Psikiyatride Psikometri: Temel Kavramlar

Bir doğa olayı olan insan zihninin süreçlerini anlamak pozitif bilimin ana uğraş alanıdır. Ölçüm yapma da –ölçme- pozitif bilimin temel özelliği konumundadır. Dar anlamıyla psikometriye zihin ölçümü dersek, ölçeklere de bir tür "zihinmetre" aracı diyebiliriz. Bilim, ölçtüğümüz kadarın iddia edildiği bir oyun olarak kabul edilirse bu oyunun kural kitabını net yazabilmeli ve güncelleyebilmeliyiz. Bugün ölçtüğümüzü iddia ettiğimizin yarın başka bir şey çıkması bilim tarihinde sık görünen ve olması gereken bir durumdur. Ölçülen olgunun yeterince temsil edilmeden oluşturulması kadar, başka olgularla karışması yani "kirlenmesi", sınır dahilinde netleştirilmesi bu kitabın içinde ele alınmalıdır. Bu açıdan bakıldığında ölçeklerin geçerliği ve özellikle yapı geçerliği, temel kavramsal çatıyı oluşturmaktadır. Geçerlik yapısının sağlanması öncesinde ve sonrasında pozitif bilime düşen önemli başka işler de vardır. Geçerlik öncesi güvenirliğinin gerçekleştirildiği gösterilmelidir. Güvenirlik – yani "nasıl" ölçtüğünüz- zayıf ses verirse geçerlik sinyallerini yeterince alamazsınız. Olgu ölçümünde aynı yönergenin tüm katılımcılara aynı şekilde uygulanması standardizasyon içinde önemli başka bir aşamadır: Tüm dünyada aynı dili kullanmak için aynı ölçeği kullanmamız gerektirdiğini ve dolayısıyla o kültürde uygun dil ve özelliğe getirilmesinin yani uyarlama işleminin önemini ortaya koymaktadır. İlgili bütün değişkenlerin göz önüne alındığı sağlıklı ve hasta gruplardaki normative değerlerin elde edilmesi bir diğer işlemdir. Tüm bu işlemlerin hepsi standardizasyon adı altında toplanır. . Bu yazıda "meraklı" yeni bireylerin, bilimsel bir makalenin okunması ve yorumlanmasında ve/veya kendisi bir araştırma içindeyken, kullanılan ölçeklerin psikometrik özelliklerinden olan geçerlik ve güvenirliği daha iyi tanımaları ve bir ölçeğin standardizasyonu içinde yer alan özelliklerin altının çizilmesi amaçlanmıştır.

Psychometrics in Psychiatry: Basic Concepts

Understanding human mental process as a natural event is the mainstay for positive science. Measurement or scaling these processes is the basic component of positive science. If we call the science of psychometrics as "mind measuring", then the scales should be remarked as the tools of "mind meter". Besides, if science is considered as a play in which your assertions are only within the limit of your measurements, and then the book of rules ought to be written precisely and updated regularly. In the history of science, there are many incidents in which different tools which had been marked to measure several variables or things were later found to be unable to implement the measurement it had been assigned. Thus the book of rules should set the boundaries of measurements, where to start and to finish, by preventing any confounding factors. Validity and especially construct validity of the scales set the basic conceptual framework. But, positive science should present the proof of reliability before providing the validity. Reliability –how you measure- is considered to put an upper limit on validity because any problem in reliability makes it harder to detect a valid "signal". Another important step in measurement is to apply same directives to all participants to assure standardization. Thereby, we could ensure that the entire world keep same standard in the evaluation and application of the scale. Other process is to obtain normative value according to related variables in order to prevent confounding possible cultural factors. All of these steps has been comprised under the title of standardization. With this article, we would like to make sense to the reader concerning what is meant by psychometric properties of scales and focus on the process of standardization and its components.

___

  • Karakaș S. BİLNOT bataryası el kitabı. Nöropsikolojik testler için araștırma ve geliștirme çalıșmaları. Eryılmaz Matbaası, Ankara. 2004.
  • Blacker D, Endicott J. Psychometric properties: concept of reliaility and validity. Hollander E, Cohen L, Simon L (Eds): Handbook of psychiatric measures. Rush AJ, Pincus HA, First MB (Eds), APA, Washington, DC: p. 7-14, 2005.
  • Buchanan RW, Carpenter WT. Concept of schizophrenia. Comprehensive Textbook of Psychiatry, 7. baskı, 1. cilt, BJ Sadock, VA Sadock (Eds), Philadelphia, Lippincott Williams&Wilkins, 2004.
  • Aydemir Ö. Psikiyatride değerlendirme araçları: özellikleri, türleri kullanımı. Psikiyatride kullanılan klinik ölçekler. Aydemir Ö ve Köroğlu E. (Ed.) Hekimler Yayın Birliği. Ankara. 2007.
  • Öncü H. Eğitimde ölçme ve değerlendirme. Matser Basımevi. Ankara 1994.
  • Thorndike RM, Cunningham GK, Thorndike RL, Hagen EP. Measurement and evaluation in psychology and education. 5th ed. Macmillian Publishing, 1991.
  • Tekin H. Eğitimde ölçme ve değerlendirme. Yargı Yayınları, Ankara. 2000.
  • Tavsancıl E. Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. Nobel Yayınevi, Anka- ra. 2006.
  • Mehrens WA, Lehmann I.J. Using standardized tests in education, Longman, New York, USA. 1987.
  • Karasar N. Bilimsel Araștırma Yöntemleri. 10. baskı. Nobel Yayınevi, Ankara. 2000.
  • Demircioğlu G. Ölçme ve değerlendirme. Pegem A Yayıncılık, Ankara. 2007.
  • Büyüköztürk S. Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: istatistik araștırma deseni, SPSS uygulamaları ve yorum. Pegem A Yayıncılık, Ankara. 2008.
  • Kan A. Eğitimde ölçme ve değerlendirme. Ani Yayıncılık, Ankara. 2006.
  • Tan S. Ölçme ve değerlendirme, öğretimde KPSS el kitabı. Pegem A Yayıncılık, Ankara. 2008.
  • Psikiyatride Güncel Yaklașımlar – Current Approaches in Psychiatry
  • eISSN 1309-0674 • ISSN 1309-0658 • www.cappsy.org • editor.cap@gmail.com