مدى تساهل الحاكم دارسة تطبيقية حول الأحاديث التي صححها الحاكم وحكم عليها الذهبي بالوضع

.Müellifler hadislerin sahih veya zayıf olması hususunda farklı düşünmüşlerdir. Zehebî, İbn Hacer v. b. muhaddisler cerh, ta’dil, sahih ve zayıf kabul etme konusunda hadisçileri üç kısma ayırmışlardır: Birincisi müteşeddidlerdir, Onlar Ebî Hâtim ve İbn Maîn vb. gibi bir veya iki hatası sebebiyle râvilerin zayıflığına hükmedenlerdir. Onlar zayıflıklarını araştırmakla birlikte öncelikle râvileri güvenilir olarak kabul ediyorlar. İkincisi de mutedillerdir: Onlar Buhârî ve Ebû Zur’a vb. gibiler olup râvilerin sahih ve zayıf hadislerini Kabul ederler. Üçüncüsü ise mütesâhillerdir. Onlar Tirmzî, İbn Hıbbân vb. gibi. Râvilerin zayıf rivayetlerini Kabul ederler, güveliri oldukları durumları da araştırırlar. İmam Hâkim sahih ve zayıf kabul etme konusunda mütesâhillerden biridir. Âlimler onun Müstedrek’inde mütesâhil olduğu konusunda ittifak etmiştir. İbnu’s-Salâh onunla ilgili şöyle değerlendirme yapmaktadır: "O sahih hadisle ilgili şart koşmada son derece geniş bir yaklaşıma sahipken, kendisiyle hükmetme hususunda ise mütesâhildir. " Nevevî ise onu şöyle değerlendirmedir: Hadis hâfızlar, Hâkim’in sahih Kabul etme hususunda mütesâhil olduğunda ittifak etmiştir. Âlimler, Hâkim’in Müstedrek’inde Sahih bulduğu hadislerin hükmü konusunda üç görüşe ayrıldılar: Bir kısmı Müstedrektedki hadislerin hepsini reddetti, bir kısmı mutlak olarak kabul etti, İbnu’s-Salâh gibi bir kısmı ise orta yolu benimsediler. İbnu’s-Salâh onunla ilgili şu değerlendirmeyi yapmaktadır: Onun hadisçiliği konusunda orta yolu benimsemek daha evlâdır. Zira onun sahih dediğine diğer imamlarda hiçbir değerlendirme bulamıyoruz. Bu yüzden sahih olarak kabul edilmese de hasen olarak kabul edilir. Zayıf olduğuna dair illet ortaya çıkmadıkça kendisiyle delil getirilir ve amel edilir. "Bu durum râvilerin cerh ve tadili hususundaki ihtilaflarından kaynaklanmaktadır". Hasen ve sahih hadisler veya hasan ve zayıf hadisler ya da zayıf ve daha zayıflar hadisler arasındaki tereddütlü ihtilaflar makbul kabul edilebilir. Ancak sahih hadisle mevzu hadis arasındaki ihtilaflar sahih ve zayıf dışında başka sonuçlara işaret etmektedir. Hakim hadis tenkidinde müsamahakarlığı ile bilindiği için Zehebi Hakimin kitabını incelemiş görüşlerinin bazısını onaylamış bazısını da kabul etmemiştir. Yani o hadislerden bir kısmını Hakim sahih bulduğu halde Zehebi mevzu olduğuna karar vermiştir. Tabii ki, aralarındaki bu keskin ihtilafın önemli sonuçları vardır. Biz bu hadisleri inceleyerek Hakim’in ne kadar toleranslı olduğunu ve aynı şekilde Zehebi’nin hadis ilminde derinleşmeden önceki zamanlarda Kitabu’l-Müstedrek hakkındaki sözlerinin ne kadar sıhhatli olduğunu öğreniyoruz.

Anahtar Kelimeler:

