Üniversite Öğrencilerinde Kabul ve Kararlılık Terapisine Dayalı Psikoeğitim Programının Yaşamın Anlamı Düzeyine Etkisi

Bu araştırmanın amacı kabul ve kararlılık terapisine dayalı geliştirilen psikoeğitim programının üniversite öğrencilerinin yaşamlarını anlamlandırmalarına etkisini araştırmaktır. Araştırmada Solomon Dört Grup Deneysel Modeli kullanılmıştır. Bu amaçla her biri 9 kişiden oluşan iki deney iki de kontrol grubu oluşturulmuştur. Deney gruplarına 8 hafta boyunca araştırmacı tarafından hazırlanan psikoeğitim programı uygulanırken kontrol grupları ile herhangi bir çalışma yürütülmemiştir. Kullanılan deneysel modeline uyumlu olarak bir deney, bir de kontrol grubuna ön test uygulanmış; bir deney ve bir kontrol grubuna ise uygulanmamıştır. Oturumların sonlanmasının üzerinden iki ay sonra da gruplara izleme ölçümü yapılmıştır. Yapılan istatistiksel analizler; deney gruplarının aranan anlam düzeylerinin anlamlı ölçüde azaldığını, mevcut anlam düzeylerinin ise anlamlı düzeyde arttığını ortaya koymuştur. Bu bulgular neticesinde kabul ve kararlık terapisine dayalı geliştirilen psikoeğitim programının bireyin yaşamlarında mevcut anlamın artmasına ve aranan anlam düzeyinde de azalmaya neden olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Sonuç olarak elde edilen bulgular ilgili literatür doğrultusunda tartışılmış ve araştırma sonuçlarına bağlı önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Yaşamın Anlamı, Psikolojik Esneklik, Psikoeğitim

The Effect of Acceptance and Commitment Therapy-Based Psychoeducation Program on University Students’ Meaning of Life Levels

This study aims to examine the effect of acceptance and commitment therapy-based psychoeducation program on university students’ meaning of life levels. Solomon Four Groups Model was used in the study. Within the context of this model, two experimental groups and two control groups, each including 9 members, were formed. Experimental groups received acceptance and commitment therapy-based psychoeducation program for 8 sessions while control groups received no specific treatment. In accordance with Solomon Four Groups Experimental Model, one experimental and one control group took a pretest. However, the remaining groups did not attend such a test. All groups took a post test. Observation was applied on all of the groups two months after the end of the sessions. Statistical analyses revealed that search of meaning levels of the experimental groups decreased significantly while their presence of meaning levels increased significantly. It was concluded that the psychoeducation program developed based on the therapy resulted in an increase in presence of meaning, and a decrease in the level of search of meaning. In brief, the findings were discussed in the light of the relevant literature and suggestions based on the results of the research were presented.

Keywords:

