Aşağı Kaystros Vadisinde Türkmen Akınlarına Karşı Bir Sığınak: Keçi Kalesi

Keçi Kalesi, Smyrna ve Sardis’ten Ephesos’a giden yolun birleştiği noktada, Alaman Boğazı’nın ilk girişinde yükselen tepe üzerindedir. Burası son derece stratejik öneme sahip doğal bir geçittir. Tepedeki kalıntılar, Antik Dönem’den beri Ephesos kentine açılan bu stratejik geçit üzerinde başka tahkimatların ve iskan alanlarının sürekliliğini göstermektedir. Tepenin yamaçlarında bir Bizans köyü, Hellenistik döneme ait bir gözetleme kulesi ve sarnıçlar ile kaleye çıkışı sağlayan taş döşeli yol kalıntıları somut verilerdir. Kale, düzensiz dikdörtgen planlı bir iç kale ile bunu batı ve kuzey yönlerden çeviren bir dış surdan meydana gelmektedir. Her ne kadar kullanımına yönelik farklı öneriler olsa da kalenin 12. yüzyıl sonu ie 13. yüzyılda bölgede inşa edilen savunma ağının bir parçası olduğu düşünülmektedir. 2012 yılında Kültür Bakanlığı’nca hazırlanan ve bilimsel danışmanlığını yürüttüğümüz analitik çalışmada, modern teknik ekipmanlarla yapının planı yeniden çizilmiş, ayrıntılı cephe incelemesinde yapı ile ilgili farklı inşa evreleri tespit edilmiştir. Makalemizde, yeni bulgular eşliğinde kalenin inşa evreleri, kullanımı ve tarihçesine yönelik tartışmalar yapılacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Keçi Kalesi, Türkmen Akınları, Neokastron

Keçi Kalesi (Goat Castle): A Shelter Against Turkoman Raids In The Lower Cayster Valley

Keçi Castle is located on the hill rising from the first entrance of the Alaman strait, at the junction of the road leading from Izmir and Sardis to Ephesus. This area is a natural gateway which is very strategic importance. The remains on the hill prove the continuation of the other monuments and settlements on this passage which has been opened to Ephesos since antiquity. The remains of a Byzantine village on the hillside, a Hellenistic watchtower and a stone paved road can still be seen.The castle has an inner fortress with a rectangular plan and an outer fortress which covers it from the west and north sides. Although there are different proposals for its use, it is thought that the castle is a part of the defense network constructed between late 12th and the begining of the 13th century. In our analytical work presented to the Ministry of Culture in 2012, the plan of castle has been redrawn with modern technical equipments and the detailed façade examination show us different construction phases of the structure. In our paper, discussions will be focused on the construction phases, its use and history in the context of new finds.

Keywords:

Keçi Kalesi Goat Castle, Turkoman Raids, Neokastron,

PDF

___

Akarca, A. (1998), Şehir ve Savunması, Ankara: TTK Yayınları.
Anna Kommena, (1996), Alexiad. Anadolu’da ve Balkan Yarımadası’nda imparator Alexias Kommenos Dönemi’nin Tarihi. Malazgirt’in Sonrası, Umar B. (çev.), İstanbul: İnkılap Kitabevi.
Arundell, F.W.J. (1834), Discoveries in Asia Minor, Vol. II, London.
Buchwald, H. (2001), Form, Style and Meaning in Byzantine Church Architecture, Singapore Sydney.
Chandler, R. (1971), Travels in Asia Minor 1764-1765, London.
Foss, C. (1982), The Defenses of Asia Minor Against the Turks, GOTR, 27, 145-201.
Foss, C. –Winfield, D. (1986), Byzantine Fortifications an Introduction, University of South Africa.
Kiepert H. (1841), Karte von Klein Asien, Berlin.
Kinnamos, (2001), Ioannes Kinnamos’un Historiası, I. Demirkent (çev.), Ankara: TTK Yayınları.
Khoniates, N. (1995), Historia (Ioannes ve Manuel Komnenos Devirleri), F.Işıltan (çev.), Ankara: TTK Yayınları
Müller-Wiener, W. (1961), Mittelalterliche Befestigungen im Südlichen Jonien, İst.Mitt.,11, 5-122.
Naumann R. (1991), Eski Anadolu Mimarlığı, B. Madra (çev.), Ankara:TTK Yayınları.
Nikol, D.M., (1999), Bizans’ın Son Yüzyılları (1261-1453), B.Umar (çev.), İstanbul:Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
Ostrogorsky, G. (1991), Bizans Devleti Tarihi, F.Işıltan (çev.), Ankara:TTK Yayınları.
Ousterhout, R. (2016), Bizans’ın Yapı Ustaları, İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
Ramsay, W. M. (1960), Anadolu’nun Tarihi Coğrafyası, M. Pektaş (Çev.), İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
Texier C. (2002), Küçük Asya, A. Suat (Çev),C. II, Ankara:Enformasyon ve Dökümantasyon Hizmetleri Vakfı-Kültür Bakanlığı.
Tok, E., (2012), Manisa Yakınlarında Bir Ortaçağ Kalesi: Yoğurtçu Kale, Manisa: Manisa Belediyesi Kültür Yayınları.
Wilcox R.P. (1981), Timber and Iron Reinforcement in Early Buildings, Occasional Paper (New Series), The Society of Antiquaries of London.
W. Von Diest, Karte Des Nordwestlichen Kleinasien, Berlin, Alfred Schall, 1903.
Asia Minor, War Office, Ordnance Surwey, London, 1902-25 tarihli 2077 No’lu ve 1/250.000 ölçekli harita.