YENİ RETORİKTE MUHATABIN MERKEZİYETÇİLİĞİ

Eski zamanlardan beri Arapça hitabet, herhangi bir konuşmacı tarafından konuşmasını diğerlerine aktarmak için eğitici ve yapıcı bir araç olarak düşünülmüştür. Bu aktarım ise belirli hedeflerle bağlantılıdır. Bu durum muhataba dayalı yeni bir hitabet anlayışının başlangıcı olmuştur. Breelmann’ın da açıkça belirttiği üzere; “ Eski hitabet anlayışından almamız gereken, hitabet düşünüldüğünde akla ilk gelen muhataptır. Zira yine her konuşma bir muhataba yöneltilir”. Bu görüş eski hitabet anlayışında bulunsa da yeni hitabet anlayışı, anlama eyleminin gerçekleşmesi için sembolleri dil vasıtasıyla çözmede sadece muhatabın rolüne bağlı kalmaz. Çünkü bir taraftan yorumlama eylemi ihmal edilirken diğer taraftan muhatap müspet bir rol yüklenir. Üstelik eski hitabet anlayışının şekillendirdiği role bağlı kalmaz, algılayabileceği her şeyi alır, düşünür, tartışır ve muhatap hitabeti şekillendirmede ortak bir rol oynar. Bu çalışmada ise bu eski hitabet anlayışının yeni hitabet anlayışına dönüşümünü ele aldık.

-

Since the ancient time, the Arabic speech has been considered as an instructive building tool sought by any speechifier to inform his speech to others; and it is related to specific goals. From this standpoint, it was the beginning of the new speech which made its basic subject “the receiver”. And it is clearly seen in Breelmann’s quotation: «What we must keep from the old speech is the idea of receiver that directly comes to the mind when thinking of speech, and because every speech is directed to a receiver».This idea can be found in the ancient speech, however, the new speech did not just depend on the role of the receiver in decoding the symbols by language so that the act of comprehension can be done; but yet it overpasses the act of interpretation on the one hand, and the receiver has gained a positive role on the other hand. Moreover, he does not stick to what was imagined by the old rhetoric speech, but receives what he can perceive, think of it, discusses it and shares the informer the production of the linguistic speech. Basically, this research has come to reveal the nature of this special shift in the field of this new rhetoric speech.

___

  • 1- Aristo, el-Hitâbe, tahkik Abdurrahman Bedevî, Vizâretu’s-sekâfe ve’l-irşâdi’lkavmî, 1959.
  • 2- İbnu’l-Mukaffa‘, el-Edebu’s-sagîr ve’l-edebu’l-kebîr, ve risâletu’s-sihafe, Yûsufab.Ebû Halefe, Beyrut, Menşûrât Mektebeti’l-beyân, üçüncü baskı, 1964.
  • 3- İbn Manzûr, Lisânu’l-’Ar
  • 4- Ebû Hilâl el-Askerî, es-Sınâ‘ateyni fi’l-kitâbe ve’ş-şi‘ir, tahkik Ali el-Bicâvî Muhammed Ebu’l-Fadl, Dımaşk, Dâru’l-fikri’l-‘Arabî, ikinci baskı, tarihsiz.
  • 5-el-Câhız, el-Beyân ve’t-tebyîn, tahkîk Abdusselâm Hârûn, el-Mektebetu’lMısriyye,cilt I.
  • 6- Sâmiye ed-Dirîdî, el-Hicâc Mefhûmehu ve Mecellâtuhû, Dirâsât nazariyye ve tatbîkiyye fi’l-belâgati’l-cedîde, Ürdün, ‘Âlemu’l-kutubi’l-hadîs.
  • 7- Cemîl Abdulmecîd, el-Belâğa ve’l-ittisâl, Mısır, Dâr Garîb, 2000. 8- Hasan A‘râb, el-Hicâc ve’l-istidlâli’l-hicâcî, ‘Anâsır İstiksâ Nazarî, Mecelle ‘Âlemu’l-fikr, c. 30, Eylül 2001.
  • 9- ‘Abdulhalîm b. ‘İsâ, el-Beyânu’l-hicâcî fî i‘câzi’l-Kur’âni’l-Kerîm sûretu’lEnbiyâ nemûzecen, Mecelletu’t-turâsi’l-‘arabî, Mecelletu’l-ittihâdi’l-‘âmme li’l-udebâ ve’l-kuttâbi’l-‘arab, Suriye, sene 23, sayı 102 , 2006.
  • 10- ‘Abdulazîz Şeref, Nemâzicu’l-ittisâl fi’l-funûn ve’l- i‘lâm, ve’t-ta‘lîm ve’l-idâre ve’l-a‘mâl, Mısır, ed-Dâru’l-Mısriyyeti’l-Lubnâniyye, tarihsiz
  • 11- ‘İsâ Şâhin, Hâsseti’s-sem‘, Amman, el-Muessesetu’l-‘Arabiyye li’d-dirâsât ve’n-neşr, 1986.
  • 12- Muhammed ‘Abdulmuttalib, el-Belâğa ve’l-Uslûbiyye, Mısır el-Heyetu’lMısriyye el-‘Âmme li’l-kuttâb, 1984.
  • 13- Muhammed Munîr Hicâb, Mahârâtu’l-ittisâl li’l-i‘lâmiyyîn ve’t-terbeviyyîn ve’d-du‘ât, Beyrut, Dâru’l-fecr li’n-neşr ve’t-tevzî
Şarkiyat Mecmuası-Cover
  • ISSN: 1307-5020
  • Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
  • Başlangıç: 1956
  • Yayıncı: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Şarkiyat Araştırma Merkezi
Sayıdaki Diğer Makaleler

