Değişen Mikro İklim Koşullarında Geleneksel Konutların Enerji Etkin Davranışları: Geleneksel Mut Evlerinin Karşılaştırmalı Değerlendirmesi

Dünya’da enerji kaynaklarının hızlı tüketilmesi ve yapıların bu tüketim miktarına yaptığı büyük etki, çalışmaları sürdürülebilir ve enerji etkin yapı tasarımı üzerine yoğunlaştırmıştır. Bilindiği gibi geleneksel yapıların sahip olduğu yapım tekniği, planlama anlayışı ve malzeme kullanımı doğal enerji kaynaklarının daha az tüketilmesine ve enerjinin sürdürülebilirliğine yardımcı olmaktadır. Bununla birlikte farklı bölgelerde veya aynı yerleşim yeri içerisinde doğal çevre etkenleri ile ortaya çıkan mikro iklim geleneksel yapıların enerji etkin davranışlarını çeşitlendirmektedir. Bu çalışmada; sürdürülebilirlik çalışmaları ve enerjinin yapı tasarımı aracılığıyla korunabilmesine dair önemli veriler sunan geleneksel konutların içinde bulundukları farklı mikro iklim bölgelerindeki çözümleri araştırılmıştır. Böylece yeni yapı tasarımlarında enerji tasarrufu için yeni bilgi edinimi amaçlanırken geleneksel bilgi birikimine katkı sağlamaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Enerji etkin yapı tasarımı, geleneksel konut, geleneksel Mut evleri, mikro iklim, sürdürülebilirlik

Energy Efficient Behavior of Traditional Houses in Changing Microclimate Conditions: Comparative Evaluation of Traditional Mut Houses

Rapid consumption of energy resources in the world and the great effect of buildings on this amount of consumption concentrated studies on sustainable and energy efficient building design. As it is known, the construction technique, planning understanding and material usage of traditional buildings help less consumption of natural energy resources and sustainability of energy. However, the microclimate that arises with natural environmental factors in different regions or in the same settlement diversifies the energy efficient behavior of traditional buildings. In this study; The solutions of traditional residences in different microclimate regions, which offer important data on sustainability studies and energy conservation through building design, were investigated. Thus, it aims to acquire new knowledge for energy saving in new building designs while contributing to traditional knowledge.

Keywords:

Energy efficient structure design, traditional housing, traditional Mut houses, micro climate, sustainability,

