Yapım Maliyeti Tahmininde Birim Fiyat Yöntemi – Yapı Yaklaşık Maliyetleri Kıyaslaması

İnşaat sektöründe artan rekabet ortamı, projelerde kar paylarının düşmesine yol açmaktadır. Buna bağlı olarak da hem işveren hem de yüklenici yönünden yapım maliyeti tahmini çalışmalarının önemi artmaktadır. Bu çalışmada, Türkiye’de yapım maliyeti tahmininde yaygın olarak kullanılan ve en önemli veri tabanları olarak kabul edilen “inşaat birim fiyat yöntemi” (BFY) ve “birim alan maliyeti yöntemi” (BAMY) yaklaşımlarının maliyet tahmini performanslarının belirlenmesi ve kıyaslanması amaçlanmıştır. Bu kapsamda, Çevre ve Şehircilik İl Müdürlükleri tarafından 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'na göre ihale edilerek 2003-2011 yılları arasında tamamlanmış olan 420 kamu yapım işine ait ihale dosyası incelenmiştir. Reel yapım maliyetleri ile tahmini yapım maliyetlerini karşılaştırma kriteri olarak; karekök ortalama karesel hata (KOKH), ortalama mutlak göreceli hata (OMGH) ve determinasyon katsayısı (R2 ) kullanılmıştır. Sonuç olarak; BFY ile hesaplanan KOKH ve OMGH değerlerinin, BAMY ile hesaplanan değerlere göre sırasıyla %13,57’lik ve %1,73’lük sapma oranları ile daha düşük hesaplandıkları, dolayısıyla BFY’nin BAMY’ye göre daha yüksek performans gösterdiği ancak tatminkâr düzeyde olmadığı tespit edilmiştir.

Comparison of Unit Price Method and Unit Area Cost Method for Construction Cost Estimation

In the construction industry, increasing competition environment has led to decrease in the profit share of the projects. Accordingly, importance of construction cost estimation works has been increased for both the employer and the contractor. The purpose of this study has been to determine and compare the construction cost estimations obtained by widely used databases, “unit price method” (UPM) and “unit area cost method” (UACM) in Turkey. For this purpose, construction data from 420 projects, which were procured in accordance with the Public Tender Law no 4734 by the Turkish Ministry of Environment and Urbanism and completed between 2003 and 2011, were reviewed. Root mean square error (RMSE), mean absolute percentage error (MAPE) and coefficient of determination (R2 ) were calculated for the comparison of actual and estimated cost values. Consequently, RMSE and MAPE values from UPM were underestimated with the ratio of 13.57% and 1.73% than UACM. Although UPM showed better performance than the UACM, it is not at a satisfactory level.

