Yabancı dil olarak Türkçe ders materyallerinde Türk ve Türkiye imajına ilişkin unsurlar

Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminin en önemli boyutlarından biri kültür aktarımıdır. Bu çalışmanın amacı yabancı dil olarak Türkçe ders materyallerinde Türk ve Türkiye imajının nasıl betimlendiğini belirlemektir. İmaj bir kişinin, kurumun, nesnenin, toplumun veya ülkenin sahip olduğu tüm değerlerle ilgili unsurların algılanış biçimidir. Nitel bir anlayışla desenlenen çalışmada doküman inceleme yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın inceleme nesnelerini İstanbul TÖMER, Yeni Hitit ve Yedi İklim yabancı dil olarak Türkçe öğretim setleri (30 kitap) oluşturmaktadır. Araştırmanın veri toplama aracı, literatür taranarak hazırlanan ve uzman görüşü alınıp son şekli verilen ‘Türk/Türkiye İmajı Belirleme Formu’dur. Formda imaj belirlemek için altı ana kategoriye yer verilmiştir: Gastronomi, mekân, kültürel unsurlar (dinî ve millî), meslekler, ünlü kişiler/kurumlar, edebiyat/sanat/spor ile ilgili imajlar. Veriler, içerik analizi yöntemiyle çözümlenmiştir. Çalışmanın sonunda İstanbul TÖMER ders ve çalışma kitaplarının Türk imajı ile ilgili daha fazla sayıda ögeye yer verdiği tespit edilmiştir. Bunun yanı sıra tüm kitaplarda ve tüm düzeylerde yeme-içme ve mekân ile ilgili imajlar kendine daha fazla yer bulmuştur. Tüm öğretim setlerinde özellikle meslekler ile ilgili imajların eksik olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Modern ve popüler mesleklerin daha çok yer aldığı kitaplarda geleneksel ve Türk kültürüne özgü meslekleri yansıtmada Yedi İklim öğretim setinin daha başarılı olduğu görülmüştür. Kültürel unsurlarla ilgili imajların ise İstanbul TÖMER öğretim setinde; edebiyat, sanat ve sporla ilgili imajların da Yedi İklim öğretim setinde daha fazla yer aldığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi, , ders materyalleri, , kültürel ögeler, , Türk imajı, , Türkiye imajı.

Elements related to Turk and Turkey's ımage in Turkish as a foreign language textbooks

One of the most important dimensions of teaching Turkish as a foreign language is cultural transfer. The aim of this study is to describe the image of Turkey and Turk in Turkish as a foreign language textbooks. Document analysis method was used in the study, which was designed with a qualitative approach. The sample of the research are İstanbul TÖMER, Yeni Hitit and Yedi İklim Turkish textbooks (30 books). In the research, ‘Turkish/Turkish image determination form’ was used as a data collection tool, prepared by scanning the literature and receiving expert opinion. Six main categories are used to determine the image in the form: images related to gastronomy, place, cultural elements (religious and national), professions, famous people / institutions, literature / art / sports. The datas were analyzed by content analysis method. At the end of the study, it was determined that Istanbul TÖMER textbooks and workbooks included more elements about the Turkish image. In addition, images related to gastronomy and place found in all books and at all levels more. It was concluded that images of especially professions were missing in all teaching sets. It has been observed that the Yedi İklim teaching set is more successful in reflecting the traditional and Turkish culture-specific professions in the books that include more modern professions. Images of cultural elements are included in the Istanbul TÖMER teaching set; It has been determined that the images related to literature, art and sports are also included in the Yedi İklim teaching set.

Keywords:

Teaching Turkish as a foreign language, , textbooks, , cultural elements, , the image of Turk, , the image of Turkey.,