The Meaning in Life, Psychologigal Flexibility, Psychoeducation,

PDF

___

Baş, V., & Hamarta, E. (2014). Üniversite öğrencilerinde değerler ve yaşamın an-lamı arasındaki ilişki. Değerler Eğitimi Dergisi, 13(29), 369-391.Erişim adresi: https://s3.amazonaws.com/academia.edu.documents/3
Boyraz, G., Lightsey, O. R., & Can, A. (2013). The Turkish version of the meaning in life questionnaire: assessing the measurement ınvariance across Turkish and American adult samples. Journal of Personality Assessment, 95(4), 423-431. doi:10.1080/00223891.2013.765882
Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (17. baskı). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Das, A. K. (1998). Frankl and the realm of meaning. Journal of Humanistic Education and Development, 36(4), 199-211. doi: 10.1002/j.2164-4683.1998.tb00392.x
Debats, D. L., Drosst, J., & Hansen, P. (1995). Experiences of meaning in life: A combined qualitative and quantitative approach. British Journal of Psychology, 86 (3), 359-376. doi: 10.1111/j.2044-8295.1995.tb02758.x
Demirbaş, N. (2010). Yaşamda anlam ve yılmazlık (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. Demirbaş, N. (2014). Üst-düzey kişilik ve yaşamda anlam: Temel psikolojik ihtiyaçların rolünün yapısal eşitlik modellemesi ile incelenmesi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). İstanbul Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Demirci-Seyrek, Ö., & Ersanlı, K. (2017). Üniversite öğrencilerinde yaşamın anlamı ile psikolojik esneklik arasındaki ilişki. Electronic Turkish Studies, 12(4).
Erkan, S. (2000). Örnek Grup Rehberliği Etkinlikleri (4.Basım). Ankara: Pegem A Yayınevi.
Erkan, S., Özbay, Y., Çankaya, Z. C., & Terzi, Ş. (2012). Üniversite öğrencilerinin yaşadıkları problemler ve psikolojik yardım arama gönüllükleri. Eğitim ve Bilim,37(164),94-107. http://egitimvebilim.ted.org.tr/index.php/EB/article/view/402
Erkuş, A. (2011). Davranış bilimleri için bilimsel araştırma süreci (3. Basım). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Ersanlı, K. (2012). Davranışlarımız (1. Basım). Ankara: Birleşik Dağıtım Kitapevi.
Eskin, M., Dereboy, Ç., Harlak, H., & Dereboy, F. (Eds.) (2011). Türkiye'de gençlik: Ne biliyoruz? Ne bilmiyoruz? Ankara: Hekimler Yayın Birliği. Frankl, V. E. (2013). İnsanın anlam arayışı (12. Basım). Selçuk Budak (çev.). İstanbul: Okuyan Us Yayınları.
Frankl, V. E. (2014). Hayatın anlamı ve psikoterapi (1. Basım). Veysel Atayman (çev.). İstanbul: Say Yayınları.
Flaxman, P. E., &Bond, F. W. (2010). A randomised worksite comparison of acceptance and commitment therapy and stress inoculation training. Behaviour Research and Therapy, 48(8), 816-820. https://doi.org/10.1016/j.brat.2010.05.004
Frögéli, E., Djordjevic, A., Rudman, A., Livheim, F., & Gustavsson, P. (2015). A randomized controlled pilot trial of Acceptance and Commitment Training (ACT) for preventing stress-related ill health among future nurses. Anxiety, Stress,& Coping,29(2),202-218. Erişim adresi: http://dx.doi.org/10.1080/10615806.2015.1025765
Gizir, C. A. (2005). Orta Doğu Teknik Üniversitesi son sınıf öğrencilerinin problemleri üzerine bir çalışma. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi,1(2), 196-213. Erişim adresi: http://dergipark.ulakbim.gov.tr/mersinefd/article/view/5000003014/5000003547
Harris, R. (2016). ACT’i kolay öğrenmek: İlkeler ve ötesi için hızlı bir başlangıç. T. H.Karatepe ve K. F. Yavuz (çev. ed.). İstanbul: Litera Yayıncılık.
Harlow, L. L., Newcomb, M. D., & Bentler, P. M. (1986). Depression, self‐derogation, substance use, and suicide ideation: Lack of purpose in life as a mediational factor. Journal of Clinical Psychology, 42(1), 5-21. doi: 10.1002/1097-4679(198601)42:1<5::AID-JCLP2270420102>3.0.CO;2-9
Hayes, S. C. (2004). Acceptance and Commitment Therapy, Relational Frame Theory, and the Third Wave of Behavioral and Cognitive Therapies. Behavior Therapy, 35(4), 639-665. Erişim adresi: https://doi.org/10.1016/S0005-7894(04)80013-3 Hayes, S. C., Luoma, J. B., Bond, F.W., Masuda, A., & Lillis, J. (2006). Acceptance and Commitment Therapy: Model, processes and outcomes. Behavior Research and Therapy, 44, 1–25. Erişim adresi: https://doi.org/10.1016/j.brat.2005.06.006
Hayes, S. C., Strosahl, K. D., Wilson, K. G., Bissett, R. T.,Pistorello, J., Toarmino, D., et all.. (2004). Measuring experiential avoidance: A preliminary test of a working model. The Psychological Record, 54(4), 553-578. Erişim adresi: https://link.springer.com/article/10.1007/BF03395492
Hayes, S. C., & Smith, S. (2005). Get out of your mind and into your life: The new Acceptance and Commitment Therapy ( 1th ed.). Oakland: New Harbinger Publications.
İzgiman, S. (2014). Kabul ve Kararlılık Terapisi. A. N. Canel (Ed.), Terapide yeni ufuklar: Modern, Postmodern ve Kısa Terapiler (s. 97-117) içinde. İstanbul: Pinhan.
Karaırmak, Ö., &Bugay, A. (2010). Postmodern diyalog: Öyküsel Psikolojik Danışma. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(37), 122-135. Erişim adresi: http://dergipark.ulakbim.gov.tr/tpdrd/article/view/1058000163
Karasar, N. (2011). Bilimsel araştırma yöntemi (22. Baskı). Ankara: Nobel Yayın.
Kashdan, T. B., Barrios, V., Forsyth, J. P., & Steger, M. F. (2006). Experiential avoidance as a generalized psychological vulnerability: Comparisons with coping and emotion regulation strategies. Behaviour Research and Therapy, 44(9), 1301-1320. Erişim adresi: https://doi.org/10.1016/j.brat.2005.10.003
