BİLİMKURGU FİLM TÜRÜNDE KARAKTER KİMLİKLİKLERİNİN İNŞASINDA BELLEK VE ZAMAN OLGULARININ KULLANIMI: BLADE RUNNER FİLMLERİ ÖRNEĞİ

Bilimkurgu sineması, teknoloji ve bilim kavramlarını insanlığa ve topluma ilişkin değerler bağlamında sorgulayan bir tür olarak varlığını sürdürmektedir. Tür filmlerinin genelinde olduğu gibi, sinema tarihi içerisinde toplumsal ve siyasal dönüşümlerin yaşandığı dönemlerde bilimkurgu sineması da üretildiği toplumdaki ve dünyadaki değişimi temalarına dâhil etmiştir. 21.yüzyılda yaşanan toplumsal ve kültürel değişimlerin etkisiyle kimlik ve bellek olgularına ilişkin temalar bilimkurgu türünde kendilerine yer edinmiştir. Bilimkurgu filmlerinde bellek ve zaman kavramları ile bağlantılı temaların oluşturulmasında, sinematografik ilkeler ve türe özgü uylaşımlar birlikte kullanılmıştır. Bu çalışmada, bilimkurgu sinemasında kimlik inşasının bellek ve zaman kavramlarının kullanımıyla gerçekleştirilebileceği varsayımından hareket edilmiştir. İncelemeye alınan örneklem metin analizi yöntemi ile değerlendirilmiş ve bilimkurgu filmleri ile ilgili kavramsal çerçevenin oluşturulmasında literatür taraması tekniğinden yararlanılmıştır. Çalışma sonucunda, bilimkurgu filmlerinde kimlik olgusunun oluşturulmasında bellek ve zaman kavramlarından yararlanıldığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Bilimkurgu, Tür, Kimlik, Bellek, Zaman

THE USE OF MEMORY AND TIME ELEMENTS IN THE CONSTRUCTION OF CHARACTER IDENTITIES IN SCIENCE FICTION GENRE: THE EXAMPLE OF BLADE RUNNER FILMS

Science fiction cinema maintains its existence as a genre that questions the concepts of technology and science in the context of values related to humanity and society. As it is observed in general of genre films, science fiction cinema has included the change in the society and the world in which it is produced in the periods of social and political transformations in the history of cinema.Themes such as scientific innovations, cloning, artificial intelligence, human curiosity, finding a new living space in space or creating a new world are among the most obvious themes of science fiction cinema. The concepts of memory and time are used in the context of cinematographic principles to realize themes such as “identity” and “being human” in science fiction films. In this study, it is assumed that the construction of identity in science fiction cinema can be realized by using the concepts of memory and time. The sample movies were evaluated with textual analysis method and the conceptual framework of the study was established with literature scanning technique. As a result of the study, it was concluded that the concepts of memory and time were used to create the identity phenomenon in science fiction films.

Keywords:

Science Fiction, Genre, Identity, Memory, Time,

PDF

___

Aristoteles, P. (1998). Çev: İsmail Tunalı, Remzi Kitabevi, 7. Basım, İstanbul.
Barnwell, J. (2015). Film Yapımının Temelleri. (Çev. Gülengül Altıntaş) İstanbul: Literatür Yayınları.
Bektaş, E. H. (2017). Sinema ve mekân ilişkisi açısından bilim kurgu filmlerine bir bakış. Mimarlık ve Yaşam, 2(2), 201-218.
Demir, Ö. (2019). Christopher Nolan Sinemasında Klasik Anlatı Tekniklerinin Kullanımı: Inception Filmi Örneği. Akdeniz İletişim , (32).
Dabbağoğlu, F. İ. (2014). Yavuz Turgul sinemasında" kimlik" sorunsalı (Master's thesis, Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü).
Demir, Ö. (2020). Bilimkurgu türünde yapısal kavramlar ve değişim Arrival Filmi örneği. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(1), 136-154.
Erdemir, F. (2009). Postmodern Sinemada Kahramanın Dönüşümü. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi/ Istanbul University Faculty of Communication Journal, (35), 21-40.
Erdoğan, İ. (2003). Pozitivist Metoloji. Ankara: Erk.
Eco, U. (1995). Anlatı Ormanlarında Altı Gezinti. (Çev. Kemal Atakay). İstanbul: Can Yayınları.
Güral, U. (2013). Sinema Tarihi. İstanbul: Detay Yayıncılık.
Gürkan, H., Ozan, R. (2014). Butterfly Effect Filmi Örneğinde Karşı Sinemanın Hollwood’da Dönüşümü. Global Media Journal: TR Edition, Spring.2.
Günay, Ö. L. (2015). Geleneksel Anlatı ve Modern Sinema Anlatısı: The Mummy (Mumya) ve Amour (Aşk) Filmlerinin Dramaturjik Çözümlemeleri. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Kongresi 4 Kongre Kitabı, 399-408.
Hakman, C. (2008). Sinemada Zaman Kavramı ve Hiroshima Mon Amour Filminin Zaman Kavramı Açısından Analizi. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Gazetecilik Anabilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi.
Kurtyılmaz, D. (2016). Birey, kitle ve iletişim teknolojileri: Tarihsel sürece eleştirel bir bakış (Doctoral dissertation, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü).
Landsberg, A. (2004). Prosthetic Memory: The Transformation Of American Remembrance In The Age of Mass Culture. New York: Columbia University Press.
Narozya, A. (2015). Mar Bayciev Dramatürjisinde Melodram Türünün Poetikası. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 4(2).
Osmanoğlu, Ö. (2016). Türk sinemasında dış göç olgusu: sosyo-kültürel karşılaşmalar, kimlik çatışması ve yabancılaşma.
Özön, N. (2008). Sinema Sanatına Giriş. İstanbul: Agora Kitaplığı.
Scott, R. (Yönetmen). (1982). Blade Runner (Film). Amerika Birleşik Devletleri: Warner Bros.
Tür. (2019). Türk Dil Kurumu. https://sozluk.gov.tr (Erişim Tarihi: 18 Eylül 2020).
Türlü, S. (2019). Güncel Sanat Pratiği Olarak Kimliği İnşa Etmek. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Tüysüz, D. ,(2017). Amerikan Uygarlığı Kuruluş Mitinin İnşası Bağlamında Western Filmlerinde Ceza Ve Adalet Anlayışı. Erciyes İletişim Dergisi , 5 (1), 266-280.
Tutar, C. (2015). Türk korku sinemasının yapısal engelleri: sosyo-kültürel bir bakış. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 3(2).
Tuğan, N. H. (2018). Günümüz Sinemasında Geleneksel Anlatı: Marslı (2015-Ridley Scott) Filminin Dramatik Yapısı. Afyon Kocatepe University Journal of Social Sciences, 20(1).
Ulusal, D., ve Doğan, M. C. (2018). Sinemada Protez Belleğin Oluşumu:”Border Cafe” Filmi Üzerinden Bir İnceleme. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(61).
Ünal, Y. (2015). Dram sanatı ve sinema klasik anlatı yapısının kökenleri. İstanbul: Hayalperest Yayınevi.
Villeneuve, D. (Yönetmen). (2017). Blade Runner 2049 (Film). Amerika Birleşik Devletleri: Alcon Entertainment.
Zaman. (2019). Türk Dil Kurumu. https://sozluk.gov.tr (Erişim Tarihi: 18 Eylül 2020).
V, F, Marquis. (2020). Denis Villeneuve says Ridley Scott warned him before making Blade Runner 2049. https://www.ctvnews.ca/entertainment/denis-villeneuve-says-ridley-scott-warned-him-before-making-blade-runner-2049-1.3611257 (Erişim Tarihi: 18 Eylül 2020).
Internet Movie Database (IMDb). (2020). Denis Villeneuve. (IMDb.com.inc) Internet Movie Database: https://www.imdb.com/name/nm0898288/bio?ref_=nm_ql_1 (Erişim Tarihi: 18 Eylül 2020).