HADİSLERİN TESPİTİNDE BÜTÜNSEL YAKLAŞIM ÜZERİNE

Bu makalenin amacı, hadislerin sübutunda yeni bir yöntem önerisinde bulunan Mehmet Apaydın’ın Hadislerin Tespitinde Bütünsel Yaklaşım kitabını analiz etmektir. Bu yaklaşım, cerh ve ta‘dil ilmini dikkate almaması, yalancı ravileri sisteme dâhil etmesi, isnad ve bilimsel verilerden hareketle oluşturulan kurgu neticesinde hadislerin sübutunu tespit etmeye çalışması yönleriyle klasik hadis usulünden ayrılmaktadır. Ayrıca Apaydın, klasik hadis usulünün tarihte büyük bir işlev görmesine rağmen günümüzde yeterli olmadığını belirtmekte ve klasik usulün sorunlarını bir bölüm halinde zikretmektedir. Bu makalede Apaydın’ın önerdiği yaklaşımda, yalancıları sisteme dâhil etmesinin ortaya koyduğu sorunlara değinilmekte ve ferd-garîb rivayetlerin kurgu oluşturmadaki sorunlarına dikkat çekilmektedir. Apaydın’ın esas aldığı “Tevakkuf” ve “Temkinli Güven”in hadislerin sahihini sakiminden ayırıp ayıramadığı incelenmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Bütünsel Yaklaşım, Kurgu, Tevakkuf, Temkinli Güven, Hadis Usulü

On the Integrated Approach to the Determination of Ḥadīth

Aim of this article is to analysing the book of The Integrative Approach to the Confirmation of Ḥadīth written by Mehmet Apaydin who offers a new system. His approach differs from classical ḥadīth science by ignoring the jarh and ta‘dîl and taking liar narrators into consideration. It decides that a ḥadīth is sound or weak at the end of the fiction he formated by considering isnad and scientific data. On the other hand, althouhgh Apaydin accepts that science of hadîth achieved a tremendous role in the history, he argues that this system has no longer been sufficient to solve the problems relating the the narrations and he tries to show problems of science of ḥadīth in a chapter. In this article, I shell put the deficiencies to set forth a fiction, stemming from liar narrators, which were introduced to system by the author and the problems of the single narrations. I also shell study the two terms, “remain neutral” and “cautious confidence” which were corner stones for the system, whether or not they could seperate the sound ḥadīth from the fabricated one.

Keywords:

Integrative Approach, Fiction, Remain Neutral, Cautious Confidence, Science of Ḥadīth,

