Psikiyatrik Bakımda Terapötik Mizah Kullanımı

Mizah; duyguları güçlü bir şekilde etkileyen, komik, neşeli, eğlenceli ve hatta hicivsel olabilen durum olarak tanımlanır. Başka bir anlatımla mizah beceri, bir tür yaşam sanatı ve günlük yaşamın beraberinde getirdiği sorunlara yönelik bireyin baş vurabileceği kaynaktır. Mizahın bu özelliği ruhsal sorunlu bireye sunulacak psikiyatrik bakım hizmetleriyle kesişir. Burada söz konusu olan terapötik mizahtır. Amaç; hemşirelik girişimlerindeki terapötik mizahla bireyde olumlu yönde davranışsal ve duygusal değişikliklerin sağlanmasıdır. Bu makalede terapötik mizahi tanımı ve psikiyatrik bakım uygulamalarına taşınması tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Mizah, hemşirelik

Therapeutic Use of Humor in Psychiatric Care

Humor is defined as a situation in which emotions are strongly affected, it can be funny, cheerful, entertaining and even satirical. In other words, the skill of humor is a kind of art of life and the source of inspiration with which an individual can deal with problems brought by daily life. This feature of humor intersects with psychiatric care that will be offered to the individual with a mental problem, we mean, therapeutic humor. Aim of this article is to provide positive behavioral and emotional changes in the individual by relying on therapeutic humor in nursing interventions. In this article, the definition of therapeutic use of humor and its application to psychiatric care are discussed.

Keywords:

Humor nursing, psychiatric care,

PDF

___

Antonovsky, A. & Franke, A (1997). Salutogenese: zur Entmystifizierung der Gesundheit (Forum für Verhaltenstherapie und psychosoziale Praxis) (Band Band 36). Tübingen: Dgvt.
Aslan N (2017). Hemşirelerin Mizah Tarzları ile Stres Düzeyleri Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi. Yeditepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Hemşirelik Anabilim Dalı Yüksek Lisans Programı. İstanbul.
Aydin A (2005). Hemşirelik Ve Mizah. C.Ü. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2005, 9 (1).
Bahçıvan G, Ünal M, Akın A, Çinar I F, Özen N (2016). Hemşirelik ve Mizah: Hemşirelerin Çalışma Alanları Mizah Tarzlarını Etkiler mi? Hemşirelikte Eğitim Ve Araştırma Dergisi 2016;13 (2): 95-100.
Bag B (2017). Ruh Sağlığı ve Psikiyatri Hemşireliğinde Salutogenez Modeli Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar-Current Approaches in Psychiatry, 9(3):284-300.
Bischofberger, I (2004). Humor. in Käppeli, Silvia (Hrsg.): Pflegekonzepte (Band 3): Phänomene im Erleben von Krankheit und Umfeld. Verlag Hans Huber, Bern, 2000, 2. Baskı 2004, 271-304.
Bischofberger, I. (2008). Das kann ja heiter werden: Humor und Lachen in der Pflege (Programmbereich Pflege. Pflegepraxis) (2., vollst. überarb. und erw. Aufl.). Bern: Huber.
Bulut S, Amanyak K, Say Sebahat (2017). Ebelik Öğrencilerinin Mizah Kullanımına İlişkin Görüşleri ve Mizah Tarzlarının İncelenmesi. KASHED, 2017 3 (2):43-53.
Burnard P. (1990) Learning Human Skills 2nd edn. Heinemann Nursing, Oxford.
Çiftci E (2019). Bir Mizah Girişiminin Çocuk Ve Ebeveyninin Ameliyat Öncesi Ve Sonrasi Anksiyetesini Azaltmaya Etkisi: Hastane Palyaçoluğu. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi Sağlik Bilimleri Enstitüsü Çocuk Sağliği Ve Hastaliklari Hemşireliği Anabilim Dali. Zonguldak.
Durmuş, İ. (2005). Mizah. TDV İslam Ansiklopedisi (Cilt 30, s. 205-206). içinde İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı İslam Araştırmaları Merkezi.
Freud, Siegmund (1927) Der Humor (1927). in: Siegmund Freud. Studienausgabe Bd. IV: Psychologische Schriften. S. Fischer Verlag, Frankfurt a. M., 1970, 275-282.
Fry, William F (1963) Die Kraft des Humors. gekürzte Fassung eines Vortrags im Hospitalhof Stuttgart, Ceviren M. Titze, 16.09.1993.
Gardemann, J (1999). Geleitwort des Herausgebers. in Robinson, M.: Praxishandbuch therapeutischer Humor, Ullstein medical, Wiesbaden.
Güven S (2013).Cerrahi kliniklerde çalışan hemşirelerin mizah tarzları ile tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişkinin saptanması (Yayınlanmamış Yüksek lisans Tezi). Başkent üniversitesi sağlık bilimleri enstitüsü hemşirelik ve sağlık hizmetleri bölümü. Ankara.
Gutmann, J. (2016). Humor in der psychiatrischen Pflege (1. Auflage.). Bern: Hogrefe.
Titze, M. (2018). Wer zuletzt lacht...: die Kunst humorvoller Selbstbehauptung (Wissen & Leben). Stuttgart: Schattauer.
Hirsch RD (2001). Heiterkeit und Humor im Alter. Deutsche Gesellschaft für Geronto psychiatrie und Gerontopsychotherapeie, Kassel.
Hirsch R.D ve Ruch W (2010) Heiterkeit und Humor im Alter. Z Gerontol Geriat.·43:5–7.
Kannine M (2013). Humour in palliative care: a review of the literatüre. International Journal of Palliative Nursing. 4;3.
Koç S (2006). Terapötik Mizahta Kullanılan Hastane Palyaçolarının Ameliyat Öncesi Dönemdeki Çocukların Anksiyete Düzeylerine Etkisinin Belirlenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Lefcourt, H.M. ve Martin, R.A. (1986) Humor and Life Stress. Antidote to Adversity. Springer, New York. http://dx.doi.org/10.1007/978-1-4612-4900-9.
Lorenz, R.F & Petzold, H (2016). Salutogenese: Grundwissen für Psychologen, Mediziner, Gesundheits- und Pflegewissenschaftler (3. Auflage.). München: Ernst Reinhardt Verlag.
Manke, B. , Dunn, J. & Plomin, R. (1996) `A Social Relations Model Analysis of Adolescent Family Interactions: Warmth, Conflict, and Self-Disclosure', paper presented at the biennial meeting of the Society for Research on Adolescence (March), Boston, MA.
Martin, R. A., Puhlik-Doris, P., Larsen, G.,Gray, J. & Weir, K. (2003). Individual differences in uses of humor and their relation to psychological well-being: development of the Humor Styles Questionnaire. Journal of Research in Personality, 37 (1), 48–75.
Martin, R. A. (2006). The psychology of humor: an integrative approach. Academic Press.
Meyer M (2005). Die Begegnung beginnt mit einem Lächeln: Humor und Lebensfreude in der psychiatrischen Pflege. Psychiatrische Pflege – Verschiedene Settings, Partner, Populationen. Vorträge und Poster vom 2. Dreiländerkongress in Bern. Hrsg. Christoph Abderhalden Ian Needham, s 66.
Müller C (2016) Humor in der Psychiatrischen Pflege. Ed. Barbara Wild. Humor in der Pschiatrie und Pschitherapie, 2. Basım. s310.
Öz F, Hiçdurmaz D (2010). Stresle baş etmede önemli bir yol: mizahın kullanımı. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 13(1):66-68.
Robinson, M (1999). Praxishandbuch therapeutischer Humor. Grundlagen und Anwendungen für Pflege- und Gesundheitsberufe. Ullstein medical, Wiesbaden.
Robinson, M (2002) Geleitwort oder eine historische Sicht von Humor in der Pflege. in Bischofberger, Iren (Hrsg.): „Das kann ja heiter werden“, Verlag Hans Huber, Bern. Ruch, W (2007). Tools used for diagnosing humor states and traits. In: Ruch, Willibald. The sense of humor : explorations of a personality characteristic. Berlin: De Gruyter, 405-412.
Sağlık Bakanlığı (2016). Hemşirelik Yönetmeliği. https://www.saglik.gov.tr/TR,10533/hemsirelik-yonetmeligi.html. (Erişim tarihi; 08.02.2020).
Sauter D, Abderhalden C, Needham I, Wolff S (2004) Lehrbuch Psychiatrische Pflege. Huber, Bern.
Siegel, A(2005) „Darf Plege(n) Spaß machen?“ Humor im Pflege- und Gesundheitswesen: Bedeutung, Möglichkeiten und Grenzen eines außergewöhnlichen Phänomens. Freiburger Schriften der Katholischen Fachhochschule Freiburg, Schlütersche Verlagsgesellschaft, Hannover s39.
Struthers J(1999). An investigation into community psychiatric nurses' use of humour during client interactions. Journal of Advanced Nursing, 1999, 29(5), 1197-1204.
Svebak, S. (1996). The development of the Sense of Humor Questionnaire: From SHQ to SHQ-6. Humor: International Journal of Humor Research, 9, 341-361.
Titze, M und Eschenröder, T (1998). Therapeutischer Humor. Grundlagen und Anwendungen. Fischer Taschenbuch, Frankfurt am Main.
Titze M., Eschenröder C.T. (2011) Therapeutischer Humor – Grundlagen und Anwendungen, 6. Auflage, Fischer Taschenbuch Verlag, Frankfurt am Main.
Titze, M. (2018). Wer zuletzt lacht...: die Kunst humorvoller Selbstbehauptung (Wissen & Leben). Stuttgart: Schattauer.
Thorson, J. A., & Powell, F. C. (1993). Development and validation of a multidimensional sense of humor scale. Journal of Clinical Psychology, 49(1), 13–23.
Turgut N ve Kay D (2017). Hemşirelerin Terapötik Mizah Kullanma Durumları ve Problem Çözme Becerileri Arasındaki İlişki. DEUHFED 2017, 10 (3), 131-136.
Türk Dil Kurumu. (2020). Büyük Türkçe sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. https://sozluk.gov.tr/ (Erişim tarihi 21.01.2020).
Urech, E ve Bill, C (2002) Aus dem Alltag eines Lachkoffers – Möglichkeiten für Humorinterventionen im Akutspital. in Bischofberger, Iren (Hrsg.): „Das kann ja heiter werden“, Verlag Hans Huber, Bern, 85-97.
Ünal D (2018). Çocuk kliniklerinde çalışan hemşirelerin mizah tarzları ile tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişkinin saptanması (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Zonguldak Bülent Ecevit üniversitesi sağlık bilimleri enstitüsü çocuk sağlığı ve hastalıkları hemşireliği anabilim dalı. Zonguldak.
Yerlikaya, E (2003). Mizah Tarzları Ölçeğinin (The Humor Styles Questionnaire) uyarlama çalışması.(Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı. Adana.
Yıldırım S (2019). Bir Üniversite Örnekleminde Aleksitemi Düzeylerinin Mizah Tarzları ve Kaygı Düzeyleri ile İlişkisinin İncelenmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul.
Wydler, Ha & Kolip, P & Abel, T (Hrsg.) (2006) Salutogenese und Kohärenzgefühl. Grundlagen, Empirie und Praxis eines gesundheitswissenschaftlichen Konzepts. Juventa Verlag, Weinheim und München, 2000, 3. Aufl.