İSLAM MEDENİYETİNDE TIP TARİHİNE DAİR YENİ BİR YORUM

Bu makalede Avrupa bilim tarihi çevrelerinde İslam medeniyeti tıp tarihi hakkında hakim yaklaşımlar ve kabuller ele alınmıştır. Yazar öncelikle bazı Avrupalı yazarların tarafsız bilimsel yaklaşımlarına dikkat çekmiş, daha sonra Yunan teorik tıbbıyla iletişime geçmeden önce Doğu medeniyetlerinde tıp tarihini özetlemiştir. Pratik ve teorik olmak üzere iki hususiyeti haiz tıp ilminin Doğu’daki belirgin özelliği pratik cihetidir. Teorik kuram ise Yunan medeniyeti tarafından geliştirilmiştir. Bunun Doğu dünyasına aktarımı İskender ile gerçekleşmiş ve bu tarihten itibaren teorik tıp dahi bilhassa İslam medeniyetinin bilimsel inşa süreciyle büyük ilerleme kaydetmiş ve bu niteliğiyle modern Avrupa tıbbının esası olmuştur. Yazar Avrupa’da bilim tarihi ile ilgili enstitülerin tarihsel gerçekliğe bir türlü eğilme gereği duymadığına dikkat çekmektedir.

___

  • 1.Tabakâtu’l-etibbâ ve’l-hukemâ, tahkik: Fuad Sezgin, Kahire 1955.
  • 2.el-Fihrist, İbnu’n-Nedîm, I-II, nşr: Flügel; yeni baskı, Beyrut 1978, Leipzig 1871-1872.
  • 3.İhbâru’l-Ulemâ bi-ahbâri’l-hukemâ, el-Kiftî, nşr.Lippert, Leipzig 1903.
  • 4.Uyûnu’l-enbâ fî tabâkâti’l-etibbâ, İbn Ebî Usaybia, yeni baskı, Beyrut 1965; nşr. Müller, I-II, Kahire 1882-1884.
  • 1.Brockelmann, C.; Geschichte Der Arabischen Literature, I-II, Suplementband, I-III, Weimar-Berlin-Leiden, 1898-1902, 19371943.
  • 2.Encyclopaedia of Islam, Leiden-London 1908-1938, new edition Leiden-London, 1960, ciltlerin baskısı devam ediyor.
  • 3.Hirshberg, J.; Geschichte Der Antenheilkunde – In; -Graesse-Saemisch –Handbuch Der Geampten Augenhelknd – 12 Band. Gesch.D.Ang.Im Atertumhum. – Leipzig 1899, 13 –Band: (Geschihte Der Ang. Der Den Arabern). –Leipzig 1908-Gecshichte Der Ang In Mittelalta.
  • 4.Hirshberg, J.; Die Arabischen Lebrbücher Der Angen Heilkunde, Berlin 1905.
  • 5.Hirschberg, J., J.Lippert; Ali Ibn Isa Erinnerungsbuch Für –Augenartze, Leipzig 1904.
  • 6.Hirschberg, J., J.Lippert, E.Mittwoch; Die Arabischen Angenartze II, Halifa, -Salan Ad – Din, Leipzig 1905.
  • 7.Leclerc, L.; La Chirurgie D’Abulcasis, Paris 1861.
  • 8.Leclerc, L.; Historie De La Medecine Arabe, I-II, Paris 1876.
  • 9.Sarton G.; Introduction to the History of Science, I-III, Baltimore 1937-1949.
  • 10.Sezgin F.; Geschichte Des Arabischen Schripttums, Band III, Leiden 1970.
  • 11.Wüstenfeld, F.; Geschichte Der Arabischen Artze Und Naturforscher, Hildeschein 1963, (Erste Auflage Göttingen 1840).