEĞİ

Bu çalışma, 25 Eylül 2017 tarihinde Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY)’nde yapılan bağımsızlık referandumunun Türk ve Kürt basınındaki yansımalarını, referanduma ilişkin haberlerde yer alan söylemlerin incelenmesini hedeflemiştir. Çalışmada, Türkiye basınından Sabah gazetesi ile Kürt Bölgesel Yönetiminden Rudaw gazetesinin 23 – 27 Eylül 2017 tarihlerinde referanduma ilişkin yer alan internet sayfası haberleri incelenmiştir. Bu bağlamda çalışma, referandum sürecinin her iki ülke basınında ne şekilde haberleştirildiğine odaklanmaktadır. Çalışmada, Teun Van Dijk’in eleştirel söylem analizi yöntemi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda elde edilen bulgularda, Sabah ve Rudaw gazetesinin kendi ülke iktidarının egemen ideolojisini dile getirdiği saptanmıştır. Gazetelerin haberleri kendi ideolojik çerçeveleri ile değerlendirerek farklı gerçeklikler oluşturduğu gözlenmiştir. Bu gerçekliklerin de haber metinlerindeki başlık, kelime seçimi ve olay taraflarının değerlendirmeleri ile sağlandığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Türkiye, Kuzey Irak, Referandum, Haber söylemi

TURKEY – NORTHERN IRAQ RELATİONS IN NEWS DİSCOURSE: THE PROCESS OF NORTHERN IRAQ REFERANDUM

This study aims to investigate reflections of independence referendum made in Iraq Kurdish autonomous region in Turkish and Kurdish press and discourse take place about referandum in the news. The web site news related to referendum of Sabah the newspaper from Turkey and Rudaw the newspaper from Kurdish autonomous region has been examined between 23-27 September 2017 in the scope of the study. In this context, study focuses how independence referendum has been reported as news in the press of both country. Teun Van Dijk’s Critical Discourse Analysis methodology is used in the study. According to the results of the analysis, it has been determined that Sabah and Rudaw the newspapers, express the dominant ideology of their home country's power. It has been observed that the newspapers evaluate the news in the frame of their own ideology and create new realities. Furthermore these realities have been provided through the headlines, word choice and comments of the event parties of the news texts.

Keywords:

Turkey, Northern Iraq, Referandum, News discourse,

PDF

___

Althusser, Louis (2014). İdeoloji ve Devletin İdeolojik Aygıtları, Çev. A. Tümertekin. İstanbul: İthaki Yayınları.
Aslan, Kemal. (2004) Haber Nasıl Okunur: Haberde İdeoloji, Söylem, İstanbul: Anahtar Kitaplar.
Coward, Roseline ve Ellis John (1985). Dil ve Maddecilik, Çev. E. Tarım, İstanbul: İletişim Yayınları.
Çoban, Savaş (2013). Hegemonya Aracı ve İdeolojik Aygıt Olarak Medya, İstanbul: Parşömen Yayınları.
Dursun, Çiler (2013). İletişim Kuram Kritik, Ankara: İmge Kitabevi.
Dursun, Çiler (2003). “Haber ve Habercilik/Gazetecilik Üzerine Düşünmek”, Gazetecilik ve Habercilik Ed. S. Alankuş. İstanbul: IPS İletişim Vakfı Yayınları. 60-90.
Eaglaton, Terry (2011). İdeoloji, Çev. M. Özcan. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Emel Şerife Akca (2004) “1990 sonrası Türk Amerikan ilişkileri ve iki ülke basınında temsili: Karşılaştırmalı söylem çözümlemesi” Doktora tezi, İzmir: Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Fiske, John (2003). İletişim Çalışmalarına Giriş Çev. S. İrvan. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
Göker, Göksel ve Keskin, Savaş (2015). “Haber Medyası ve Mülteciler: Suriyeli Mültecilerin Türk Yazılı Basınındaki Temsili,” İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi: (41) 229.256.
Hall, Stuart (2014). “İdeoloji ve İletişim Kuramı” Medya, Kültür, Siyaset. Ed. S. İrvan, Ankara: Pharmakon Yayınları.
Hall, Stuart (2005). “Haber Fotoğraflarının Belirleyici Özellikleri” Çev. A. Bayraktaroğlu. Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, (21) 245-263.
Hall, Stuart (1999). “İdeolojinin Yeniden Keşfi: Medya Çalışmalarında Baskı Altında Tutulanın Geri Dönüşü,” Medya, İktidar, İdeoloji. Ed. M. Küçük, Ankara: Ark Yayınları. 77-126.
Ives, Peter (2011). Gramsci’de Dil ve Hegemonya, Çev. E. Ekici. İstanbul: Kalkedon Yayınları.
İnal, Ayşe (1996). Haberi Okumak, İstanbul: Temuçin Yayınları.
Marx, Karl ve Engels, Friedrich (2013). Alman İdeolojisi (Feuerbach) Çev. S. Belli. Ankara: Sol Yayınları.
Nick, Stevenson (2015). Medya Kültürleri, Çev. G. Orhon, Barış Engin Aksoy, Ankara: Ütopya Yayınevi.
Ongun, Ömer (2014). “Uluslararası Habercilik ve Söylem: Türkiye’deki Gazetelerin Suriye İç Savaşını Yansıtma Biçimleri,” İleti-ş-im Dergisi (20) 77-97.
Özer, Ömer (2011). Haber Söylem İdeoloji: Eleştirel Haber Çözümlemeleri, Konya: Literatürk.
Portelli, Hugues (1982). Gramsci ve Tarihsel Blok, Çev. K. Somer. Ankara: Savaş Yayınları.
Poyraz, Bedriye (2002). Haber ve Haber Programlarında ideoloji ve Gerçeklik. Ankara: Ütopya Yayınevi.
Sözen, Edibe (1999). Söylem: Belirsizlik, Mübadele, Bilgi/Güç ve Refleksivite, İstanbul: Paradigma Yayınları.
Sancar, Serpil (2014). İdeolojinin Serüveni: Yanlış Bilinç ve Hegemonyadan Söyleme, Ankara: İmge Kitabevi.
Theodor W. Adorno (2007) Kültür Endüstrisi ve Kültür Yönetimi Çev. N. Ülner. Mustafa Tüzel, Elçin Gen İstanbul: İletişim Yayınları.
Van Dijk, Teun (2015). “Söylem ve İdeoloji: Çok Alanlı Bir Yaklaşım,” Söylem ve İdeoloji. Ed. B. Çoban, Z. Özarslan. İstanbul: Su Yayınları. 15-100.
Van Dijk, Teun (1999). “Söylemin Yapıları ve İktidarın Yapıları,” Medya, İktidar, İdeoloji. Ed. M. Küçük, Ankara: Ark Yayınları. 331-398.
Van Dijk, Teun (1998) “Opinion and Ideologies in the Press,” Approaches to Media Discourse Ed. A. Bell ve P. Garrett. Oxford: Blackwell Publishers. http://www.discourses.org/OldArticles/Opinions%20and%20Ideologies%20in%20the%20Press.pdf
Van Dijk, Teun. (2000). “New(s) Racism: A discourse analytical approach,” Ethnic minorities and the media, Ed. S. Cottle, Maidenhead: Open University Press. 33-51.
Yaylagül, Levent (2010) Kitle İletişim Kuramları: Egemen ve Eleştirel Yaklaşımlar Ankara: Dipnot.
http://www.sabah.com.tr, 1 Ocak 2018 tarihinde erişildi
http://www.rudaw.net/turkish, 20 Aralık 2017 tarihinde erişildi