PDF

___

[1] Downton P. F., “Ecopolis Architecture and Cities for a Changing Climate”, 1, Springer-Csiro Publishing, DOI 10.1007/978-1-4020-8496-6, Collingwood, Australia, (2009).
[2] Dikmen, Ç.B., “Enerji Etkin Yapı Tasarım Ölçütlerinin Örneklenmesi”, Politeknik Dergisi (Journal of Polytechnic), 14:121,134, (2011).
[3] Kırbaş B. ve Hızlı N., “Learning from Vernacular Architecture: Ecological Solutions in Traditional Erzurum Houses”, Procedia - Social and Behavioral Sciences, 216: 788-799, (2016).
[4] Efe Yavaşcan E. ve Urak Z. G., “Geleneksel Niğde Evlerinde Enerji Etkin Yapı Tasarımının İncelenmesi”, İdil Sanat ve Dil Dergisi, 56: 503-513, (2019).
[5] Bektaş Ekici B. ve Aksoy U. T., “Elazığ İli İçin Güneş Isısı Kazanç Faktörünün Yönlere Göre Değişiminin Deneysel Olarak İncelenmesi”, Journal of the Faculty of Engineering and Architecture of Gazi University, 31: 39-49, (2016).
[6] Köse, E., “Mut (Claudiopolis), Mut Belediyesi Kültür Yayınları, Mersin, (2011).
[7] Aktufan, H., “Mut’un (Mersin) Beşeri ve Ekonomik Coğrafyası”, Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, (2011).
[8] Akarsu, İ. “Mut Bölgesinin Jeolojisi”, Maden Tetkik Arama Enstitüsü Dergisi, 54:36-45, (1960).
[9] Umaroğulları, F. ve Cihangir C., “Toplu Konutların İklimsel Konfor Tasarım Parametrelerine Göre Değerlendirilmesi: “Ilıman Nemli İklim Bölgesi: Edirne Binevler (1.Kısım) Konut Yapı Kooparetifi Örneği”, Mimarlık ve Yaşam Dergisi Journal of Architecture and Life, 4:1, 105-122, (2019).
[10] İnternet: Anonim, Enerji Etkin Bina Tasarım Stratejisi, Eko Yapı Dergisi, (2016), URL: https://www.ekoyapidergisi.org/2815-enerji-etkin-bina-tasarim-stratejisi.html, Erişim Tarihi: 21.12.2020
[11] Erçin, Ç., “Mimarlıkta İklim Faktörü ve Bu Faktöre Bağlı Olarak Konut Alanlarında Fiziksel Yerleşme Yoğunluğunun Belirlenmesi İçin İlkeler”, Yüksel Lisans Tezi, Yakın Doğu Üniversitesi Fen ve Sosyal Bilimler Enstitüsü, (2005).
[12] Olgyay, V., ”Design With Climate- Bioclimatic Approach to Architectural Regionalism”, Princeton Univesity Press, Priceton, New Jersey, (1965).
[13] Şen, N., Enerji Sakınımlı Yerleşme ve Konut Tasarımı Raporu, İzmir, (1986).
[14] Parlak Biçer, Ö., Comparison of a Historical and a Modern Building According to Ecological Criteria, “Eurasian Journal of Civil Engineering and Architecture”, 3:1, 27-48, (2019).
[15] Ovalı, P.K., “Türkiye İklim Bölgeleri Bağlamında Ekolojik Tasarım Ölçütleri Sistematiğinin Oluşturulması -Kayaköy Yerleşmesinde Örneklenmesi”, Doktora Tezi, Trakya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, (2009).
[16] Karamanlıoğlu, Ş., “Enerji Etkin Bina Cephe Sistemlerine Yönelik Yaklaşımların İrdelenmesi”, Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, (2011).
[17] Zarandi, M.M., “Natural Ventilation As A Solution Towards Sustainability İn Architecture”, International Workshop on Energy Performance and Environmental Quality of Buildings, 1-4, (2006).
[18] Yüksek, İ. Ve Esin, T, “Yapılarda Enerji Etkinliği Bağlamında Doğal Havalandırma Yöntemlerinin Önemi”, Tesisat Mühendisliği Dergisi, 125, 63-77, (2011).
[19] Manav, A. “Mersin İli Mut İlçesi Zehra - Ali Manav Evi Koruma Sorunları”, Akdeniz 1. Uluslararası Multidisipliner Çalışmalar Kongresi, Mersin, 442-455, (2019).
[20] İnce, A., “Eski Mut Evleri”, Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, (2013).
[21] Yergün, U. ve Ünal, Z.G., “Mut (Mersin) Kentsel Kültür Envanteri 2004”, Tüba Kültür Envanteri Dergisi, 4:131-160, (2005).
[22] Şen, N., “Yapı Strüktürüne Biçimleniş ve Kabuk Olarak İklim Etkisi”, Doktora Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, (1962).
[23] İnternet: Stone Houses, Mut, Mersin Province, Turkey, )1978) -Tony Landreau Collection on Turkish Carpet Weaving and Village Life, University of Washington Libraries, URL: https://digitalcollections.lib.washington.edu/digital/collection/landreau/id/10986/rec/300, Son Erişim Tarihi: 08.07.2020.
[24] Lechner, N., “Heatin, Cooling, Lighting- Sustainable Design Methods for Architects, John Wiley and Sons Press, New Jersey, (2014).
[25] Ulusoy Şenyurt, S. ve Altın, M., “Enerji Etkin Tasarımın Çatı ve Cephelere Yansıması”, 7. Ulusal Çatı & Cephe Sempozyumu, , İstanbul, (2014).
[26] Esin, T., & Yüksek, İ., “Çevre Dostu Ekolojik Yapılar”, 5. Uluslararası İleri Teknolojiler Sempozyumu (IATS’09), 13-15, (2009).
[27] Akgündüz, G., “Yerel Konut Mimarisinin Ekolojik Sürdürülebilirlik Bağlamında İncelenmesi: Bodrum Sandıma Köyü”, Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, (2013).
[28] Aktemur, C , Atikol, U ., “Optimum Insulation Thickness for the Exterior Walls of Buildings in Turkey Based on Different Materials, Energy Sources and Climate Regions”, International Journal of Engineering Technologies (IJET), 3 (2) , 72-82 . DOI: 10.19072/ijet.307239, (2017).