PDF

___

Akçaoğlu, C. (2017). Somut olmayan kültürel miras ve yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde kullanımı. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü.
Akkaya, A. (2013). Yabancılara Türkçe öğretimi kapsamında fıkralar: Nasreddin Hoca fıkraları. Millî Folklor, 25 (100), 171-181.
Aksoy, B. (2011). Yabancı dil olarak Türkçe ders kitaplarında Türk imgesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yabancı Dil Olarak Türkçe Bilim Dalı.
Bayraktar, S. (2015). Yeni Hitit 1 yabancılar için Türkçe ders kitabının kültür aktarımı açısından incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Yabancı Dil Olarak Türkçe Araştırmaları Dergisi, 2, 7-23.
Berg, B. L. & Lune, H. (2015). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (Çev.: H. Aydın). Konya: Eğitim.
Bölükbaş, F. ve Keskin, F. (2010). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde metinlerin kültür aktarmadaki işlevi. Turkish Studies, 5 (4), 221-235.
Byram, M. ve C. Morgan (1994). Teaching and learning language and culture. Clevedon: Multilingual Matters.
CEFR (2020). Common european framework of reference for languages: learning, teaching, assessment companion volume with new descriptors. Council of Europe.
Cortazzi, M. & Jin, L. (1999). Cultural mirrors: materials and methods in the efl classroom. E. Hinkel (Ed.), Culture in second langauge teaching and learning içinde (ss. 196-219). Cambridge: Cambridge Press.
Demir, A. ve Açık, F. (2011). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde kültürlerarası yaklaşım ve seçilecek metinlerde bulunması gereken özellikler. Türklük Bilimi Araştırmaları, 30, 51-72.
Demircan, Ö. (1990). Yabancı dil öğretim yöntemleri. İstanbul: Dergâh.
Erdem, M., Gün, M. ve Karateke, B. (2015). İleri seviye için hazırlanan İstanbul yabancılara Türkçe öğretim setinin kültür aktarımı açısından incelenmesi. International Journal of Language Academy, 3 (1), 8-17.
Gültekin, B. (2005). Türkiye’nin uluslararası imajında yükselen değerler ve eğilimler. İletişim Dergisi, 4, 126–140.
Haley, M. H. & Austin, T. Y. (2013). Content-based second language teaching and learning-an interactive approach. USA: Pearson Education Inc.
İşçi, C. (2012). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde kullanılan yeni Hitit ders kitabının dört temel dil becerisi ve kültür açısından incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Karababa, Z. ve Üstünsoy Taşkın, S. (2012). An evaluation of the course books for teachıng Turkish as a foreign language based on teacher opinions. Dil Dergisi, 157, 65-80.
Karagöz Yerdelen, B. (2017). Uluslararası ilişkilerde imaj kavramı ve Batı nostaljisindeki bir aksaklık olarak Türk imajı. Karadeniz, 35, 43-63.
Karasar, N. (2007). Bilimsel araştırma yöntemleri (17. baskı). Ankara: Nobel.
Kuşçu Erbay, A. (2006). Popüler kültür ve beslenme biçimleri örnek olay: döner kebap. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Kutlu, A. (2014). Yabancılara Türkçe öğretiminde kültürün araç olarak kullanımı: Gazi yabancılar için Türkçe öğretim seti örneği (b1- b2 seviyesi). Kastamonu Eğitim Dergisi, 12 (2), 697-710.
Memiş, M. R. (2016). Yabancı dil öğretiminde eğitim ortamı ve kültür aktarımı. Turkish Studies, 11 (9), 605-616.
Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma desen ve uygulama için bir rehber. (Çev. Ed.: S. Turan), Ankara: Nobel.
Miles, M, B. & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. Thousand Oaks, CA: Sage.
Mutlu, H. ve Set, G. (2020). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde kullanılan c1 seviye ders kitaplarındaki kültür unsurlarının incelenmesi (Gazi yabancılar için Türkçe–İstanbul yabancılar için Türkçe). Dil Dergisi, 1 (171), 91-108.
Okur, A. ve Keskin, F. (2013). Yabancılara Türkçe öğretiminde kültürel ögelerin aktarımı: İstanbul yabancılar için Türkçe öğretim seti örneği. International Journal of Social Science, 6(2), 1619- 1640.
Ökten, C. E. ve Kavanoz, S. (2014). Yabancı dil olarak Türkçe öğretimini hedefleyen ders kitaplarında kültür aktarımı. Turkish Studies, 9(3), 845-862.
Özarslan, K. (2020). Ülke markalaması bağlamında uluslararası basında Türk dizileri ve Türkiye imajı. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22 (1), 215-238.
Özışık, C. (2004). Yabancı dil öğretiminde kültürel farkındalık: New Headway ders kitaplarının kültür aktarımı açısından incelenmesi ve değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri. (Çev. Ed.: M. Bütün ve S. B. Demir), Ankara: PegemA.
Sever, P. (2019). Yeni Hitit dil öğretim seti ile Yedi İklim öğretim setinin Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde kültür aktarımı açısından karşılaştırılması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Sili Kalem, A. (2016). Türk çayına süt katmak: Londra’da yaşayan Türkiyeli göçmenlerin gündelik hayatları. İnsan ve Toplum, 5(10), 43-71.
Songül, S. (1991). Hedef kültürün aktarılmasının amaçları ve öğretim teknikleri. Dil Öğretim Dergisi, 3, Ankara Üniversitesi TÖMER.
Tapan, N. (1990). Yabancı dil olarak Almanca öğretiminde kültür bağlamının değerlendirilmesi. Alman Dili ve Edebiyatı Dergisi, 7, 55-68.
Tapan, N. (1995). Yabancı dil olarak Almanca öğretiminde yeni bir yöneliş: Kültürler arası-bildirişim-odaklı yaklaşım. Alman Dili ve Edebiyatı Dergisi, 9, 149-167. TDK. (2011). Türkçe sözlük. Ankara: TDK.
Tseng, Y. H. (2002). A lesson in culture. ELT Journal, 56(1), 11-21.
Ülker, N. (2007). Hitit ders kitapları örneğinde yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde kültür aktarımı sürecine çözümleyici ve değerlendirici bir bakış. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Wach, E. (2013). Learning about qualitative document analysis. Institute of Development Studies, 13, 1-9.
Yaylı, D. ve Yaylı, D. (2009). Yabancı dil öğretimi yaklaşımları ve yöntemleri. D. Yaylı ve Y. Bayyurt (Ed.). Yabancılara Türkçe Öğretimi: Politika, Yöntem ve Beceriler içinde (s. 7-29). Ankara: Anı.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma. Ankara: Seçkin.
Yılmaz, F. (2012). Cultural transmission through teaching Turkish as a foreign language course books. Turkish Studies, 7(3), 2751-2759.
Yılmaz, H. ve Çakıcı, H. H. (2019). Yazılı medyada Türk mutfağı. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 7 (1), 450-462.