HAREKETE DAYALI MİMARLIĞI YENİDEN DÜŞÜNMEK

Modernite ile birlikte görme ve görüntü rejimi değişimiyle imge modeli parçacıl ve harekete dayalı bir durum kazanır. Buradan temellenerek mimarlığın hareket halinde deneyimlenmesi, gözlemcinin mimarlığı dönüştürebilmesi fikrini açığa çıkarır. Bu yaklaşımın modern mimarlık tarihindeki yansıması, Le Corbusier'in "mimari gezinti" (promenade architecturale) kavramı ile belirginleşir. Gözlemci yapısal çevre boyunca mimari hareket elemanları üzerinden mimarlığı deneyimler. Bu deneyimin başta mimarlığa olan etkisi algısal bir dönüşümdür. Makalenin amacı, hareket kavramını mimarlıkta yapısal karşılığı olarak düşünülen dolaşım elemanları üzerinden tekrar düşünerek, mimarlığı tekrar dönüştürme ve üretmedeki potansiyelini sorgulamaktır. Bu sorgulama, hareket kavramının farklılaştığı iki farklı döneme odaklanır. Bu farklılaşma, mekân ve gözlemci/kullanıcı modeli esas alınarak modern ve modern sonrası olarak ikiye ayrılır. Bu iki döneme ait görme ve görüntü rejimindeki değişimler, mimarlıkla eş zamanlı bir okumaya tutularak, hareket kavramı üzerinden iki mimara; Le Corbusier ve Bernard Tschumi'nin mimarlıklarına odaklanır. Bu odaklanış, mimarlık ile kurulan ilişki üzerinden gözlemcinin/kullanıcının mekânla kurduğu ilişki biçimini de okumayı olanaklı kılar.

RE-THINKING MOVEMENT-BASED ARCHITECTURE

With modernity, image model has fragmented and become motion-based due the changing understanding of vision and visuality techniques. From this point of view, experiencing architecture with movement unveils the idea of how observer/ user can 'translate' the architectural space/ elements. The reflection of this idea in architecture becomes clearer within the concept of Le Corbusier's 'promenade architecturale'. Observer experiences the built environment with circulation elements by bodily movement. The first impact of this bodily movement through built environment to architecture is a receptive transformation. This article will be an inquiry into reproductive and transformative role of circulatory elements as structural responses of movement in the discipline of architecture. This study focuses on two different periods where the concept of movement differs from as modern and post-modern and aims to read two architects; Le Courbiser and Bernard Tschumi who are differently questioning the idea of movement. It enables us to read the changing role of the observer/user over the relationship established with space.

___

Antmen, Ahu. (2008). 20. Yüzyıl Batı Sanatında Akımlar. İstanbul: Sel Yayıncılık.

Benjamin, Walter. (2013). Pasajlar (A. Cemal, Çev.). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.

Colomina, Beatriz. (2011). Mahremiyet ve Kamusallık: Kitle İletişim Aracı Olarak Modern Mimari (A. U. Kılıç, Çev.). İstanbul: Metis Yayıncılık.

Crary, Jonathan. (2004). Gözlemcinin Teknikleri: On Dokuzuncu Yüzyılda Görme ve Modernite Üzerine (E. Daldeniz, Çev.). İstanbul: Metis Yayınları.

Frampton, Kenneth. (1992). Modern Architecture: A Critical History. London: Thames&Hudson.

Gideon, Sigfried. (1995). Building in France, Building in Iron, Building in Ferroconcrete. Los Angeles, CA: The Getty Center for the History of Art.

Heynen, Hilde. (2011). Mimarlık ve Modernite: Bir Eleştiri (N. Bahçekapılı ve R. Öğdül, Çev.). İstanbul: Versus Kitap.

Le Corbusier. (1999). Le Corbusier Talks with Students. New York: Princeton.

Özön, Nejat. (1984). 100 Soruda Sinema Sanatı. İstanbul: Gerçek Yayınevi.

Stickells, Lee. (2010). Conceiving An Architecture Of Movement. Architectural Research Quarterly, s. 41-51.

Tschumi, Bernard. (1996). Architecture and Disjunction. Cambridge: The MIT Press.