PDF

___

A‘zamî, Mustafa. Menhecü’n-nakd inde’l-muhaddisîn: neş’etuhû ve târihuhû. Riyad: Mektebetü’l-Kevser, 1410/1990.
Aliyyü’l-kârî, Ebü’l-Hasan Nureddin Ali b. Sultan Muhammed. el-Esrâru’l-merfûa fî ahbâri’l-mevzûa. thk: Muhammed Lutfî es-Sabbâğ Beyrût: el-Mektebetü’l-İslâmî, 1391/1971.
Apaydın, Mehmet. Hadislerin Tespitinde Bütünsel Yaklaşım. İstanbul: Kuramer, 2018.
Aşıkkutlu, Emin. “Bir İsnad Tenkidi Yöntemi Olarak Şartlı Cerh-Ta‘diller ve Uygulamadaki Sonuçları”. MUİFD, 20/1 (2001): 49-80.
Bekrî, Hamza. Taaddudü’l-hâdise fî rivâyâti’l-hadîsi’n-Nebevî. Katar: Vizâretü’l-evkâf ve’ş-şuûni’l-İslâmiyye, 1432/2011.
Çakan, İsmail Lütfi. Hadislerde Görülen İhtilaflar ve Çözüm Yolları. İstanbul: İFAV, 2010.
Efendioğlu, Mehmet. “Muallel”. Türkiye Diyanet Vakfı Ansiklopedisi, 30:312-313. Ankara: TDV Yayınları, 2005.
Ertürk, Mustafa. “Kadınların Erkeklere Namaz Kıldırabileceğine Dair Bir Rivâyet ve Referans Değeri”. Hadis Tetkikleri Dergisi, 3/1 (2005): 91-106.
Fığlalı, Ethem Rûhî. “Gadîr-i Hum”. Türkiye Diyanet Vakfı Ansiklopedisi, 13: 279-280. Ankara: TDV Yayınları, 1996.
Hakim en-Neysâbûrî, Ebû Abdullah İbnü’l-Beyyi‘ Muhâmmed. el-Müstedrek ala’s-Sahîhayn. 4 Cilt. Beyrût: Dârü’l-Ma‘rife, t.y.
Harrâzî, Muhsîn. Bidâyetü’l-meârifi’l-ilâhiyye fî şerhi Akâidi’l-imâmiyye. 2 Cilt. Kum: Müessesetü’n-neşri’l-İslâmî, 1423/2003.
İbn Hacer, Ahmed b. Ali. el-İsâbe fî temyîzi’s-sahâbe. 9 Cilt. Beyrût: Dârü’l-kütübi’l-ilmiyye, ty.
İbn Hacer, Ahmed b. Ali. Fethü’l-Bârî bi-şerhi Sahîhi’l-Buhârî. thk. Abdullah b. Abdülazîz b. Bâz. 13 Cilt. Beyrût: Dârü’l-Ma‘rife, t.y.
İbn Maîn, Yahya. Ma‘rifetü’r-ricâl, thk: Muhammed Muti‘ ve Gazve Bedîr. 2 Cilt. Dımeşk: Matbûatu Mecmei’l-lugati’l-Arabiyye, 1405/1985.
İbnü’l-Cevzî, Abdurrahman b. Ali. Mevzûât. thk: Abdurrahman Muhammed Osman. 2 Cilt. Medine: Dârü’s-selefiyye, 1386/1966.
İbnü’s-Salâh, Osman b. Abdurrahman. Mukaddime. thk. Nureddin Itr. Dımeşk: Dârü’l-Fikr, 1404/1984.
Karagözoğlu, Mustafa Macit. Zayıf Raviler –Duafâ Literatürü ve Zayıf Râviler- İstanbul: İFAV, 2014.
Kuzudişli, Ali. “Halâvetü’l-iman Terkîbinin Yer Aldığı Rivâyetlerin Yapısal Analizi”, DEÜİFD, 35/1 (2012): 167-196.
Kuzudişli, Ali. Hadislerde Sarmal Özellik. İzmir: Tibyan Yayıncılık, 2012.
Kuzudişli, Bekir. “Hadis Araştırmalarında Oryantalist Gelenek ve Motzki” İsnad ve Metin Bağlamında Hadis Tarihlendirme Metotları Trc. Bekir Kuzudişli. İstanbul: İz Yayıncılık, 2011.
Kuzudişli, Bekir. Şîa ve Hadis Başlangıcından Kütüb-i Erbaa’ya Hadis Rivayeti ve İsnad. İstanbul: Klasik, 2017.
Mizzî, Yusuf b. Abdurrahman. Tehzîbü’l-Kemâl. thk. Beşşâr Avvâd Ma‘rûf. 35 Cilt. Beyrût: Müessesetü’r-risâle, 1408/1988.
Motzki, Harald. İsnad ve Metin Bağlamında Hadis Tarihlendirme Metotları, trc. Bekir Kuzudişli. İstanbul: İz Yayıncılık, 2011.
Müslim b. Haccâc Müslim el-Kuşeyrî. Temyîz. thk. Abdulkâdir Mustafa el-Muhammedî. Riyad: Dâru İbni’l-Cevzî, 1430/2009.
Özşenel, Mehmet. İlk Dönem Hadis-Rey Tartışmaları Şeybânî Örneği. İstanbul: İFAV, 2015.
Speight, Marston. “Hadisteki Rivâyet Farklılıklarına Bir Bakış”. çev. Zişan Türcan, Selçuk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 30/2 (2010): 293-304.
Suyûtî, Abdurrahman b. Ebî Bekir. Tedrîbü’r-râvî fî şerhi Takrîbi’n-Nevevî. thk. Ebû Muâz Târık b. Ivedillah. 2 Cilt. Dâru’l-Âsıme, 1424/2003.
Sübkî, Abdülvehhab b. Ali. Kâidetün fi’l-cerh ve’t-ta‘dîl ve kaidetün fi’l-müerrihîn. thk. Abdülfettâh Ebû Gudde. Haleb: el-Mektebetü’l-matbûati’l-İslâmiyye, 1400/1980.
Taberânî, Süleyman b. Ahmed. el-Mu‘cemü’l-kebîr, thk. Hamdî Abdülmecîd es-Selefî. 25 Cilt. Kahire: Mektebetü İbn Teymiyye, ty.
Zaman, İftikhar. “Hadis Çalışmalarında Uygulanan Bir Yöntem Olarak Ricâl İlmi”, çev: İbrahim Hatiboğlu, Hadis Tetkikleri Dergisi. 1/1 (2003): 117-147.
Zehebî, Muhammed b. Ahmed. el-Mûkiza fî ilmi mustalahi’l-hadis. thk: Abdulfettah Ebû Gudde. Haleb: Mektebetü’l-matbûâti’l-İslâmî, 1405.
Zehebî, Muhammed b. Ahmed. Mîzânü’l-i‘tidâl fî nakdi’r-ricâl. thk: Ali Muhammed el-Bicâvî, 5 Cilt. Beyrut: Dârü’l-ma‘rife, t.y.