Psikotik Bozukluklara Psikodinamik Bakış ve Sanatın Psikotik Hastalarla Psikoterapideki İşlevi

Şizofreni ve diğer psikotik bozukların anlaşılmasında birçok model geliştirilmiştir. Bu derlemede psikotik bozuklukları açıklamaya çalışan psikanalitik kuramlara değinilecek, özellikle psikotik kendilik gelişimi hakkında kuramsal bilgi aktarılacaktır. Bu kuramsal çerçevede psikotik hastalarla psikoterapide dikkat edilecek unsurlar ve sanatın psikoterapide kullanılmasının kazanımları üzerinde durulacaktır. Sosyal yaşama uyumu zorlayan hastalık tablolarında hastanın zihninde ne olup bittiğini anlamak oldukça güçtür. Hasta, kültüre yabancılaşma ve sosyal bağlamda kendine yer açmada engeller yaşamaktadır. Tedavide sanat unsurları ile çalışmak simge öncesi yapıların ve ilişkilerin evrimi için uygun bir ortam işlevi görür, somut ve simgesel işlevsellik arasında bir ara-alan oluşturur. Sanat unsurları bilinç dışındaki malzemeyi bilinç öncesine taşır. Terapist ve hasta arasında üçüncü unsur (resim, kil, müzik vb.) başka türlü ifade edilemeyen düşünce ve duyguların dışsallaştırılmasına yardımcı olur. Sanatla psikoterapi ortamının talepkar olmaması da psikotik hastayla çalışırken olumlu bir katkı sağlayabilmektedir. Bu derlemede sanatla psikoterapinin işleyişi psikotik hastalarla yapılan sanatla psikoterapi çalışmalarından olgu örnekleri ile tartışılacaktır.

Anahtar Kelimeler:

psikoz, sanat, psikoterapi, şizofreni

Psychodynamic Perspective on Psychotic Disorders and the Function of Art in Psychotherapy with Psychotic Patients

Many models have been developed for understanding schizophrenia and other psychotic disorders. In this review, psychoanalytic theories that try to explain psychotic disorders will be mentioned, especially theoretical information about psychotic self development will be given. In this theoretical framework, the factors to be considered in psychotherapy with psychotic patients and the gains of using art in psychotherapy will be emphasized. It is very difficult to understand what is happening in the mind of the patient with an ilness that complicates adaptation to social life. The patient experiences alienation to the culture and has obstacles in making a place for himself in the social context. Working with art elements in treatment functions as a suitable environment for the evolution of pre-symbolic structures and relationships, creating an intermediate-space between concrete and symbolic functionality. Art elements carry the unconscious material to the preconscious. The third element (painting, clay, music, etc.) between the therapist and the patient helps to externalize thoughts and feelings that cannot be expressed otherwise. The fact that the environment of psychotherapy with art is not demanding can also make a positive contribution when working with psychotic patients. In this review, the process of psychotherapy with art will be discussed with case examples from art psychotherapy activities conducted with psychotic patients.

Keywords:

Psychosis, schizophrenia, art, psychotherapy,

PDF

___

1. Dickerson FB, Dixon L, Lehman AF (2007) Şizofreni: Psikososyal Tedaviler: Kaplan & Sadock’s Comprehensive Textbook of Psychiatry 8. Baskı (Eds. BJ Sadock ve VA Sadock, Çeviri ed: H Aydın ve A Bozkurt): 1456-1467. Ankara, Güneş Kitabevi.
2. McWilliams N (1994) Psikanalitik Tanı Klinik Süreç İçinde Kişilik Yapısını Anlamak (Çeviri Ed.E Kalem). İstanbul, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
3. Akhtar S (2009) Hasarlanmış Çekirdek, Kökenler, Dinamikler, Göstergeler ve Sağaltım (Çeviri Ed. A Eğrilmez). İzmir, Odağ Psikanaliz ve Psikoterapi Eğitim Hizmetleri.
4. Mahler MS, Pine F, Bergmann A (1975) İnsan Yavrusunun Psikolojik Doğumu (Çevirmen A.N Babaoğlu). İstanbul, Metis Yayınları.
5. Dereboy F (2011) Psikoz ve Psikoterapisi: Psikanalitik Psikoterapiler: Temel Kavramlar, Kuramlar ve Yöntemler (Ed A Köşkdere): 287-299. Ankara, Tuna Matbaacılık.
6. Çıtakbaş A, Üçok VA (2019) İmgeden simgeye dönüşüm: Psikotik bozukluklarda resimle çalışma. Türkiye Klinikleri: 29-33.
7. Eracar N ve Sarandöl A (2019) Ruhsal gelişim ve onarım için sanat: Rehabilitasyon, uğraşı tedavileri ve psikoterapi uygulamalarında sanatla çalışmanın işleyişi ve etki mekanizması. Türkiye Klinikleri: 7-11.
8. Schaverien J (1997) Psikoz tedavisinde aktarım ve etkileşim nesneleri. Sanat, Psikoterapi ve Psikoz (Eds. K Killick ve J Schaverien, Çeviri B Büyükkal): 13-38. İstanbul, Yelkovan Yayıncılık.
9. Eracar N (2013) Sözden Öte. Sanatla Terapi ve Yaratıcılık. İstanbul, 3 P yayınları.
10. Wood C (1997) Sanat terapisi ve psikozun tarihçesi 1938-1995: Sanat, Psikoterapi ve Psikoz (Eds. K Killick ve J Schaverien, Çeviri B Büyükkal): 144-176. İstanbul, Yelkovan Yayıncılık.
11. Morter S (1997) Sözcüklerin yetmediği yer: bir buluşma noktası: Sanat, Psikoterapi ve Psikoz (Eds. K Killick ve J Schaverien, Çeviri B Büyükkal): 217-237. İstanbul, Yelkovan Yayıncılık.
12. Sarandöl A, Akkaya C, Eracar N, Kırli S (2013). Şizofreni hastaları ve yakınlarıyla yapılan sanatla terapinin hastalık belirtileri, bireysel ve toplumsal beceriler üzerine etkisi. Anadolu Psikiyatri Dergisi: 333-339.
13. Morter S (1997) Sözcüklerin yetmediği yer: bir buluşma noktası: Sanat, Psikoterapi ve Psikoz (Eds. K Killick ve J Schaverien, Çeviri B Büyükkal): 217-237. İstanbul, Yelkovan Yayıncılık.
14. Molloy M (1997) Sanat psikoterapisi ve psikiyatrik rehabilitasyon: Sanat, Psikoterapi ve Psikoz (Eds. K Killick ve J Schaverien, Çeviri B Büyükkal): 237-261. İstanbul, Yelkovan Yayıncılık.
15. Patterson S (2007) Art therapies for people with schizophrenia: an emerging evidence base. Evid Based Mental Health, 10:69-70.