el-Hâkim, ez-Zehebî, Mevzu, Sahih, Senet

SCOPE OF INDULGENCE OF İMAM ALHAKEM AN APPLIED STUDY ON HADIS ACCEPTED BY ALHAKEM, AND REJECTED BY ALZAHABI

discourses disagrees about correcting the (hadieeth);and declining conform they in remixing and (tagrieh) the tellers,ibn zahabi and ibn Hajar and another dichotomies the hadieeth I remixing and tagrieh and corrected and declining to three sections; one department: puritans the declining of teller for one mistAke or 2mistKes like ago hatred, ibn Maine and another these accept these documenting and castigate these declining. Department: moderates in there like(albokhari and abo zara);and another they accept there documenting and declining, 3 department the permissivers, like (aLtermizy and ibn haban) and another, they accept there declining and vestigAte there documenting like (imam alhakem),the Islam scientists agree about there permissive in his book (almostadrek). Ibn alssalaH said: (he's step's so wide) in dissected alssHih ,permissive in judge ships in hadieeth and alnWawi said; the keepers agree about ibn Hakkem is permissive in corrected... ,The Islam scientists are disagree about govern the hadieeth that ibn hakkem is corrected there in almostadrek for 3 barges: some one now disagree all of hadieeth in aLmostadrek and some one how accept all of hadieeth and some one how stand in middle way, like ibn sallah;he said: the better we make an middle way and we say when we judge about correct hadieeth almostadrek and we don't find it in another scientists if it isn't right we will judge it is an well and we work about this hadieeth if it is'nt appear in this hadieeth one sick ,incumbent, and the hesitant difference between al-Hasan and al-Saheeh or between al-Hasan and the weak or between the weak and the most weak after it is accepted. The difference between the correct and the subject، this difference may indicate the results other than the correction and the weak، and because the governor is known to indulge the golden Imam commented on his ruling، and agreed in some of the contrary in many Among these are the ahaadeeth which the ruling of the ruler corrected and ruled by al-Zahabi in the situation. This vast discrepancy and the great difference between them are important signs and results. If we achieve them، we know the extent of the ruler's leniency. We also point out the validity of the saying that al-Dhahabi commented on al-Mustadriq's book in its early stages.

Keywords:

el-Hakim, ez-Zehebi, theme, true, attribution,

PDF

___

AHMED B. AMR BEZZAR, Müsnedü'l-Bezzar, Mektebetü’l-Ulum ve’l-Hikem, Medine-i Münevvere, 1988. Ahmed b. Hasan el-Beyhakî, Ma’rifetü’s-Sünen ve’l-Âsâr, Câmiatü’d-Dirâsetü’l-İslâmiyye, pakistan, 1991. ED-DÂRAKUTNÎ, Ali b. Amr ebu’l-Hasan, Sünenü’d-Dârakutnî, Dârü’l-Marife, Beyrut, 1966. EL-BAĞDÂDÎ, Ali b. el-Ca’d, Müsned ebî’l-Ca’d, Müessesetü Nâdir, Beyrut, 1990. EL-BAĞDÂDÎ, Ebû Bekr Ahmed b. Alî b. Sâbit, Târîhu Bağdâd, Darü’l-Kutubu’l-İlmiyye, Beyrut, 1417. EL-BEYHÂKÎ, Ahmet b. Hüseyin, Şa’bu’l-Îmân, Mektebetü 'r-Rüşdü’r-Riyâd, 2003. EL-BEYHÂKÎ, Delailü’n-Nübüvve, Darü’l-Kutubu’l-İlmiyye, Beyrut. EL-BUHÂRÎ,Muhammed b. İsmail, Tarîhü’l-Kebîr, Darü’l-Maarifi’l-Osmaniyye, Haydar Âbâd el-Hindî,1952. EL-BÛSÎRÎ, Ahmed b. ebî Bekr, Misbâhu’z-Züccâce, Daru’l-Arabiyye, Beyrut, 1403. EL-BÜSTÎ, Muhammed b. Hayyân ibn ebî Hâtim, el-Mecrûheyn mine’l-Muhdisîn ve’d-Duefa’ ve’l-Metrûkîn, Darü’l-Vaî, Halep, 1396. EL-BÜSTÎ, Muhammed ibn. Hübbân ebû Hâtim, es-Sekât, Dairetü’l-Maarifi’l-Osmaniyye, Hindistan, 1973. EL-CEVZÎ, Abdurrahman b. Ali ibn, Duefau’l-Metrûkîn, İdaretü’l-Ulûmu’l-Eseriyye, C. II, Faysal Âbâd, Pakistan, 1981. EL-CEVZÎ, Abdurrahman b. Ali, (Nşr) Muhammed Abdu’l-Hasan, el-Mevdûât, Sâhibü’l-Mektebeti’s-Selefiyye, Medine-i Münevvere, 1966. EL-CÜRCÂNÎ, Abdullah b. Adî, el-Kâmil fî Duefâi’r-Ricâl, Daru’l-Fikr, Beyrut, 1988. EL-ESKALANÎ, Ahmed b. Ali ibn hacer, Lisânu’l-Mîzân, Mektebetü’l-Matbuât el-İslâmiyye,2002. EL-HALÎLÎ, Halîl b. Abdullah, el-İrşâd fî Ma’rifeti Ulemai’l-Hadîs, Mektebetü’r-Rüşd, Riyâd, 1409. EL-HEYSEMÎ, Ali b. ebî Bekir, Mucmeu’z-Zevâid, Daru’l-Me’mûn li’t-Turâs, Byrut 2015. EL-İSFAHÂNÎ, Ahmed b. Abdullah ebû Naîm, Fedâilu’l-Hulefâi’r-Râşidîn, Daru’l-Buharî, Medine-i Münevvere, 1997. EL-İSFAHÂNÎ, Ahmed b. Abdullah ebû Naîm, Ma’rifetü’s-Sehâbe, Daru’l-Vatani’r-Riyâd, 1988. EL-KAZVİNÎ, Muhammed b. Yezîd, Sünen ibnü Mâce, Dârü İhyâi’l-Kütübi’l-Arabiyye. EL-MAKDİSÎ, Muhammed b. Tahir, Zehîretü’l-Huffâz, Dârü’s-Selefi’r-Riyade, 1996. EL-MEZÎ,Yusuf ibn Abdurrahman, Tehzîbü’l-Kemâl, Müesssesetü’r-Risale, Beyrut, 1980. en-Nîşâbûrî, Muhammed b. Abdullah el-Hâkim, el-Medhal ilâ es-Sahîh, müessesetü’r-Risâle, Beyrut, 1404. ER-RÂZÎ, Temmâm b. Muhammed, Fevâidü ebî Temmâm, Mektebetü’r-Rüşd, Riyâd, 1412. ES-SİCİSTÂNÎ,Süleyman b. el-Eş’ab, Sünenü ebû Dâvud, Mektebetü’l-Asriyye, Beyrut. ES-SUYÛTÎ, Abdurrahman b. Ebî Bekr, el-Âlâi’l-Masnûa fî Ehâdîsi’l-Mevdûa, Darü’l-Kutubu’l-İlmiyye, Beyrut, 1996. ET-TABERÂNÎ, Süleyman b. Ahmet, el-Mu’cemu’l-Evsat, Daru’l-Harameyn, Kahire. ET-TABERÂNÎ,Süleyman b. Ahmet, el-Mu’cemu’l-Kebîr, Mektebetü ibn Teymiyye, Kahire. ET-TİRMİZÎ, Muhammed b. Îsâ, Sünenü’t-Tirmizî, Mektebeü ve matbaatüMustafa el-Bâbî el-Halebî el-Mısrî. EZ-ZEHEBÎ, Muhammed b. Ahmed, el-Muğni fi’d-Duefâ’, Daru İhyâi’t-Turâsi’l-İslâmiyye, Katar. EZ-ZEHEBÎ, Muhammed b. Ahmed, Mîzân el-İ’tidâl, Daru’l-Marife li’t-Tibâa ve’n-Neşr, Beyrut-Lübnan, 1963. EZ-ZEHEBÎ, Muhammed b. Ahmed, Siyerü Âlâmü’n-Nübela’, Darü’l-Hadîs, Kâhire, 2006. İBN ASÂKİR, Alî b. el-Hasen, Târîhu Medîneti Dımaşk, Dârü’l-fikir, 1995. İBN HACER EL-ASKALÂNÎ, Ahmed b. Ali, Tehzîbü’t-tehzîb, Matbaatü Dairetü’l-Maarifi’n-Nizâmiyyeti, Hindistan, 1317. İBN HACER, Ahmed b. Ali, Takrîbü’t-tezhîp, Dâruru’r-reşîd, Suriye,1986. İBN HANBEL, Ahmed b. Muhammed, Fedâilü’s-Sehâbe, Müessesetü’r-Risâle, Beyrut, 1983. İBN HANBEL,Ahmed b. Muhammed, Müsnedü Ahmet b. Hanbel, Darü’l-Hadîs, Kahire, 1995. İBN KESÎR, İsmail b. Ömer, el-Bidâye ve’n-Nihâye, Daru İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî, 1988. İBN KESÎR, İsmail b. Ömer, en-Nihâye, Daru’l-Ceyl, Beyrut, 1988. İBNÜ’L-ARABÎ, Ahmed b. Muhammed, Mu’cemü ibnü’l-Arabî, Darü ibn el-Cevzî, es-Suudiyye, 1997. İBNÜ’L-MAKRÎ, Muhammed b. İbrahim, el-Mu’cem, Mektebetü’r-Rüşd, Riyad, 1998. İBNÜ’L-MULAKKAN, Ömer b. Ali, Muhtasar Telhîs ez-Zehebî, Darü’l-Âsime, Riyad,1411. MUHAMMED B. ABDULLAH EL-HÂKİM, el-Müstedrek ale's-sahihayn, Darü’l-Kutubu’l-İlmiyye, Beyrut, 1990. MUHAMMED B. AMRU’L-AKÎLÎ, Duefau’l-Kebîr, Darü’l-Mektebetü’l-İlmiyye, Beyrut, 1984. ÖMER B. AHMED İBN ŞÂHÎN, Şerhü Mezâhib-i Ehli’s-Sünne, Müessesetü Kurtuba, 1995. Su'âlât İbni'l-Cüneyd li-Yahya b. Ma'în, Mektebetü'd-Dâr, Medine-i Münevvere, 1988. YAHYÂ B. MAÎN (Rivayetü’d-Devrî), Târihü ibn Maîn, Merkezü’l-Bahsü’l-İlmiyye, Kuveyt,1984.