Klinger, E. (1998). The Search for meaning in evolutionary perspective and ıts clinical ımplication. Poul T. P. Wong ve Prem S. Fry (ed.), The human quest for meaning (s. 27-51) içinde. London: Lawrence Erlbaum Associates.
Koç, M., &Polat, Ü. (2006). Üniversite öğrencilerinin ruh sağlığı. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 3(2), 1-22. Erişim adresi: https://www.j-humansciences.com/ojs/index.php/IJHS/article/view/104
Luoma, J. B., Hayes, S. C., & Walser, R. D. (2007). Learning ACT: An acceptance & commitment therapy skills-training manual for therapists. New Harbinger Publications.
Machell, K. A., Kashdan, T. B., Short, J. L., & Nezlek, J. B. (2015). Relationships between meaning in life, social and achievement events, and positive and negative affect in daily life. Journal Of Personality, 83(3), 287-298. doi:10.1111/jopy.12103
Mcgregor I., & Little B. R. (1998). Personal projects, happiness, and meaning: On doing well and being yourself. Journal of Personality and Social Psychology, 74 (2), 494-512. Erişim adresi: http://dx.doi.org/10.1037/0022-3514.74.2.494
Neziroğlu, G. (2010). Ruminasyon, yaşantısal kaçınma ve problem çözme becerileri ile depresif belirtiler arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü
Özgüven, İ. E. (1992). Üniversite öğrencilerinin sorunları ve baş etme yolları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(7), 5-13. Erişim adresi: dergipark.ulakbim.gov.tr
Pülschen, S., & Pülschen, D. (2015). Preparation for teacher collaboration in inclusive classrooms–stress reduction for special education students via acceptance and commitment training: A controlled study. Journal of Molecular Psychiatry, 3(8), 1-13 Erişim adresi: https://doi.org/10.1186/s40303-015-0015-3
Reker, G. T. (2000). Theoretical perspective, dimensions, and measurement of existential meaning. G. T. Reker ve K. Chamberlian (ed.), Exploring existential meaning: Optimizing human development across the life span, (s. 39-55) içinde. London: Sage publication.
Seligman, M. E. P., &Csikszentmihalyi, M. (2000). Positive psychology: An introduction. American psychologyst, 55, 5-14. Edición Especial. Erişim adresi:https://www.researchgate.net/publication/11946304_Positive_Psychology_An_Introduction
Soo, C., Tate, R. L.,& Lane-Brown, A. (2011). A systematic review of Acceptance and Commitment Therapy (ACT) for managing anxiety: Applicability for people with acquired brain injury? Brain Impairment, 12(1), 54-70. doi:10.1375/brim.12.1.54
Steger, M. F. , Fraizer, P. , Oishi, S., & Kaler, M. (2006). The meaning in life questionnaire: Assesing the presence of and search for meaning in life. Journal of Counseling Psychology, 53 (1), 80-93. Erişim adresi: https://www.researchgate.net/profile/Matthew_Kaler/publication/230887670_The_Meaning_in_Life_Questionnaire_Assessing_the_Presence_of_and_Search_for_Meaning_in_Life/links/09e41505c89e673517000000.pdf
Steger, M.F., Kashdan, T.B., Sullivan, B.A, & Lorentz, D. (2008). Understanding the search for meaning in life: Personality, cognitive style, and the dynamic between seeking and experiencing meaning. Journal of Personality, 76( 2), 199-225. doi: 10.1111/j.1467-6494.2007.00484.x
Steger, M. F., Oishi, S.,& Kashdan, T. B. (2009). Meaning in life across the life span: Levels and correlates of meaning in life from emerging adulthood to older adulthood. Journal of Positive Psychology, 4(1), 43-52. Erişim adresi: http://dx.doi.org/10.1080/17439760802303127
Topkaya, N., & Meydan, B. (2013). Üniversite öğrencilerinin problem yaşadıkları alanlar, yardım kaynakları ve psikolojik yardım alma niyetleri. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(1). Erişim adresi: http://dergipark.ulakbim.gov.tr/trkefd/article/view/5000081079
Terzi, Ş., & Ergüner-Tekinalp, B. (2013). Psikolojik danışmada güncel yaklaşımlar. Ankara: Pegem Akademi.
Voltan-Acar, N. (2010). Grupla psikolojik danışmada alıştırmalar-deneyler (4. Baskı). Ankara: Nobel Yayınevi.
Wong, P. T. (2015). Meaning therapy: Assessments and interventions. Existential Analysis, 26(1), 154-167. Erişim adresi: http://web.b.ebscohost.com/ehost/pdfviewer/pdfviewer?vid=0&sid=288eb3e7-42ad-4114-aa6a-0c74337a6a35%40pdc-v-sessmgr01
Yavuz, K. F., Iskin, M., Ulusoy, S. , Esen, F. B., & Burhan, H. S. (2014, Haziran). Turkish version of AAQ-II: Preliminary analysis of reliability and validity. ACBS Word Conferans 12,Minneapolis.
Yavuz, F. K. (2015).Kabul ve kararlılık terapisi: Genel bir bakış. Türkiye Klinikleri Psikatri Özel, 8(2), 21-28. Erişim adresi: http://www.turkiyeklinikleri.com/article/en-kabul-ve-kararlilik-terapisi-act-genel-bir-bakis-71493.html
Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2013). Nitel araştırma yöntemler (9. Baskı). Ankara: Seçkin Yayınevi.
Yüksel, R. (2012). Genç yetişkinlerde yaşamın anlamı. Sakarya University Journal of Education, 2(2), 69-83. Erişim adresi: http://dergipark.gov.tr/download/article-file/192290
Zika, S.,& Chamberlain K. (1992). On the relation between meaning in life and psychological well-being. British Journal of Psychology, 83, p. 133-145. Erişim adresi: http://web.b.ebscohost.com/ehost/pdfviewer/pdfviewer?vid=0&sid=3e34108e-fb68-4e34-8ae0-97e6beabc63b%40sessionmgr102