___

  • [1] Bisen, Ö., ve Dikmen, S.Ü., ''Üst yapı inşaat projelerinde öngörülemeyen maliyetlerin belirlenmesine yönelik bir karar destek modeli'', 5. Yapı İşletmesi/Yapım Yönetimi Kongresi, Eskişehir, (2009)
  • [2] Arafa, M., and Alqedra, M., ''Early stage cost estimation of buildings construction projects using artificial neural networks'', Journal of Artificial Intelligence, 4(1): 63-75, (2011)
  • [3] Seyyar, B., ''Bina tasarım sürecinde bilgisayar destekli maliyet tahmin modelleri'', Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, (2000)
  • [4] Göktürk, İ., ''İnşaat sektöründe fizibilite aşamasında maliyet tahmini yapmakta karşılaşılan zorluklar ve çözüm önerileri üzerine bir değerlendirme'', Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, (2007)
  • [5] Öcal, M.E., ve Kadırhan, F., ''İnşaat sektöründe genel gider kavramı ve yapı maliyetine yansıtılma düzeyi'', 5. Yapı İşletmesi/Yapım Yönetimi Kongresi, Eskişehir, (2009)
  • [6] Finnie, G.R., Wittig, G.E., and Desharnais, J.M., ''A comparison of software effort estimation techniques: Using function points with neural networks, case-based reasoning and regression models'', Journal of Systems Software, 39(3): 281-289, (1997)
  • [7] Tokalakoğlu, D., ve Taş, E., ''Kamu inşaat sektöründe yaklaşık maliyet hesabı şartnamesi oluşturulmasına yönelik bir çalışma'', 1. Proje ve Yapım Yönetimi Kongresi, Ankara, (2010)
  • [8] Akbıyıklı, R., ''İnşaat yönetimi, metraj ve maliyet hesapları'', Birsen Yayınevi, İkinci Baskı, İstanbul, (2012)
  • [9] Akınbingöl, M., ve Gültekin, A.T., ''Bina üretimi yapım evresinde maliyet planlama ve denetimine yönelik bir maliyet yönetim modeli önerisi'', Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 20(4): 499- 505, (2005)
  • [10] Uğur, L.O., ''Yapı maliyeti çalışmaları'', Alter Yayıncılık, 1. Baskı, Ankara, (2009)
  • [11] Polat, D.A., ve Çıracı, M., ''Türkiye’de tasarım öncesinde maliyet tahmini için veri tabanı modeli'', İTÜ Mühendislik Dergisi, 4(2): 59-69, (2005)
  • [12] Uğur, L.O., ''Yapı maliyetinin yapay sinir ağı ile analizi'', Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, (2007)
  • [13] Uğur, L.O., ''İnşaat sektöründe riskler ve risk yönetimi'', Türkiye Müteahhitler Birliği, Seminer notları, Ankara, (2006)
  • [14] Karshenas, S., ''Predesign cost estimating method for multistory buildings'', Journal of Construction Engineering and Management, 110(1): 79-86, (1984)
  • [15] Turhan, N., ''Kamu ihale sistemindeki değişikliğin inşaat yatırımlarının süre ve maliyetlerine yansımaları'', Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, (2006)
  • [16] Ahmad Bari, N.A., Abdul Kadir, M.R., Ismail, N., and Yusuf, R.M., ''Exploring the types of construction cost modelling for ındustrialised building system (IBS) projects in Malaysia'', The 1st International Conference on Industrialised, Integrated, Intelligent Construction (I3CON), Loughborough, United Kingdom, (2008)
  • [17] Kuruoğlu, M., Çelik, L.Y., Topkaya, E., ve Yönez, E., ''İnşaat sektöründe kullanılan ön maliyet tahmin yöntemlerinin karşılaştırılması'', 6. İnşaat Yönetimi Kongresi, Bursa, (2011)
  • [18] Bayram S., Ocal M.E., and Laptali Oral, E., ''Analysis of cost and schedule variances in construction works with artificial ıntelligence approaches: The case of Turkey'', International Students’ Conference of Civil Engineering (ISCCE 2012), Tirana, Albania, (2012)
  • [19] Bayram S., ''Türkiye kamu inşaat projelerindeki maliyet ve süre sapmalarının yapay zekâ yöntemleri ile kıyaslamalı analizi'', Doktora Tezi, Erciyes Üniversitesi, (2013)
  • [20] Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) Sonuçları, 2012. [Çevrimiçi]. url: http://tuikapp.tuik.gov.tr/adnksdagitapp/adnks.zul [08 Mart 2012 tarihinde erişilmiştir].
  • [21] Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Türkiye İstatistik Yıllığı, 2009. [Çevrimiçi]. url: http://www.turkstat.gov.tr/yillik/stat_yearbook.pdf [08 Mart 2012 tarihinde erişilmiştir].
  • [22] Kolaylıoğlu, Ö., ''İnşaat sektöründe proje yönetimi ve proje yöneticisi'', Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, (2006)
  • [23] T.C. Bakanlar Kurulu, 4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu, 2002. [Çevrimiçi]. url: http://www.ihale.gov.tr/mevzuat/kanun/4734_271075_rg. doc [08 Mart 2012 tarihinde erişilmiştir].
  • [24] Eren, B., ve Eyüpoğlu, V., ''Yapay sinir ağları ile Ni(II) iyonu geri kazanım veriminin modellenmesi'', 6 th International Advanced Technologies Symposium (IATS’11), Elazığ, (2011)
  • [25] Singh, K.P., Basant, A., Malik, A., and Jain, G., ''Artificial neural network modeling of the river water quality - A case study'', Ecological Modelling, 220(6): 888-895, (2009)
  • [26] Seçkin, N., Güven, A., ve Yurtal, R., ''Taşkın debilerinin yapay sinir ağları ile modellenmesi: Batı Karadeniz havzası örneği'', Çukurova Üniversitesi MühendislikMimarlık Fakültesi Dergisi, 25(1-2): 45-57, (2010)
  • [27] T.C. Resmi Gazete, Mimarlık ve Mühendislik Hizmet Bedellerinin Hesabında Kullanılacak Yapı Yaklaşık Birim Maliyetleri Hakkında Tebliğ, 2011. [Çevrimiçi]. url: http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2011/04/20110428- 42.htm [14 Ağustos 2015 tarihinde erişilmiştir].
  • [28] Kayadelen, C., Taşkıran, T., Günaydın, O., and Fener, M., ''adaptive neuro-fuzzy modeling for the swelling potential of compacted soils'', Environmental Earth Sciences, 59(1): 109-115, (2009)