Charles Dickens’ ın A Christmas Carol başlıklı eserinin Türkçe çevirisinin çocuk edebiyatı çevirisi bağlamında Berman metodolojisine göre analizi

Çocuk edebiyatı çevirisi çeviribilim alanında günümüzde yürütülen araştırmaların henüz ortaya çıkan ve gelişmekte olan bir alt dalı olarak düşünülebilir. Çocuk kitaplarının çevirisi ile ilgili olarak çeviri sürecinde uygulanabilecek stratejilerle ilgili olarak sistematik bir araştırma yapılması ise son zamanlarda gündeme gelen bir konudur. Hedef kitlenin çocuklar olması sebebiyle çevirmenin ne tür zorluklarla karşılaşabileceği ile ilgili Riitta Oittinen, Tiina Puurtinen, Zohar Shavit ve Göte Klingberg gibi birçok kuramcı kullanılabilecek stratejiler hakkında farklı görüşler öne sürmüştür. Buna göre, çevirmenin karşılaştığı en büyük zorluk da çoğu zaman çocukların ihtiyaçları, beklentileri, sınırlı deneyim ve bilgilerine göre erek metni çocuklara uygun hale getirmektir. Bu çalışma, 2010 yılında Çiçek Eriş tarafından Bir Yılbaşı Öyküsü başlığıyla İngilizceden Türkçeye orijinal dilinden ve kısaltılmadan çevrilen ve İş Çocuk Kütüphanesi tarafından yayımlanan Charles Dickens’ın A Christmas Carol adlı romanının çevirisini Antoine Berman tarafından geliştirilen Çeviri Analitiği (1985) aracılığıyla metinsel olarak incelemektedir. Bu noktadan hareketle, bu çalışma, Berman’ın Çeviri Analitiği’nin (1985) çocuk edebiyatı kapsamında yöntemsel bir çerçeve olarak kullanılabileceğini öne sürmektedir. Bu argümanı sorunsallaştırmak amacıyla, kaynak ve erek metinden seçilen on iki örnek Berman’ın deforme edici eğilimleri ile açıklanmış ve çocuk edebiyatı çevirisi kapsamında eleştirel olarak değerlendirilmiştir. Analiz sonucunda elde edilen bulgular, Berman’ın Çeviri Analitiği’nin, çocuk edebiyatı alanındaki yöntemsel titizlik eksikliğini kısmen kapattığı görülmüş ve bu alanda kullanılan stratejileri sistematik ve anlaşılır bir şekilde incelemek ve değerlendirmek için uygun yöntemler sağladığı ortaya çıkarılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Çocuk edebiyatı çevirisi, Antoine Beman, çeviri analitiği, deforme edici eğilimler

Translating children literature: a Bermanian analysis of the Turkish translation of Charles Dickens’s A Christmas Carol

Translation of children literature can be considered a newly emerging and developing sub-field of translation studies. The systematic inquiry into translation strategies that can be applied in the process of translating children books seems to have got underway recently. Many scholars such as Riitta Oittinen, Tiina Puurtinen, Zohar Shavit, and Göte Klingberg have provided their own insights about what sort of challenges await a translator of children literature considering that his/her target readers are children. Perhaps the most prominent challenge is to tailor the target text as to the needs, expectations, knowledge, and limited experiences of children. In this light, the present research intends to make a textual analysis for the translation of Charles Dickens’s novella A Christmas Carol which was translated from English into Turkish without abridgment and from its original language by Çiçek Eriş in 2010 through the approach of Negative Analytic (1985) developed by Antoine Berman. Accordingly, this study argues that Berman’s approach may be offered as a methodological framework for the translation of children literature. In order to problematize this argument, twelve examples selected from the source and target texts have been elucidated by means of the deforming tendencies of Berman and they have been critically discussed from the perspective of children literature. The findings obtained from the analysis have revealed that Berman’s Negative Analytic partly fills the lack of methodological rigour in this sub-field and it would provide appropriate tools to investigate and evaluate the strategies used in translating children literature in a systematic and comprehensive way.