Belagat İlmi'nin Standart Hale Gelen Düzenlenişi ve Es-Sekkakî'nin Miftahu'l-ulûm'u / The Canonical Formulation of '"Ilm al-Balaghah" and al-Sakkaki's "Miftah al-'Ulum"

Abdullah YILDIRIM

Frankofoninin Modern Cezayir Edebiyatındaki Rolü / Role of Francophone in Contemporary Algerian Literature

Ahmet CAN

Arap Dilini Anlama Ekseninde Meçhul Fiillerin Yeri ve Değerlendirilmesi / The Place and Evaluation of Passive Verbs in Understanding Arabic

Nusrettin BOLELLİ

Ortaçağ İspanyol Epik Edebiyatı Üzerinde Arap Edebiyatı Etkisi / The Influence of Arabic Literature on Medieval Spanish Epic Literature

María HORTA

Modern Irak Romanında Fuad et-Tekerlî ve El-lasu'al ve'l-lacevab Romanı Üzerine Bir İnceleme / An Analysis on Fuad al-Tekerlî in Modern Iraqi Novel and His Novel “El-lasu'al ve'l-lacevab”

Esmaeil MOHAMMADZADEH

ARAPÇA’DA VE İBRANİCE’DE LEFÎF FİİL MUKAYESELİ BİR ÇALIŞMA

ã‚mine Salih EZ-ZU'BÃŽ

İslamî Fetihten Emevî Döneminin Sonuna Kadar Diyar-ı Mudar (Harran Bölgesi)'da Arap Edebiyatı Çevresi /Arabic Literary Environment in Diyar-ı Mudar (Harran) from The Islamic Conquest to The End of The Umayyad Period

Ahmet ASLAN

YENİKAPI MEVLEVÎHÂNESİ SON ŞEYHİ ABDÜLBÂKÎ MEHMED BAYKARA DEDE’NİN ENFÂS-I BÂKÎ’DE BULUNAN FARSÇA ŞİİRLERİ

İbrahim KUNT

Belagat İlmi'nin Standart Hale Gelen Düzenlenişi ve Es-Sekkakî'nin Miftahu'l-ulûm'u / The Canonical Formulation of '"Ilm al-Balaghah" and al-Sakkaki's "Miftah al-'Ulum"

Abdullah YILDIRIM

LİSÂNU’L-‘ARAB’TA SARF VE GRAMER KAİDELERİ

Lakhdar LASSAL