XVI. YÜZYILA AİT TÜRKÇE BİR BELÂGAT ÇALIŞMASI: ŞERÎF AHMED B. YÛSUF VE BELÂGAT TERCÜMESİ (DEĞERLENDİRME VE NEŞİR)

Osmanlılarda bilim dilinin Arapça olması, Türkçe kaleme alınan ilmî eserlerin sayıca az olması sonucunu doğurmuştur. Kazvînî’nin Telhîsü’l-Miftâh’ı ekseninde şekillenen belâgat araştırmaları da bu gelenekten etkilenmiş ve Türkçe belâgat çalışmaları, bir elin parmaklarıyla sayılacak kadar sınırlı düzeyde kalmıştır. XVI. yüzyıl Osmanlı müelliflerinden Şerîf Ahmed b. Yûsuf’a ait muhtasar bir Türkçe belâgat kitabı, bugüne kadar kütüphanelerde yazma olarak kalmış ve bilim dünyasını varlığından mahrum bırakmıştır. Yazıldığı tarih dikkate alındığında alanının ilk numulerinden olduğu anlaşılan eserin gün yüzüne çıkarılmasını amaçlayan bu makalede, hem eser neşredilmiş hem de ilmî değeri ile ilgili tespitlere yer verilmiştir.

A Turkish Eloquence Book from Sixteenth Century: Shariff Ahmad b. Yousef and his book (Evaluation and Publication)

That Arabic was language of science in the Ottomans led to decrease in the number scientific works written in Turkish. The studies of rhetoric which were shaped around Qazvini’s Talhîs al-Miftâh were influenced by this tradition and Turkish rhetoric books remained very few in number. A brief Turkish rhetoric book written by Shariff Ahmad b. Yousef, one of the authors of the sixteenth century, remained as manuscript in the libraries and could not be benefited by the scholarly world. By taking the date of writing of the book into consideration, it is understood that this book is among the first examples of its field. This article aims to present this book into scholarly circles by publishing it and shedding some light onto its scientific value.

___

  • Baltacı, Cahit, XV-XVI. Yüzyıllarda Osmanlı Medreseleri, İFAV Yayın-ları, 2. Basım, İstanbul 2005. Kütükoğlu, Bekir, “Murad III”, DİA, XXXI, 172. Sâmî, Şemseddîn, Kâmûs-i Türkî, Dersaâdet 1317. Yetiş, Kazım, “Belâgat”, DİA, V, 384. Zihnî, Mehmed, el-Kavlü’l-ceyyid fî şerhi ebyâti’t-Telhîs ve Şerhayhi ve Hâşiyeti’s-Seyyid, Matbaa-i Âmire, İstanbul 1328