Keywords:

Translation of children literature, Antoine Berman, negative analytic, deforming tendencies,

PDF

___

Alla, A. (2015). Challenges in Children's Literature Translation: a Theoretical Overview. European Journal of Language and Literature Studies,1 (2).
Berman, A. (2000). “Translation and the Trials of the Foreign”. In L. Venuti (Ed.), The Translation Studies Reader. London and New York: 2000.
Cambridge Dictionary. (n.d). Almshouse. Retrieved From https://dictionary.cambridge.org/dictionary/english/almshouse.
Cambridge Dictionary. (n.d). Workhouse. Retrieved From https://dictionary.cambridge.org/dictionary/english/workhouse.
Cambridge Dictionary. (n.d). Particular. Retrieved From https://dictionary.cambridge.org/dictionary/english/particular.
Desmet, M. (2007). Babysitting the reader. Translating English narrative fiction for Girls into Dutch. Bern: 2007.
Erten, A. (2015). The Application of the Model of José Lambert and Hendrik Van Gorp to the Translation of Andersen’s Fairy Tale The Steadfast Tin-Soldier Jose Lambert ve Hendrik Van Gorp’un Modelinin Andersen’in Kurşun Asker Masalının Çevirisine Uygulanması. Çeviribilim Ve Uygulamaları Dergisi, 21, 1-21.
Fleming, R., S. (2014). British Currency During the Victorian Era; knowing your farthings from your florins. Kate Tattersall Adventures. Retrieved from http://www.katetattersall.com/british currency-during the-victorian-era-knowing-your-farthings-from-your-florins/
Kansu-Yetkiner, N. (2010). Çocuk Yazınındaki Dilsel ve Dil ötesi Normlar Bağlamında Felaket Henry Serisinin Türkçe’ye Çevirileri. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 27 (2), 55-77.
Kansu-Yetkiner, N. (2011). Anthroponym Translation in Childrens Literature: Chasing E.H. Porters Pollyanna through Decades in Turkish. Interactions, 20, (12), 79-90.
Kansu-Yetkiner, N. (2014). Words Apart, Worlds Apart: Peritexts from Islamized Translations of World Classics in Children's Literature. Children's Literature In Education An International Quarterly, 45 (4), 340-353
Kansu-Yetkiner, N. (2016). Banned, Bagged, Bowdlerized: A Diachronic Analysis of Censorship Pratices in Children’s Literature of Turkey. History Of Education And Children's Literature, XI (2), 101-121.
Kansu-Yetkiner, N., Duman D., Avşaroğlu M. (2018a). Çevirmen Neredesin? Çocuk Edebiyatı Yanmetinlerinde Çevirmenin Kılıcı Rolü ve Görünürlüğüne Artsüremli Bir Yaklaşım: 1929-2013. Çeviribilim Ve Uygulamaları Dergisi, 24 (2018), 17-34.
Kansu-Yetkiner, N., Duman D., Avşaroğlu M. (2018b). Erken Cumhuriyet Döneminden Günümüze Çocuk Edebiyatındaki Çevre Odaklı Kültürel Sözcüklerin Çevirisine Niceliksel Bir Yaklaşım.Dilbilim Araştırmaları Dergisi, 29, (2), 57-82.
Karadağ, A. B. (2018). Çeviri Çocuk Edebiyatı Bağlamında Asimetrik Güç İlişkileri: Yetişkin Çevirmenler ve Çocuk Okurlar. In Taş S., (Eds) Çeviribilimde Güncel Tartışmalardan Kavramsal Sorgulamalara. Hiperlink, İstanbul, 43-78.
Klingberg, G. (1986). Children’s Fiction in the Hands of Translators, Lund: 1986.
Lathey, G. (2006). Introduction. In Lathey, G. (Eds.). The translation of children’s literature: A reader. Clevedon: 2006.
Lathey, G. (2011). The translation of literature for children. In K. Malmkjær & K. Windle (Eds.). The Oxford handbook of translation studies, Oxford 2011.
Neydim, N. (1995). Türkiye'de Çeviri Çocuk Edebiyatında Tarihsel Süreç İçerisinde Çizilen Çocuk Figürlerine Toplumsal Bakış Açısından Yüklenen İşlevler. Master Thesis. İstanbul University, İstanbul, 1995.
O’Connell, E. (1999). Translating For Children. In Gunilla M. A. & Margaret R (Eds.), Word, Text, Translation. Clevedon: 1999.
