ŞÂHNÂME DÜĞÜNLERİ I

Bu çalışmada İran’ın ulusal destanı ve dünya klasikleri arasında sayılan Şâhnâme’de yer alan evlilikler ve düğünler üzerinde duruldu. Eserin yazarı Ebu’l-Kâsım-i Firdevsî ve eseri hakkında kısaca bilgi verildikten sonra eserde beğenilen bölümler arasında yer alan Şâhnâme düğünleri kronolojik olarak sıralandı. Bu sıralama yapılırken Şâhnâme’de yer alan mitolojik, efsanevi ve tarihi destanlar arasından; kız isteme, çeyiz hazırlama, hediye verme gibi düğün törelerinin en eski adetlerinden bazılarının nasıl gerçekleştiği ele alındı ve Şâhnâme destanlarındaki düğün törenlerinin en seçkin olanları sunuldu. Gerçekleştirilen bu evliliklerde dikkat çeken en önemli hususlardan biri de bu evliliklerin ne amaçla gerçekleştirildiğidir. Çünkü sosyal bir kurum sayılan bu evliliklerin kimi aşk, kimi sadece zevk, kimi ise siyasi çıkarlar üzerine kurulmuştur. Cemşid Şah ve Semnâz, Zâl ile Rudâbe ve Rüstem ile Tehmîne aşk evliliklerine; Behrâm’ın köylünün kızlarıyla olan evliliği zevk evliliğine; Ferngîs ve Siyâveş’in, Nâhîd ve Dârâb’ın evlilikleri ise siyasi amaçlı evliliklere verilebilecek en güzel örneklerinden sayılır.

-

In this study, marriages and weddings are focused included in Shahnameh, the national epic of Iran and one of the world classics. After giving brief information about the work and its author Abul-Qāsim Firdawsi, Shahnameh weddings among the most loved parts of the work are chronologically arranged. While arranging this, it is dealt with how some of the most ancient traditions of wedding customs among mythical, legendary and historical epics such as asking for the permission of bride’s parents, preparing dowry, giving gifts are experienced, and the most outstanding wedding ceremonies in Shahnameh epics are presented. In this performed marriage one of the most remarkable aspects is what the purpose of these marriages was. Because the marriages considered as social institutions. Some of them were based on love, some of them were just for enjoy and others were for political interests. Jamshid Shah and Semnaz, Zal and Rudab and Rustam and Tahmine’s marriages are love marriages; Bahram’s marriage to the villager’s girls is enjoy marriage; Ferngis and Siyaveşh’s, Nahid and Darabi’s marriages are for political purpose, all of these marriages can be counted among the most beautiful examples given.

___

  • Ebû’l- Kâsım Firdevsî, Şâhnâme, (yay. Mohl, Julius), Tahran, 1374/1995 hş.
  • Ebû’l-Kâsım Firdevsî, Şâhnâme, (Çev. Lugal, Necati, Giriş, Yıldırım, Nimet), İstanbul, 2009.
  • Ebû’l-Kâsım Firdevsî, Şâhnâme-yi Firdovsî, (yay. Abbas İkbal-i Aştiyanî, Muctenebî Minuyi, Said-i Nefisi) I-X, Tahran, 1385 hş.
  • Zehra Mehzeb, “Ceşnha-yi Arûsî der Şâhnâme-yi Firdovsî”, Edebiyat-i Dâstânî, Tahran, sa. 40, 1375hş. Yaz.
  • Mansûr Restgâr-i Fesâyî, Ferheng-i Nâmhâ-yi Şâhnâme, Tahran, 1388 hş.
  • Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, I-XXVIII, Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul, 1988-2004.
  • Nimet Yıldırım, Fars Mitolojisi Sözlüğü, İstanbul, 2006.
  • Nimet Yıldırım, İran Mitolojisi, İstanbul, 2012.