GELİBOLULU MUSTAFA B. İBRÂHÎM VE ZUBDETU’L – EMSÂL ADLI ESERİ

Çalışmamız XVII. yüzyılda yaşamış Osmanlı âlimlerinden biri olan Gelibolulu Mustafa bin İbrahim’in tespit edebildiğimiz iki eserinden biri olan Zubdetu’l-Emsâl’e dairdir. Amacımız, atasözleri ile alakalı bu eseri bilim dünyasına tanıtmak ve özellikle son dönemlerde uluslararası kongrelerde ve sempozyumlarda ilgi çekmeye başlayan atasözlerine ilişkin çalışmalara bir nebze de olsa katkıda bulunmaktır. Arap atasözleri ile ilgili olan çalışmamız, giriş ve dört ana bölümden meydana gelmektedir. Giriş kısmında mesele dair geniş bir şekilde bilgi verilmeye çalışılmıştır. Birinci bölümde müellifimiz olan Gelibolulu Mustafa bin İbrahim‘in hayatı, eserleri ve edebi şahsiyetine yer verilmiştir. İkinci bölümde ise Zubdetu’l-Emsâl adlı eser hakkında bilgi verilmiştir. Üçüncü bölümde de Gelibolulu Mustafa bin İbrahim‘in eserinde takip ettiği metoda yer verilirken dördüncü bölümde ise nüshaların tavsifi verilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Arap Atasözleri, Zubdetu’l-Emsâl, Gelibolulu Mustafa bin İbrahim, Yazma Eserler, Arap Edebiyatı

MUSTAFA BIN IBRAHIM OF GALLIPOLI AND HIS WORK NAMED ZUBDAT AL-AMSAL

Our study focuses on Zubdat al-Amsâl, one of the two known works of 17th century scholar Mustafa bin Ibrahim of Gallipoli. Our aim is to introduce this work on the proverbs to the academic world and to contribute to the studies regarding the proverbs, which recently started to attract attention especially at international congresses and symposiums. Our study regarding the Arabic proverbs comprises of an introduction and four main sections. In introduction we sought to give broad information about the proverb. In the first section we sought to give information about the author Mustafa bin Ibrahim of Gallipoli, his life, works and literary personality. In the second section we sought to give information about the work, namely Zubdat al-Amsâl. In the third section we have described the method, trough which Mustafa bin Ibrahim of Gallipoli has established the text, and of the work. Finally in the last section the features of the work is given.

Keywords:

Arabic Proverbs, Zubdat al-Amsâl, Mustafa bin Ibrahim of Gallipoli, Manuscripsts, Arabic Literature,

PDF

___

Bağdatlı İsmâ‘îl Pâşa: Hediyyetu’l-Ârifîn, c.II, MEB, İstanbul,1951.
Bağdatlı İsmâ‘îl Pâşa: İdahu’l-Meknûn, c.II, MEB, İstanbul,1951.
Brockelmann, Carl: Geschichte Der Arabischen Litteratur, E.J. Brill, Leiden, 1949.
Bursalı Mehmed Tahir, Osmanlı Müellifleri, Matbaa-i ‘Amire, İstanbul, 1915.
Çelebi, Kâtip: Keşfu’z-Zunûn, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul, 1997.s
Çetin, Nihad M.: ”Sukkerî ” İslam Ansiklopedisi, MEB, İstanbul, s. 92-94.
Çiçek, Hacı: “el-Harirî’nin Maqâmât’ında Geçen Darbımesellerin Analitik Kritiği” Necmettin Erbakan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (41), 2016, s. 67-95.
Emecen, Feridun: ”Süleyman I” DİA, İstanbul, s. 62-74.
Enis, İbrahim: Mu‘cemu’l-Vasît, Dâru Ahyâ’i’t-Turâsi’l-‘Arabiyye, Kahire, 1973.
ez-Ziriklî, Hayreddîn: el-Âlam Kâmus Teracim li-Eşheri’r-Ricâl ve’n-Nisâ mine’ l-‘Arab ve’l-Musteşrikîn, c.VII, Dâru’l-‘İlm li’l-Melâyîn, Beyrut, 1992.
Ğazâlî, Ebû Hâmid Huccetu’l-İslâm, İhyâ’u ‘Ulûmi’d-dîn, Dâru’l-Marife, Beyrut.
Gelibolulu Mustafa b. İbrâhîm: Zubdetu’l-Emsâl, Süleymaniye Kütüphanesi, Hüsrev Paşa Nüshası, 00041.
İnanç, Yonis: “Gelibolulu Mustafa b. İbrâhîm ve Tuhfetu’l-Avâmil”, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2009.
Kehhâle, Ömer Rıdâ: Mu‘cemu’l-Muellifîn ve Terâcimu Musannifi’l-Kutubi’l- ‘Arabiyye, Muessesetu’r-Risale, Beyrut, 1993.
Se‘libî, Ebû Mansûr ‘Abdulmelik en-Nisâbûrî: Yetîmetu’d-Dehr Neşir: Ali Muhammed Abdullatîf, Matba‘atu’s-Savi, Kahire, 1934.
Serkîs, Yûsuf b. İlyas b. Mûsa ed-Dımaşk: Mu‘cemu’l-Matbûati’l-‘Arabiyye ve’l-Mu‘arrebe, Matbû‘atu Serkîs, Kahire, 1928.
Tüccar, Zülfikar: ”Ahmed b. Muhammed el-Meydânî“ DİA, Türkiye Diyanet Vakfı Yay. İstanbul, 2004. s. 501-502.
Yavuz, Mehmet: Arap Gramerine Dair Eser Yazan Osmanlı-Türk Âlimleri, Çantay Yay. İstanbul, 2008.