ÇAĞDAŞ ARAP ŞİİRİ’NDE MODERNİZMİN DOĞUŞU VE GELİŞİMİ (1798-1950)

Bu makale, Mahmud Sâmi el-Bârûdî ile başlayan, Nâzik el-Melâike, Bedr Şâkir el-Sayyâb ve Abdulvehhâb el-Beyyâtî’nin şiirlerinde serbest vezin eğilimi görüldüğü dönemlere kadar Arap şiirindeki yenileşme hareketini inceler. Bu çalışma aynı zamanda Napolyon’un Arap bölgesine seferinin etkilerini de ele alır. Çünkü Napolyon’un bu seferi, bu bölgenin ne denli geri kalmışlık içine gömüldüğünü, batıdan gelmiş olsa bile yenileşme ihtiyacı- na ışık tuttuğunu gösterir. Şiirde zayıflıktan kurtulmak için Abbasî döneminin şair ve yazarlarının dilini ve sanatını geri getirme düşüncesi çağdaş şairler arasında egemendi. Zira Arap şiirinin gerek içerik gerekse şekil bakımından içine düştüğü geri kalmışlıktan kurtulmak ve ona yeni bir soluk aldırmak için eski dönemlerdeki gücünü ve canlılığını yeniden kazanması gerekirdi. Biçim, kafiye, vezin ve temada eski şiirin örnek alınması ve bu bağlamda Çağdaş Arap şiirinin modernleşme sürecinin başlatılması birçok çağdaş Arap şairin ortak yaklaşımıydı. Cubran’ın Çağdaş Arap Şiirinde getirdiği eşsiz açılım, gerek Apollo Grubunun gerek Divan Grubunun gerekse Arap dünyasının farklı yerlerinde yaşayan şairlerin bireysel çaba ve çalışmalarıyla desteklenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Modernizm, Arap Dili, Modern Arap Şiiri, el-Bârûdî, Halîl Cubrân

-

This study has reviewed, the renovation movement in Arabic poetry ever since it was started by Mahmoud Sami al–Baroudi until the days the free verse movement as manifested in the poetry of Nazek al–Mela’ika, Badr Shaker al–Sayyâb, and Abdul wahhâb al-Bayyâtî. The study also pointed to the repercussions of Napoleon’s campaign against the Arab region because it showed what extent this area was deeply sinking in backwardness, further it– threw light on the need for renovation even if it came from the west.Modern poets believed that, it was necessary to regain firstly the language and rhetoric of writers and poets of Abbasid period to get rid of weakness in the poetry. Then, once language has got back its vividness and strength, it was necessary to help new poetry to be a child of a new age. Adventures and visits to unknown are as were necessary in the fields of structure, rhyme, rhythm and subject, which ancient poetry left one by one. When Jubran’s unique experience arrived, it was supported by the Appolo and the Diwan Group’s effort and by the individual cooperations of the Arab poets living in different places of Arab world.

Keywords:

Modernism, Arabic Language, Modern Arabic Poetry, al-Baroudi, Khalîl Cubrân.,

PDF

___

1. ‘Abbâs Mahmûd el-‘Akkâd, Şu‘arâ Mısır ve Binâtuhum fi’l-Cîl el-Mâzî, Matbatu Hicâzî, el-Kahire 1937.
2. ‘Abdurrahmân Yâğî, Hayatu’l-Edebi’l-Filistinî min Evveli’n-Nahda Hatte en-Nekbe, el-Mektebetu’t-Ticârî, Beyrut 1968.
3. Adonis (Muammed said ‘Ali), es-Sâbit ve’l-Mutahavvil “Sadmatu’l-Hadâse”, Daru’l-‘Avde, Beyrut 1978.
4. Enîs el-Makdisî, el-Funûn el-Edebiyye ve A‘lemuhe fi’n-Nahda el-‘Arabiyye el-Hadise, Daru’l-Kâtibi’l-‘Arabî, Beyrut 1973.
5. Hüseyin Yazıcı, Göç Edebiyatı-Doğuyu Batıya Taşıyanlar, Kaknüs Yayınları, İstanbul 2002.
6. Hâlid Sa’id, Hareketu’l-İbdâ‘, Dâru’l-‘Avde, Beyrut 1979. 7. İhsân ‘Abbâs, Tarihu’n-Nakdu’l- Edebî inde el-‘Arab, Daru’s-Skâfe, Beyrut 1981.
8. Jacob M. Landau, Modern Arap Edebiyatı Tarihi 20 Yüzyıl,( ترجمة Bedrettin Aytaç), Gündoğan Yayınları, Ankara 1994.
9. J.Brugman, An Introduction To The History of Modern Arabic Literature In Egypt, Leiden 1984
10. Muhammed el-Kettânî, es-Sirâ‘ Beyna el-Kadîm ve’l-Hadîs fi’l-Edebi’l-‘Arabî, Daru’s-Sekâfe-Daru’l-Beydâ, Beyrut 1981,C. I-II.
11. Muhammed Kurd ‘Ali, Hutatu’ş-Şâm, Matbatu’t-Terakkî, Suriye 1926, C. IV.
12. Muhammed Halife et-Tunusî, Fusul min en-Nakd ‘ande el-‘Akkâd, Mektebetu’l-Hancî, Mısır tsz.
13. Miha’il Nu‘ayyme, el-Ğirbâl, Dâru’l-Ma‘arif, Mısır 1946. 14. Muhammed Kâmil el-Hatîb, Nazariyetu’ş-Şi‘r, Vezâretu’s-Sekâfe, Dimaşk 1996.
15. Muhyeddîn Rıda, Belagatu’l-‘Arab fi’l-Karni’l-‘Işrîn, el-Matba‘a er-Rahmeniyye, Mısır 1924.
16. Nâzik el-Melâ’ike, Kadayâ eş-Şi‘ri’l-‘Arabî, Daru’l-Adâb, Beyrut 1926.
17. Na‘im el-Yağî, el-Şi‘iri’l-‘Arabi’l-Hadîs, Daru’l-Mecd, Dimaşk 1978.
18. Rahmi Er, Çağdaş Arap Edebiyatı Seçkisi, Kültür ve Turizim Bakanlığı Yayınları, Ankara 2004.
19. Selmâ Hadra’ el-Ceyyusî, el-İtticehât ve’l-Harkât fi’ş-Şi‘ri’l-‘Arabî el-Hadîs, Merkez Dirasât el-Vahde el-‘Arabiyye, Beyrut 2001.
20. Şevki Dayf, el-Barudî Ra’idu’ş-Şi‘ri’l-‘Arabî el-Hadîs, Daru’l-Ma‘ârif, Kahire 1988.
21. ‘Umer ed-Desûkî, fi’l-Edebi’l-Hadîs, Daru’l-Fikri’l-Arabî, Kahire 1966. C. I-II.