O’Connell, E. (2006). Translating for Children. In Lathey. G. The Translation of Children’s Literatur: A Reader. Toronto: 2006.
Oittinen, R. (1993). On the dialogic of translating for children. In Picken, C. (Eds) Translation: the vital link. XIII FIT World Congress. London: Institute of Linguistics, 10–16.
Oittinen, R. (2000). Translating for children. New York/London, 2000.
O’Sullivan, E. (2005). Comparative Children’s Literature (Trans. by Anthea Bell). London and New York: Routledge Taylor&Francis Group.
Oxford Dictionary. (n.d). Bedlam. Retrieved From https://en.oxforddictionaries.com/definition/bedlam.
Oxford Dictionary. (n.d). Carol. Retrieved From https://en.oxforddictionaries.com/definition/carol
Oxford Dictionary. (n.d). Magi. Retrieved From https://en.oxforddictionaries.com/definition/magi
Oxford Dictionary. (n.d). Notwithstanding. Retrieved From https://en.oxforddictionaries.com/definition/notwithstanding.
Oxford Dictionary. (n.d). Twelfth-Night. Retrieved From https://en.oxforddictionaries.com/definition/twelfth_night.
Oxford Dictionary. (n.d). Workhouse. Retrieved From https://en.oxforddictionaries.com/definition/workhouse.
Oxford University Press. (2005). The Catholic Comparative New Testament. Oxford: 2005.
Puurtinen, T. (1994). A Dynamic Style as a Parameter of Acceptability in Translated Children’s Books. In Snell Hornby M. Translation Studies An Interdiscipline. Amsterdam: 1994.
Puurtinen, T. (2006). Translating Children’s Literature: Theoretical Approaches and Empirical Studies. In Lathey. G. The Translation of Children’s Literature, A Reader. Toronto: 2006.
Richardson, R. (2014, 15 May). Oliver Twist and the workhouse. The British Library. Retrieved from https://www.bl.uk/.
Shavit, Z. (1981). Translation of Children's Literature as a Function of Its Position in the Literary Polysystem. Poetics Today,2(4), 171-179.
Shavit, Z. (1994). Beyond the Restrictive Frameworks of the Past: Semiotics of Children’s Literature. In:Ewers H, O’Sullivan (eds) Kinderliteratur im Interkulturellen Prozess Stuttgart: 1994.
Shavit, Z. (1999). Translation For Children: Theoretical Approaches. In Gunilla M. A. & Margaret R (Eds.), Word, Text, Translation. Clevedon: 1999.
Stolze, R. (2003). Translating for children – world view or pedagogics. Meta: Translators’ Journal. 48 (1–2), 208–221.
Tabbert, R. (2002). Approaches to the Translation of Children’s Literature: A Review of Critical Studies since 1960. Target. 14, 303-351.
Thomson-Wohlgemuth, G. (1998). Children‘s literature and its translation: An overview. (Unpublished master‘s dissertation). University of Surrey, Surrey, UK: 1998.
Türk Dil Kurumu. (n.d.). Darülaceze. Retrieved From http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.5c98989146d837.52866996
Türk Dil Kurumu. (n.d.). Noel. Retrieved From http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.5c98bec5e4f0a5.30164252
Türk Dil Kurumu. (n.d.). Yılbaşı. Retrieved From http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.5c98bec8cf83d8.55687529
Üstün Kaya, S. (2009). Stylistic Analysis of Charles Dicken’s Christmas Books. Phd Thesis. Ankara University, Ankara: 2009.
Vermeer, H.J. (2000). Skopos and commission in translational action. In Venuti (Ed.): The translator’s study reader. London/ New York: 2000.
Wall B. (1991). The Narrator’s Voice: The Dilemma of Children’s Fiction. Palgrave Macmillan UK: 1991.
Xeni E. (2011). Issues of concern in the study of children‘s literature translation. In P. Panaou (Ed.), Comparative studies in children’s literature. Κείμενα (13).